12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Η ΣΥΝΑΞΗ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΔΙΑΠΡΕΨΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Η ΣΥΝΑΞΗ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΔΙΑΠΡΕΨΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ
 Η Αθήνα, από την αρχή ήδη της διάδοσης του Χριστιανισμού σ’ αυτή ως και την εποχή μας, καθαγιάστηκε από το αίμα μαρτύρων και το άρωμα της βιοτής πολλών οσίων και δικαίων, ανδρών και γυναικών. Άλλοι από αυτούς υπήρξαν ευσεβή τέκνα της (π.χ. Διονύσιος, Ιερόθεος, Δάμαρις, Κοδράτος, Λεωνίδης, Φιλοθέη, Μιχαήλ Πακνανάς κ.ά.), άλλοι κατάγονταν από άλλα μερη αλλά μαρτύρησαν ή έζησαν οσιακά σ’ αυτή (π.χ. Νάρκισσος, Μαρτινιανός, Νεκτάριος Πενταπόλεως, Νικόλαος Πλανάς κ.ά.), και άλλοι έμειναν κάποιο διάστημα σ’ αυτή (Απόστολοι Παύλος και Φίλιππος, Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Διονύσιος Αιγίνης κ.ά.). Ακόμα, πολλοί Αθηναίοι άγιοι μαρτύρησαν ή απεβίωσαν ειρηνικά σε άλλα μέρη (Ανακλητός, Υγίνος και Σίξτος Β’, επίσκοποι Ρώμης, Μάρκος ο ασκητής κ.ά.). Άλλοι από τους αγίους των Αθηνών υπήρξαν απόστολοι (Παύλος, Φίλιππος και Νάρκισσος), άλλοι επίσκοποι (Διονύσιος, Ιερόθεος, Νεκτάριος κ.ά.), ιερείς (Νικόλαος Πλανάς κ.ά.), διάκονοι (Ίσαυρος) και μοναχοί (π.χ. Αγία Φιλοθέη, Όσιος Λουκάς κ.ά.), άλλοι απλοί πιστοί άνθρωποι (π.χ. Μιχαήλ Πακνανάς) που τελείωσαν τη ζωή τους είτε με μαρτύριο είτε εν ειρήνη.
Με την υπ' αριθμ. 22/30 Σεπτεμβρίου 1999,με πρωτοβουλία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου και εγκύκλιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών καθιερώνεται κατά την 12η Οκτωβρίου εκάστου έτους, μαζί με τα ελευθέρια της πόλεως των Αθηνών από τον γερμανικό ζυγό, να εορτάζεται και η Σύναξη «πάντων των εν τη πόλει των Αθηνών και των περιχώρων διαπρεψάντων αγίων αποστόλων, ιεραρχών και οσίων, των εξ αυτής καταγομένων και των αλλαχόθεν εν αυτοίς αγωνισθέντων και τελειωθέντων».
Αθηναϊκό Αγιολόγιο 

Άγιοι
Στη συνέχεια παραθέτουμε επιγραμματικά μερικά στοιχεία για όσους τοπικούς αγίους της πόλης έχει επισημάνει μέχρι τώρα η επιστημονική έρευνα και τιμάει ή Εκκλησία των Αθηνών, με την παρατήρηση ότι για μερικούς οι πηγές παρουσιάζουν πολλά προβλήματα ως προς την ακρίβεια της διήγησής τους.
Αθηναγόρας: Είναι ο γνωστός απολογητής του 2ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιουλίου.
Ανακλητός: Ήταν από την Αθήνα και έγινε επίσκοπος Ρώμης. Ο χρόνος δεν είναι απόλυτα σαφής. Άλλοι τον τοποθετούν στα 77-88 και άλλοι στα 78-89. Η μνήμη του, κατά το λατινικό εορτολόγιο, τιμάται στις 13 Ιουλίου.
Ανδρέας: Καταγόταν από τη Μεσοποταμία και ήταν στρατιώτης. Μαζί με τον συμπατριώτη του Παύλο μαρτύρησε στην Αθήνα κατά τον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Άνθιμος Αθηνών: Πρόκειται για τον μητροπολίτη Αθηνών Άνθιμο Α' (1339-1366). Επειδή οι κυρίαρχοι της πόλης Καταλανοί δεν επέτρεψαν την εγκατάστασή του στην Αθήνα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο του ανέθεσε το 1366 τη διαποίμανση προεδρικώς της μητροπόλεως Κρήτης. Καταδιώχθηκε από τους εκεί Βενετούς κυρίαρχους, συνελήφθη την άνοιξη του 1367 και με διαλείμματα έμεινε επί τρία χρόνια στη φυλακή, όπου, το 1371, τον βρήκε ο θάνατος εξαντλημένο από τις ταλαιπωρίες και τα βασανιστήρια. Θεωρείται «νέος ομολογητής», διότι δεν υπέκυψε στις εξουθενωτικές πιέσεις να προσχωρήσει στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η μνήμη του τιμάται στις 22 Νοεμβρίου.
Αντώνιος: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Πιεζόμενος ν' αλλαξοπιστήσει αρνήθηκε, και μετά από πολλά βασανιστήρια αποκεφαλίστηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1774. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Φεβρουαρίου.
Απόστολος Παύλος: Είναι ο πρωτοκορυφαίος απόστολος της Ελλάδας και ιδρυτής της Εκκλησίας των Αθηνών. Μαρτύρησε στη Ρώμη το 66-67 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Ιουνίου.
Απόστολος Φίλιππος: Ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού. Κατά την παράδοση κήρυξε κι αυτός το Ευαγγέλιο στην Αθήνα, προς τιμήν του μάλιστα είχε ανιδρυθεί και παλαιοχριστιανική βασιλική. Η μνήμη του τιμάται στις 14 Νοεμβρίου.
Αριστείδης: Είναι ο γνωστός φιλόσοφος και μάρτυρας. Ήταν από την Αθήνα και επέδωσε απολογία στον αυτοκράτορα Αδριανό (117-430). Η μνήμη του τιμάται στις 13 Σεπτεμβρίου.
Βαρνάβας: Σύμφωνα με την παράδοση, μαζί με τον συνασκητή του Σωφρόνιο σε ακαθόριστο χρόνο μετέφεραν από την Αθήνα στο όρος Μελά του Πόντου τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας του «Σουμελά». Η μνήμη του τιμάται στις 18 Αυγούστου.
Βασίλειος: Ήταν από την Αθήνα και μαζί με τους συμπατριώτες του Ίσαυρο και Ιννοκέντιο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Βασίλειος Θεσσαλονίκης: Ήταν από την Αθήνα και έγινε λίγο πριν το 860 επίσκοπος Θεσσαλονίκης. Απεβίωσε το 870 και τιμάται ως ομολογητής, λόγω της σθεναράς του στασης απέναντι στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' πού αναμειγνυόταν στα εκκλησιαστικά πράγματα. Τα λείψανά του είναι τεθησαυρισμένα στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης. Η μνήμη του τιμάται την 1η Φεβρουαρίου.
Βασίλειος ο Μέγας: Γεννήθηκε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας το 330 και σπούδασε στην Αθήνα μαζί με τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό. Αργότερα έγινε αρχιεπίσκοπος Καισαρείας. Απεβίωσε στην πατρίδα του το 379. Η μνήμη του τιμάται την 1η Ιανουαρίου.
Βενέδημος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Ηράκλειο και Παυλίνο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρά του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Γρηγόριος Ναζιανζηνός: Γεννήθηκε το 300 στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας και σπούδασε στην Αθήνα μαζί με τον Μέγα Βασίλειο. Αργότερα έγινε επίσκοπος Σασίμων (378) και αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως (381). Απεβίωσε στη γενέτειρα του το 389/391. Η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιανουαρίου.
Γρηγόριος Ε':Γεννήθηκε στη Δημητσάνα πιθανότατα το 1750/1751, φοίτησε στη Σχολή της Μονής Φιλοσόφου, και κατά την παράδοση εκάρη μοναχός στη Μονή των Στροφάδων Ζακύνθου. Για ένα διάστημα έμεινε και στην Αθήνα, όπου εργαζόταν ως διδάσκαλος ο συμπατριώτης του Αθανάσιος Μπουσιόπουλος και, κατά τον Καμπούρογλου, εγκαταβίωσε στη Μονή Θεοτόκου Καισαριανής. Το 1785 έγινε μητροπολίτης Σμύρνης και στη συνέχεια τρεις φορές (1797-1798,1806-1808 και 1818-1821) Οικουμενικός Πατριάρχης. Απαγχονίστηκε από τους Τούρκους στις 10-4-1821, ανήμερα το Πάσχα. Σήμερα τα ιερά του λείψανα είναι εναποτεθειμένα στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Άγιος ανακηρύχτηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 8-4-1921. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Απριλίου.
Δάμαρις: Η πρώτη Αθηναία που μαζί με τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, μετά το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου, έγινε χριστιανή. Η μνήμη της τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Δαρεία: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαρτύρησε το 283 στην Αλεξάνδρεια μαζί με τον σύζυγο της Χρύσανθο. Η μνήμη της τιμάται στις 19 Μαρτίου.
Διονύσιος: Γεννήθηκε και μαρτύρησε με λιθοβολισμό στην Αθήνα μαζί με άλλους στον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Διονύσιος Αιγίνης: Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1547 και το 1577 χειροτονήθηκε στην Αθήνα και στην εκκλησία της Παναγίας της Γοργοεπηκόου (Άγιο Ελευθέριο) αρχιεπίσκοπος Αιγίνης. Απεβίωσε στη Ζάκυνθο το 1622. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Δεκεμβρίου.
Διονύσιος Αρεοπαγίτης: Μετά το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου έγινε χριστιανός (Πράξ. 17, 34) και, σύμφωνα με μαρτυρία του επισκόπου Κορίνθου Διονυσίου (+188), επίσκοπος Αθηνών. Ο Νικηφόρος Κάλλιστος-Ξανθόπουλος (14ος αι.) διέσωσε την παράδοση ότι είχε μαρτυρικό θάνατο (96 μ.Χ.). Δεν έχει σχέση με τον Διονύσιο που γύρω στο 250 έδρασε στη Γαλλία και υπέστη και αυτός μαρτυρικό θάνατο και τιμάται ιδιαίτερα από τους Δυτικούς. Εσφαλμένα του αποδόθηκαν και συγγράμματα του 5ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Ειρήνη: Η επικαλούμενη, από τον τόπο της γέννησής της, Αθηναία. Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου. Συνεκάλεσε την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο. Απεβίωσε το 802. Η μνήμη της τιμάται στις 9 Αυγούστου.
Ελευθέριος: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν μαθητής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη και μαρτύρησε μαζί του το 96 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Ευδοκία: Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν κόρη του φιλοσόφου Λεοντίου. Το όνομά της, πριν βαπτισθεί (421), ήταν Αθηναΐς. Έγινε σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Β'. Ασχολήθηκε πολύ με τη φιλανθρωπία και απεβίωσε στα Ιεροσόλυμα το 460. Η μνήμη της τιμάται στις 13 Αυγούστου.
Ηράκλειος: Γεννήθηκε στην 'Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βενέδημο και Παυλίνο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρά του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Θεοδόσιος: Έζησε τον 9ο αι. και ακολούθησε τον ασκητικό βίο. Απέθανε εν ειρήνη το 922. Είναι ιαματικός άγιος. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Αυγούστου.
Ιερόθεος: Χρημάτισε επίσκοπος Αθηνών (πριν ή μετά τον Διονύσιο) και εκοιμήθη εν Κυρίω ειρηνικά στα τέλη τού 1ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Οκτωβρίου.
Ιννοκέντιος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βασίλειο και Ίσαυρο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Ίσαυρος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βασίλειο και Ιννοκέντιο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Ιωάννης του Σινά: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μόνασε επί πενήντα τρία χρόνια στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, όπου ο Άγιος Ιερόθεος τα τελευταία είκοσι χρόνια χρημάτισε και ηγούμενος-αρχιεπίσκοπος. Μαρτύρησε το 1091 κατά τη β' επιδρομή των Αράβων εναντίον του Θεοβάδιστου Όρους. Γράφει ο Νεκτάριος Ιεροσολύμων (17ος αι.): «Τότε οι ανηλεείς εκείνοι και απάνθρωποι (...) λαβόντες αυτόν, τον έδησαν από τους πόδας με σχοινία, και τον έσυραν τριγύρου μέσα από το μοναστήριον, λακτίζοντες ομού και ανηλεώς δέροντες αυτόν (...) και μετά τρεις ημέρας ετελείωσε τον καλόν αυτού αγώνα της αθλήσεως και της ασκήσεως, κοιμηθείς και αναπαυσάμενος εν Κυρίω». Η μνήμη του τιμάται την Τετάρτη του Πάσχα, στη «Σύναξη των Σιναϊτών Πατέρων».
Κλημάτιος: Επίσκοπος Αθηνών. Πιθανότατα έζησε τον 4ο αι. Στην οδό Τσακάλωφ 26 το 1888 βρέθηκε μαρμάρινη επιτάφια πλάκα με την επιγραφή «Ο εν οσίοις επίσκοπος Κλημάτιος».
Κλήμης του Σαγματά: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Αρχικά μόνασε στον Κιθαιρώνα, κοντά στον Όσιο Μελέτιο, και στη συνέχεια έζησε ως αναχωρητής στο όρος του Σαγματά στη Βοιωτία, όπου αργότερα ίδρυσε μοναστήρι. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 1111. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Ιανουαρίου.
Κοδράτος: Επίσκοπος Αθηνών, πού γύρω στα 124-125 ή το 129 επέδωσε απολογία στον αυτοκράτορα Αδριανό. Υπέστη μαρτυρικό θάνατο στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας το 130. Η μνήμη του τιμάται στις 21 Οκτωβρίου.
Λεωνίδης: Επίσκοπος Αθηνών, που εκοιμήθη εν Κυρίω το 250. Η μνήμη του τιμάται στις 15 Απριλίου.
Λουκάς: ο γνωστός όσιος ο εξ Αιγίνης, ο εν Στειρίω. Εκάρη μοναχός στην Αθήνα και στο μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου της Παντάνασσας (Μοναστηράκι) ή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αστεριού. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 946 στη σημερινή μονή της Βοιωτίας που φέρει το όνομά του. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Φεβρουαρίου.
Μάρκος: Γεννήθηκε στην Αθήνα τον 4ο αι. και μόνασε στο όρος Θράκη της Αιθιοπίας. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Μαρτίου.
Μαρτινιανός: Καταγόταν από την Καισαρεία της Παλαιστίνης (σήμερα Banyas, κοντά στον Ιορδάνη) και εκοιμήθη εν Κυρίω στην Αθήνα στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 6ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 13 Φεβρουαρίου.
Μελέτιος: Γεννήθηκε στο χωριό Μουταλάσκα της Καππαδοκίας γύρω στο 1035. Εκάρη μοναχός στην Κωνσταντινούπολη. Στο πλαίσιο ιερής οδοιπορίας του επεσκέφθη και τον ναό της Παναγίας στον Παρθενώνα των Αθηνών. Είναι αυτός πού ανέδειξε τη σημερινή ομώνυμη μονή στον Κιθαιρώνα. Τον ιερατικό βαθμό έλαβε από τον μητροπολίτη Αθηνών Νικήτα και πολλές φορές επισκεπτόταν την Αθήνα για πνευματικό καταρτισμό των χριστιανών. Εκοιμήθη εν Κυρίω στο μοναστήρι του γύρω στα 1105. Η μνήμη του τιμάται την 1 Σεπτεμβρίου.
Μηνάς ο Καλλικέλαδος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαρτύρησε στην Αίγυπτο στα τέλη του 3ου ή στις αρχές τού 4ου αι. Μερικοί επιστήμονες τον ταυτίζουν με τον Μηνά τον Αιγύπτιο. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Δεκεμβρίου.
Μιχαήλ Πακνανάς: Νεαρός Αθηναίος κηπουρός, πού ζούσε στην περιοχή Μοναστηρακίου. Όπως διασώζει σχετική μνεία σε στύλο του ολυμπίου Διός, υπέστη μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους το 1771. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Ιουλίου.
Μιχαήλ Χωνιάτης ή Ακομινάτος: Γεννήθηκε γύρω στο 1140 στις Χώνες (Κολοσσές) της Φρυγίας. Το 1182 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Αθηνών, όπου παρέμεινε ώς το 1204, οπότε οι Φράγκοι τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την πόλη. Απεβίωσε στην Κέα το 1222. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Ιουλίου.
Μόδεστος: Καταγόταν από τη Σεβάστεια και κατά τα Συναξάρια έζησε κάποιο διάστημα στην Αθήνα, όπου και δέχθηκε το άγιο βάπτισμα και ακολούθησε τον ασκητικό βίο. Αργότερα έγινε αρχιεπίσκοπός Ιεροσολύμων, όπου και εκοιμήθη εν Κυρίω το 634. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Δεκεμβρίου.
Νάρκισσος: Ήταν ένας από τους Εβδομήκοντα Αποστόλους και κατά την παράδοση μαρτύρησε στις αρχές τού 2ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 31 Οκτωβρίου.
Νεκτάριος Πενταπόλεως: Γεννήθηκε το 1846 στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης. Στα 1881-1885 σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 1889 χειροτονήθηκε στο Κάιρο μητροπολίτης Πενταπόλεως και από το 1894 ώς το 1908 χρημάτισε διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής. Ίδρυσε τη Μονή Αγίας Τριάδος Αιγίνης, όπου και μόνασε επί δώδεκα χρόνια. Εκοιμήθη εν Κυρίω στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου 1920. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Νοεμβρίου.
Νικόλαος Πλανάς: Γεννήθηκε στη Νάξο το 1851, έγινε ιερέας και εφημέρευσε στην εκκλησία τού Αγίου Ιωάννη της οδού Βουλιαγμένης. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 1932. Διακρίθηκε για τη βαθιά του πίστη και την απλότητα του. Η μνήμη του τιμάται στις 2 Μαρτίου.
Νίκων ο Μετανοείτε: Γεννήθηκε στις αρχές του 10ου αι. στον Πόντο. Έδρασε στην Κρήτη, μετά την απελευθέρωση της από τον Νικηφόρο Φωκά (961), και στη συνέχεια, πριν μεταβεί στην Πελοπόννησο, όπου δίδαξε κυρίως στη Λακωνία και όπου απεβίωσε το 998, κήρυξε το λόγο του Ευαγγελίου στην Αθήνα. Γράφει ο βιογράφος του: «Οι Αθηναίοι, στολισμένοι με πολλή ευσέβεια και ακραιφνέστατη πίστη, κυριεύτηκαν από το κήρυγμά του σαν να προερχόταν από πραγματικές Σειρήνες, και τόσο τον αγάπησαν και τον τίμησαν, όπως σχεδόν συμπεριφέρθηκαν παλιά οι Λυκάονες στον Απόστολο Παύλο και στον Βαρνάβα· τα ίδια ήθελαν κι αυτοί να κάνουν σ' αυτόν. Και τους έβλεπε κανείς να χαίρονται και όλοι να κρέμονται από τη γλυκύτατη φωνή του. Γι' αυτό και όσο πιο γρήγορα μπορούσε, ως άνθρωπος που δεν επιθυμούσε τη δόξα, έφυγε από την πόλη τους». Η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου.
Ξίστος ή Σίξτος Β': Γεννήθηκε στην Αθήνα και έγινε επίσκοπος Ρώμης. Μαρτύρησε το 257/258. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Αυγούστου.
Πατέρες Μονής Ταώ Πεντέλης: Την Κυριακή του Πάσχα του 1680 σφαγιάστηκαν από τους Αγαρηνούς οι 179 μοναχοί της Μονής Νταού Πεντέλης, όπου είναι τεθησαυρισμένα τα ιερά τους λείψανα. Η μνήμη τους τιμάται την Τρίτη της Διακαινησίμου.
Παυλίνος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βενέδημο και Ηράκλειο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρα του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Παύλος: Καταγόταν από τη Μεσοποταμία και ήταν στρατιώτης. Μαζί με τον συμπατριώτη του Ανδρέα μαρτύρησε στην Αθήνα κατά τον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Πούπλιος: Επίσκοπος Αθηνών, που μαρτύρησε τον 2ο αι. Η μνήμη του τιμάται στις 13 Μαρτίου.
Ραφαήλ: Ο γνωστός νεοφανής άγιος από την Ιθάκη, ο οποίος επεσκέφθη και την Αθήνα. Μαρτύρησε από τους Τούρκους το 1463 στη Θερμή Λέσβου. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Απριλίου (μετατιθέμενη στην Τρίτη του Πάσχα).
Ρουστικός: Γεννήθηκε στην Αθήνα και σύμφωνα με την παράδοση ήταν μαθητής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, μαζί με τον οποίο μαρτύρησε το 96 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Σεραπίων: Καταγόταν από τη Σιδώνα και πριν από τον 6ο αι. πέρασε και από την Αθήνα. Εκοιμήθη εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται στις 21 Μαρτίου.
Συμεών ο Μονοχίτων: Γεννήθηκε στο τέλος του 15ου αι. στο Βαθύρεμα Αγιάς Λαρίσης. Μόνασε στη Μονή του Οικονομείου και στο Άγιο Όρος, όπου χειροτονήθηκε ιερέας. Αφοσιώθηκε όπως ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στην πνευματική αφύπνιση του Γένους και στην τόνωση της πίστης και επεσκέφθη για τον σκοπό αυτό πολλές περιοχές της Ελλάδας και ανάμεσα σ' αυτές την Αττική και την Αθήνα (μεταξύ των ετών 1528-1550), όπου του επιφυλάχθηκε μεγάλη υποδοχή. Απεβίωσε εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται στις 19 Απριλίου.
Σωφρόνιος: Σύμφωνα με την παράδοση, μαζί με τον συνασκητή του Βαρνάβα σε ακαθόριστο χρόνο μετέφεραν από την Αθήνα στο όρος Μελά του Πόντου τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας του «Σουμελά». Η μνήμη του τιμάται στις 18 Αυγούστου.
Τιμόθεος Ευρίπου: Γεννήθηκε στο χωριό Κάλαμος Αττικής γύρω στο 1510. Μαθήτευσε στην Αθήνα και χειροτονήθηκε επίσκοπος Ωρωπού και αργότερα κατεστάθη αρχιεπίσκοπος Ευρίπου (Χαλκίδος). Πριν από το 1574, λόγω σκληρού διωγμού των χριστιανών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Χαλκίδα και να καταφύγει στην Πεντέλη, όπου ίδρυσε το 1578 τη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Αργότερα ίδρυσε τη Μονή Αγίου Παντελεήμονος Κέας, όπου και εκοιμήθη εν ειρήνη γύρω στο 1590. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Αυγούστου.
Υγίνος η Υγίεινος: Γεννήθηκε στην Αθήνα, ήταν φιλόσοφος και έγινε επίσκοπος Ρώμης (136-140). Μαρτύρησε το 140 και η μνήμη του, σύμφωνα με το λατινικό εορτολόγιο, τιμάται στις 11 Ιανουαρίου.
Φαντίνος: Γεννήθηκε στην Καλαβρία της Ιταλίας το 927. Μικρός ακολούθησε τον μοναχικό βίο. Έζησε αρκετό καιρό στην Ελλάδα και επεσκέφθη την Κόρινθο, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Απεβίωσε το 1000. Η μνήμη του τιμάται στις 30 Αυγούστου.
Φιλοθέη: Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1522. Μετά τη χηρεία της έγινε μοναχή και ίδρυσε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα το μέγαρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής τη Μονή του Αγίου Ανδρέου, όπου έβρισκαν προστασία και μάθαιναν και οικιακές τέχνες άπορα κορίτσια της πόλης. Τη νύχτα της 2-3 Οκτωβρίου του 1588, και ενώ παρακολουθούσε αγρυπνία στο Μετόχι των Πατησίων (Άγιος Ανδρέας οδού Λευκωσίας), τη συνέλαβαν οι Τούρκοι και αφού τη βασάνισαν ανηλεώς, την άφησαν ημιθανή. Μετεφέρθη στο Μετόχι της Καλογρέζας (όπου σήμερα η εκκλησία που φέρει το όνομά της), όπου και απεβίωσε στις 19 Φεβρουαρίου 1589. Η μνήμη της τιμάται στις 19 Φεβρουαρίου.
Χριστίνα: Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και μαρτύρησε με λιθοβολισμό μαζί με άλλους, στον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη της τιμάται στις 18 Μαΐου.
Στον κατάλογο των αγίων των Αθηνών πρέπει να περιληφθούν και οι επίσκοποι της πόλης πού πήραν μέρος σε Οικουμενικές Συνόδους, και οι οποίοι τιμώνται από την Εκκλησία την Κυριακή των Αγίων Πατέρων, την Ζ' Κυριακή μετά το Πάσχα. Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο (325) πήρε μέρος ο Πιστός, στην Γ' ο Μόδεστος (431), στην Δ' ο Αθανάσιος (451 - η μνήμη του τιμάται και την Κυριακή 13 Ιουλίου ή, αν η ημερομηνία δεν συμπίπτει με Κυριακή, την αμέσως επόμενη Κυριακή) και στην ΣΤ' ο Ιωάννης (680 - η μνήμη του τιμάται και μαζί με τους Πατέρες της Δ' Οικουμενικής Συνόδου).
Ακόμα, πρέπει να επισημανθεί ότι την Αθήνα επεσκέφθη δύο φορές και ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης (+1922 - η μνήμη του τιμάται την Κυριακή προ της Υψώσεως τού Τιμίου Σταυρού). Την πρώτη φορά ήταν τον Απρίλιο του 1906, όταν, ως αγωνιστής μητροπολίτης Δράμας, ερχόταν από προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα. Τότε φιλοξενήθηκε στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, παρακολούθησε μάλιστα και τους διεξαγόμενους τότε στο Παναθηναϊκό Στάδιο ολυμπιακούς Αγώνες (Μεσολυμπιάδα), όπου η παρουσία του έγινε αντιληπτή και οι θεατές τον επευφήμησαν θερμότατα. Για δεύτερη φορά επεσκέφθη την ελληνική πρωτεύουσα στις αρχές Δεκεμβρίου του 1919. Κατά την επίσκεψή του αυτή λειτούργησε στις 8 Δεκεμβρίου στον Μητροπολιτικό Ναό και σε ομιλία του «προς το πολυπληθές εκκλησίασμα», «όπερ μετά συγκινήσεως έσπευσε να ασπασθή την δεξιάν» του, διεκτραγώδησε «τα μαρτύρια άτινα υπέστη το Γένος επί όλας γενεάς», ενώ χαιρέτισε «την αυγή της αναστάσεως του Έθνους ολοκλήρου και της παμμερούς αποκαταστάσεώς» του (Εκκλησιαστικός Κήρυξ), πού άρχισε να διαφαίνεται με την απελευθέρωση της Σμύρνης τον Μάιο του 1919. Τότε μίλησε και στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
Επίσης στην πόλη των Αθηνών παρέμεινε για λίγο διάστημα και σε δύο περιόδους (1918 και 1926) φιλοξενούμενος του Γεράσιμου Ζερβού, και ο Άγιος Σάββας ο εν Καλύμνω, ο οποίος εφημέρευσε στη Μονή της Άγιας Τριάδος-Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης (1919-1926) και στη συνέχεια στη Μονή Αγίων Πάντων Καλύμνου, όπου και ανεπαύθη εν Κυρίω το 1948. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Δεκεμβρίου και την Ε' Κυριακή των Νηστειών.
Τέλος, η Σύναξη όλων των Αγίων της Εκκλησίας των Αθηνών, με απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, τελείται από το έτος 1999 στις 12 Οκτωβρίου, επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης από τη γερμανική κατοχή (12 Οκτωβρίου 1944).
Μέσα στα όρια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών όμως δραστηριοποιήθηκαν και πολλοί κληρικοί, που κατέλιπαν δείγματα οσιακής βιοτής, όπως ο Πατάρων Μελέτιος (+1967), ο Ιερόθεος Μητρόπουλος (+1903), ο Ευσέβιος Ματθόπουλος (+1929), ο Δαβίδ Μερόπουλος (+1957), ο Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης (+1957), ο Ιερεμίας Πλέτσης (+1960), ο Σπυρίδων Σγουρόπουλος (+1960), ο Γερβάσιος Παρασκευόπουλος (+1964), ο Αθανάσιος Χαμακιώτης (+1967), ο Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος (+1989), ο Πορφύριος Μπαϊρακτάρης σημ Αγιοποιήθηκε (+1991), ο Ευσέβιος Γιαννακάκης (+1995), ο Ευμένιος (Σωφρόνιος) Σαριδάκης (+1999), ο τυφλός και λεπρός μοναχός Νικηφόρος Τζανακάκης (+1964) κ.ά.

Η ιστορία ενός σημειώματος και μιας πεντάρας

Ο Λάμπης Ν. Βολονάκης, λοχίας του Α΄ Λόχου του 17ου Συντάγματος Πεζικού υπηρετούσε στη Μικρά Ασία το 1920. Αποσυναρμολογώντας και καθαρίζοντας το όπλο του, βρήκε ένα σημείωμα και μια πεντάρα. Τα φύλαξε μέχρι την επιστροφή του στην πατρίδα και τα κατέθεσε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρία της Ελλάδος. 
Το σημείωμα είναι ενδεικτικό του διαχρονικού πνεύματος του Έλληνα Στρατιώτη, το οποίο προσπαθούν να εξοντώσουν τα τελευταία χρόνια: 

Εν Μπιζανίω, 20 Φεβρουαρίου 1913 

Αγαπητέ Συνάδελφε, 

Σε χαιρετώ, 

Εσύ, που θα έχης την τύχη να ανοίξης το πέλμα του όπλου αυτού, θα εύρης την πεντάρα αυτή και να πάρης ένα τσιγάρο, να το καπνίσης στην υγεία μου. 
Το όπλο αυτό το έφερα επί πέντε έτη. 
Το δόξασα και με δόξασε και τώρα αναγκάζομαι να το εγκαταλείψω, λόγω τραυματισμού μου. 
Πέρασα τόσες και τόσες στιγμές και δεν το εγκατέλειψα και εάν η πατρίς σε χρειασθή, να το τιμήσης. 

Νικ. Καββαδίας 

πηγή https://www.facebook.com/groups/63448695865/

Η Ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου κατά την Ενθρόνιση του Μητροπολίτου Σμύρνης Βαρθολομαίου

Ἱερώτατε καί προσφιλέστατε ἀδελφέ ἅγιε Σμύρνης κύριε Βαρθολομαῖε,
Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Ἐξοχώτατοι Ὑπουργοί, Ἐκπρόσωποι τῶν Κομμάτων καί λοιποί ἐξ Ἑλλάδος ἐπίσημοι,
Sayın davetliler,
Τιμιώτατε τῶν Ἱερέων καί Διακόνων Κατάλογε,
Εὐγενεστάτη κυρία Γενική Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,
Χριστώνυμον τοῦ ἱεροῦ τούτου σχοινίσματος τῆς Ἰωνίτιδος γῆς πλήρωμα,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ πολυφίλητα, οἱ ἐκ δυσμῶν καί βορρᾶ καί θαλάσσης ἐλθόντες ὧδε εἰς τήν ἐξάκουστον Σμύρνην,
Ἐν πρώτοις, κομίζομεν τόν ἀσπασμόν τῆς εἰρήνης, τῆς στοργῆς καί τῆς εὐλογίας ἐκ τῆς Μεγάλης καί Οἰκουμενικῆς Καθέδρας τῆς Κωνσταντινουπόλεως πρός πάντας ὑμᾶς, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ.
Ἡ χαρά ἡμῶν σήμερον πεπλήρωται καί ἡ καρδία ἡμῶν εὐφροσύνης ἐπλήσθη, ὅτι ἡ περιφανής καί ἀρχαία αὕτη Μητρόπολις τοῦ Συνταγματίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐπληρώθη δι᾽ ἀρχιερέως ἱκανοῦ καί φερέλπιδος, ἀνασυνεστήθη καί ἀνεκαινίσθη ἐκ τῆς τέφρας, τῇ προνοητικῇ μερίμνῃ καί ἀγαπητικῇ φροντίδι τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, καί συγκαλεῖται σήμερον πάντας ἡμᾶς ἐπί τό αὐτό διά τήν ἐνθρόνισιν καί ἐπίσημον ἐγκατάστασιν τοῦ κανονικοῦ Ποιμενάρχου αὐτῆς, μετά παρέλευσιν σχεδόν ἑνός αἰῶνος ἐμπόνου σιωπῆς καί προσευχητικῆς σιγῆς. Σήμερον ἡ ἅλυσος ἡ πάγχρυσος τῆς ἀποστολικῆς διαδοχῆς ἐν τῇ περιφανεῖ ταύτῃ Μητροπόλει συναρμόζεται καί τά διαρραγέντα ἑνοῦνται, καί ὁ Θρόνος Βουκόλου καί Πολυκάρπου καί Χρυσοστόμου τοῦ Μάρτυρος πληροῦται, καί τό ποίμνιον Ποιμένα ἄξιον εὑρίσκει, καί τά ἀρχαῖα καί ἀλγεινά ὀλίγον κατ᾽ ὀλίγον παρέρχονται, καί ἀμφιλύκη ἐλπίδος φαίνει εἰς τόν ὁρίζοντα τόν ὀρθρινόν τῆς μεγαλουπόλεως Σμύρνης. 
Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ᾐσθάνθη πολλάκις τούς ἥλους καί τήν λόγχην τοῦ μαρτυρίου διά τήν ἀπώλειαν τῶν Ἐπαρχιῶν αὐτῆς καί τόν ἀφανισμόν τοῦ ποιμνίου της, ἕνεκα ἱστορικῶν καί ἄλλων συγκυριῶν, οὐδέποτε ὅμως ἀπεμπόλησε τά κανονικά δικαιώματά της, συνεχίζουσα τήν ἐκλογήν καί χειροτονίαν Ἀρχιερέων εἰς τάς ἀπορφανι- σθείσας Ἐπαρχίας. Οὐχί ὡς πρᾶξιν ἐθιμικήν διά νά διατηροῦνται δίκην μουσειακοῦ ἐκθέματος καί τεταριχευμένου πτώματος τίτλοι ἄνευ περιεχομένου καί οὐσίας, ὡς λέγουν τινές, ἀλλά διά νά μή λησμονοῦνται αἱ πατρίδες ἐκεῖναι διά τούς «Νεκρούς πού περιμένουν», κατά τήν ἔκφρασιν τῆς Διδοῦς Σωτηρίου∙ διά νά μή σβεσθῇ τό κερί τῆς ἐλπίδος∙ διά νά διατηρηθῇ ἀκοίμητος ἡ κανδήλα τῆς ὑπομονῆς, διά νά ἔλθῃ «πάλι μέ χρόνια μέ καιρούς» τό «νόστιμον ἧμαρ», εἰρηνικῶς καὶ ἀδελφικῶς, χωρίς πολέμους καὶ αἱματοχυσίας, ἀλλά διά τῆς ἀμοιβαίας καταλλαγῆς καί ἀλληλοπεριχωρήσεως. 
Καί ἰδού, ὅσα πρό ὀλίγων ἐτῶν ἐφαίνοντο ὡς φροῦδαι ἐπιδιώξεις καί μάταιαι ἐλπίδες, σήμερα μέ βήματα μικρά ἀλλ᾿ ἐν ταυτῷ σταθερά καί ἀποφασιστικά ὑλοποιοῦνται καί λαμβάνουν σάρκα καί ὀστᾶ. Τά ἀρχαῖα καί προγονικά σεβάσματα τῆς Πίστεώς μας, ἐν Καππαδοκίᾳ, ἐν Σουμελᾷ, ἐν Κυζίκῳ, ἐν Περγάμῳ, ἐν Ἐφέσῳ, ἐν Σηλυβρίᾳ, ἐν Προύσῃ καί ἀλλαχοῦ, λειτουργοῦνται καί πάλιν∙ αἱ Ἐπαρχίαι τοῦ Θρόνου ἐξέρχονται ἐκ τοῦ ληθάργου καὶ τῆς λησμοσύνης, αἱ ἀδικίαι βαθμιαίως ἀποκαθίστανται... Ὁ δρόμος μακρύς καί ἀνάντης, στενός καὶ τεθλιμμένος, ὅμως, «ἡμεῖς πορευόμεθα», ἡ Ἐκκλησία πορεύεται, κατά τήν ἔκφρασιν τοῦ ἀειμνήστου μεγάλου Πατριάρχου Ἀθηναγόρου. 
Καί ἐπέστη τό πλήρωμα τοῦ χρόνου καί ἦλθεν ἡ εὐλογημένη στιγμή καί διά τήν Μητρόπολιν τῆς Σμύρνης νά ἀκουσθῇ καί πάλιν φήμη Δεσποτική, ἐν προκειμένῳ τοῦ Βαρθολομαίου ὡς Μητροπολίτου καί Ποιμενάρχου Σμύρνης, ὑπερτίμου καί Ἐξάρχου Ἀσίας, διά νά μνημονεύῃ ὁ Ἀρχιερεύς εἰς τήν Μεγάλην Εἴσοδον «ζώντων καί κεκοιμημένων» καί «τῶν μακαρίων καί ἀοιδίμων προκατόχων» αὐτοῦ, διά νά μή εἶναι τό «μικρόν ποίμνιον» (Λκ. 12, 32), «ὡσεί πρόβατα μή ἔχοντα ποιμένα» (Μτ. 9, 36). Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ὑπῆρξεν ἀνέκαθεν δύναμις εἰρηνοποιός καί ἀγαθοποιός, παράγων ἑνότητος καί καταλλαγῆς, κῆρυξ τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς φιλίας ἀνθρώπων καί λαῶν, μάλιστα δέ γειτόνων. Οὐδέποτε ὑπέθαλψεν ἐθνοτικὰς καί ἄλλας διχοστασίας, οὐδέποτε ἐκαλλιέργησε τό θρησκευτικὸν ἤ ἄλλο μίσος, οὐδέποτε ἐξέθρεψε τάς ἀντιθέσεις. Ἐν τούτῳ τῷ πνεύματι καί ὑπό αὐτάς τάς προϋποθέσεις σήμερον ἡ κατά τήν Σμύρνην Ἐκκλησία, ἐπισημοτέρῳ τῷ τρόπῳ, θέτει τόν λύχνον αὐτῆς ἐπί τήν λυχνίαν, (πρβ. Μτ. 5, 15) ἵνα φαίνῃ πᾶσι τοῖς ὑπ᾽ οὐρανόν, καί γεγονυίᾳ τῇ φωνῇ διακηρύσσει πᾶσι τοῖς ἀνθρώποις «ὅτι ἡ θλῖψις ὑπομονήν κατεργάζεται, ἡ δέ ὑπομονή δοκιμήν, ἡ δέ δοκιμή ἐλπίδα, ἡ δὲ ἐλπίς οὐ καταισχύνει, ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» (Ρωμ. 5, 3-5).
Ἱερώτατε καί πολυφίλητε ἀδελφέ ἅγιε Σμύρνης, 
Ἀνέρχεσαι σήμερον, θείᾳ εὐδοκίᾳ, πατριαρχικῇ κελεύσει καί ψήφοις ἀρχιερατικαῖς, εἰς τήν περιώνυμον Καθέδραν τῆς ἀποστολικῆς ταύτης Μητροπόλεως καί ἐνθρονίζεσαι ἐν Ἐκκλησίᾳ πληθούσῃ καί καλεῖσαι εἰς διακονίαν τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ ἀπό νέαν καί λίαν εὐθυνοφόρον θέσιν. Κυρίως ὅμως καί πρωτίστως καλεῖσαι εἰς «κοινωνίαν τῶν παθημάτων αὐτοῦ» (Φιλ. 3, 10), τοῦ Χριστοῦ δηλονότι, καθώς ἡ ἀρχιερωσύνη εἶναι ὄχι θῶκος ἐξουσιαστικός καί ἀξίωμα δυναστικόν, ἀλλά διακονία σταυρική καί θυσιαστική. Τό ἀρχιερατικόν ὠμοφόριον εἶναι λέντιον διακονίας καί ἡ ἀρχιερατική μίτρα «στέφανος ἐξ ἀκανθῶν». Σύ, ἅγιε ἀδελφέ, ὡς κληροῦχος Ἐπαρχίας φερούσης νωπούς εἰσέτι «τούς τύπους τῶν ἥλων», καλεῖσαι νά βαστάσῃς περισσοτέρον στερρῶς καί ἀκλονήτως τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου μας ὡς ἄλλος σύγχρονος Κυρηναῖος. 
Ἐπαξίως ἐνθρονίζεσαι καί ἀναλαμβάνεις ἐπισήμως τήν ἀρχιερατικήν σου διακονίαν ἐπ᾽ ἐλπίσι χρησταῖς καί προσδοκίαις μεγάλαις. Τά ὑπό τοῦ Κυρίου δοθέντα σοι τάλαντα, ἥ τε θύραθεν καί ἡ θεολογική λιπαρά σου παιδεία καί ἡ μέχρι τοῦδε εὔορκος διακονία σου ἐν τοῖς Πατριαρχείοις συμμαρτυροῦν περί τοῦ πράγματος. Ἠνδρώθης καί ἐκαλλιερ- γήθης ὑπό τάς εὐσκιοφύλλους ἀναδενδράδας τοῦ Φαναρίου, κοινωνήσας ἐκ τῶν ζωηρρύτων ναμάτων τῆς καλλιρρόου Πηγῆς τοῦ Γένους καί μαθητεύσας παρά τούς πόδας πολυπείρων καί σεβασμίων ἁγίων ἀρχιερέων. Εἰργάσθης ἀόκνως καί προσέφερες ἀφειδῶς καί συνεχίζεις ἐργαζόμενος καί ἐκδαπανώμενος εἰς τό γεώργιον τοῦ Κυρίου καί τόν ἀμπελῶνα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Ἀφ᾽ ἧς στιγμῆς εἰσῆλθες εἰς τό μέγα Μοναστήριον τοῦ Φαναρίου ἠνάλωσες ἑαυτόν εἰς τήν ὑπηρεσίαν αὐτοῦ καί τοῦ Πατριάρχου σου καί τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, μή φειδόμενος οὔτε κόπου, οὔτε χρόνου, οὔτε δυνάμεων, οὔτε ἰκμάδος. 
Τά ὅσα ἔμαθες καί ἐπιστώθης παρά τῶν πρεσβυτέρων καί δοκιμωτέρων κατά τήν ἀναστροφήν καί βιοτήν σου ἐπί σχεδόν δεκαπέντε ἔτη ἐν τῇ Πατριαρχικῇ Αὐλῇ ἀποτελοῦν ἐχέγγυον καί παρακαταθήκην ἀνεκτίμητον διά τήν ἐπιτυχίαν τῆς νέας καί πολυευθύνου διακονίας σου. «Μένε, λοιπόν, ἐν οἷς ἔμαθες καί ἐπιστώθης, εἰδώς παρά τίνος ἔμαθες» (Β’ Τιμ. 3, 14). Ἡ ἀρχοντική ταπείνωσις τοῦ Φαναρίου, τό μαρτύριον τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τά μαρτύρια τῶν ἁγίων Προκατόχων σου συνιστοῦν τά ὁροθέσια τῆς ἀρχιερατείας σου. Ὀφείλεις νά ἐντρυφήσῃς εἰς αὐτά καί τότε θά διανοιχθοῦν οἱ ὀφθαλμοί τῆς καρδίας σου καί θά κατανοήσῃς τό ὕψος καί τό βάθος τῆς ἀποστολῆς σου εἰς ὅλας τάς ἐκφάνσεις καί τάς πτυχάς αὐτῆς. 
Ἡ Μήτηρ Ἁγία Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, συλλαμβάνουσα τά σημεῖα τῶν καιρῶν, ἐφρόντισε σοφῶς διά τήν προοδοποίησιν τῆς ἀποστολῆς σου καί τήν προλείανσιν τοῦ ἐδάφους, ἀποστέλλουσα ἐνταῦθα τόν τότε Ἀρχιμανδρίτην καί ἤδη ἐψηφισμένον Ἐπίσκοπον Ἐρυθρῶν κ. Κύριλλον, ὅστις καί θά συνεχίσῃ μετά τήν τελεσθησομένην αὔριον χειροτονίαν αὐτοῦ τήν διακονίαν του ἐν τῇ Μητροπόλει Σμύρνης ὑπό τήν σεσοφισμένην καί ἀνύστακτον καθοδήγησιν τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος. Ὁ Θεοφιλέστατος ἐψηφισμένος Ἐπίσκοπος Ἐρυθρῶν, μετά κόπων καί θυσιῶν καί στερήσεων πολλῶν, ἀλλά καί μέ ἀξιομίμητον ὑπομονήν πολλήν καί θυσιαστικόν φρόνημα, ἔθεσε τούς θεμελίους καί ἐφύτευσε τόν σπόρον τόν καλόν καί θά ἀποτελῇ εἰς τό ἑξῆς τόν πλέον στενόν καί πολύτιμον συγκηρηναῖον σου εἰς τό κοπιῶδες ἔργον τῆς διαποιμάνσεως τῆς ἱερᾶς ταύτης ἐκλογάδος.
Ἱερώτατε ἅγιε Σμύρνης, τέκνον πεφιλημένον, 
Ἐνωτίζου μετά προσοχῆς τί λέγει «τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Σμύρνῃ ἐκκλησίας ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, ὅς ἐγένετο νεκρός καί ἔζησεν· οἶδά σου τά ἔργα καί τήν θλῖψιν καί τήν πτωχείαν· ἀλλά πλούσιος εἶ» (Ἀπ. 2, 8-9). Ἀναλαμβάνεις τήν διαποίμανσιν τῆς ἱερᾶς ταύτης καὶ μεγαλωνύμου Μητροπόλεως, γεγυμνωμένης οὔσης ἐκ τῶν ἀρχαίων μεγαλείων καί ἀπωρφανισμένης ἐκ τοῦ θάλλοντος ποιμνίου της, ἀλλ᾽ ὅμως «πλούσιος εἶ» διότι, σέ συνοδεύουν ἡ προστασία τῶν ἁγίων Προκατόχων Σου Βουκόλου, Πολυκάρπου, Γρηγορίου - τοῦ μετέπειτα μάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε´ -, καί Χρυσοστόμου, ἡ σκέπη Φωτεινῆς τῆς Μεγαλομάρτυρος, οἱ ἀλάλητοι στεναγμοί τῶν προγόνων μας πού ἀναπαύονται εἰς τήν εὐλογημένην γῆν τῆς Ἰωνίας, ἡ μυχιοκάρδιος εὐχή καί ἡ στοργή τοῦ Πατριάρχου Σου, αἱ εὐχαί καί προσευχαί τῶν ἁγίων ἀρχιερέων ὡς καί συμπάσης τῆς Πατριαρχικῆς Αὐλῆς. Ἔτι δέ, ἡ ἐκτίμησις καί ὑποστήριξις τῶν προσελθόντων σήμερον ἐδῶ ἐξ Ἑλλάδος ἐπισήμων ἀνδρῶν, τῆς Εὐγενεστάτης κυρίας Γενικῆς Προξένου τῆς Ἑλλάδος, τῶν ἐκπροσώπων τῶν ἐν Ἀθήναις Σωματείων τῶν ἐκριζωθέντων Σμυρναίων, ἀλλά καί ἡ ἀγάπη καί αἱ προσευχαί τοῦ Ποιμνίου σου, μετά τοῦ ὁποίου συναρμό- ζεσαι σήμερον διά δεσμῶν ἀρρήτων καί ἀρρήκτων, ἀκατα- λύτων καί ἱερῶν.
Πορεύου, λοιπόν, θαρσαλέως καί μή φοβοῦ!
Εἰς ἔτη πολλά, εὐλογημένα καί καλλίκαρπα! ΑΞΙΟΣ! 

ΜΙΚΡΑΣΙΑ " ΕΧΕΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ " Αρης Βασιλόπουλος

Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Ιωνία, Νέα Σμύρνη, Νέα Μουδανιά, Νέα Αλικαρνασσός, όπου και να γυρίσεις σε όλη την Ελλάδα, βρίσκονται οι τόποι που προσέφυγαν οι ξεριζωμένοι της Μικρασίας και τους έδωσαν τα ονόματα των χαμένων τους οριστικά πατρίδων. 
Περισσότερο από κάθε άλλη γειτονιά της Αθήνας, στο Δήμο μας βρίσκονται ατόφια τα βήματα των προσφύγων. Ο προσφυγικός μας οικισμός, μια πόλη μαγική μέσα στην καρδιά του αστικού κήτους, μοναδικός για την πολεοδομική του σχεδίαση με τις χαρακτηριστικές ελλείψεις, μοναδικός για την έκταση και την διάσωση της παραδοσιακής του μορφής, μας περιβάλλει με τις μνήμες, μας σηματοδοτεί και μας χαρακτηρίζει. Δεν χρειαζόμαστε μετάγγιση μνήμης όσοι κατοικούμε σε αυτό το Δήμο, είτε είμαστε απόγονοι προσφύγων είτε όχι. Μεγαλώνουμε και ζούμε μέσα σ’ αυτήν. 
94 χρόνια μετράμε από την καταστροφή της Σμύρνης και το ξερίζωμα των Ελλήνων από τις περιοχές της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Θράκης, περιοχές στις οποίες είχαν κατοικήσει για πάνω από 2500 χρόνια. 600.000 – 1εκατ. νεκροί και πάνω από 1.500.000 πρόσφυγες, θύματα του νεοτουρκικού εθνικισμού αλλά και μιας επεκτατικής πολιτικής που υποδαυλίστηκε από τις μεγάλες και υποτίθεται σύμμαχες δυνάμεις της εποχής, οι οποίες εύκολα εγκατέλειψαν τον ελληνισμό στον όλεθρο όταν άλλαξαν σχέδια. Και χρειάστηκε να περάσουν τόσα χρόνια για να θυμηθούμε ότι μερικές χιλιάδες μικρασιάτες πρόσφυγες, (17.000 υπολογίζονται), βρήκαν καταφύγιο στο μαρτυρικό σήμερα Χαλέπι της Συρίας. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερνής, λίγο μετά τo 1922, δημοσιεύτηκε σε αθηναϊκό έντυπο ένα σκίτσο όπου η Ιωνία και η Συρία συνομιλούν, ενσαρκωμένες σε δύο γυναικείες μορφές. Η Συρία όρθια, καλοντυμένη και υπερόπτης λέει στην καθισμένη, λυπημένη και κατακουρελιασμένη Ιωνία: «Ο δικός μου φίλος είναι μεγάλος και μου ορκίζεται πώς δεν θα με αφήσει ποτέ». Και η Ιωνία της απαντά: «Κ’ οι δικοί μου φίλοι ήταν μεγάλοι κ’ έκαναν χίλιες φορές τον ίδιο όρκο και μ’ άφησαν στους πέντε δρόμους». Έχει ο καιρός γυρίσματα, αλλά η ιστορία όπως ξέρουμε επαναλαμβάνεται, χωρίς οι κοινωνίες μας να γίνονται σοφότερες.
Γιατί θα ήμασταν σοφότεροι αν θυμόμασταν ότι οι πρόσφυγες ήταν ανεπιθύμητοι στην Ελλάδα του 1922 και αντιμετωπίσθηκαν για πολλά χρόνια με ρατσισμό και μισαλλοδοξία παρότι μιλούσαν την ίδια γλώσσα και παρότι οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν προκαλέσει και αυτές την καταστροφή και την προσφυγιά. 
Θα ήμασταν σοφότεροι αν θυμόμασταν ότι παρά την τεράστια δυσκολία που είχε μια χώρα νικημένη και διαλυμένη να υποστηρίξει ένα αριθμό προσφύγων σχεδόν ίσο με τον πληθυσμό της, τελικά οι πρόσφυγες αποτέλεσαν καθοριστικό μοχλό κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής αναζωογόνησης της χώρας.
Θα ήμασταν σοφότεροι αν παραδεχόμασταν ότι και η δική μας η χώρα ζει σήμερα ένα μεγάλο κύμα εξόδου από νέους που γίνονται οικονομικοί μετανάστες και που κινδυνεύουν να είναι θύματα ξενοφοβίας και ρατσισμού στις πλουσιότερες χώρες στις οποίες μεταναστεύουν. 
Και θα ήμασταν τέλος σοφότεροι αν συνειδητοποιούσαμε ότι αν πρέπει να φοβάται κανείς κάποιους, αυτοί δεν είναι οι πρόσφυγες, αλλά εκείνοι που τους έκαναν πρόσφυγες. 
Οι πρόσφυγες της Μικρασίας χτίσανε μια νέα πατρίδα που σήμερα τους χρωστάει πολλά. Όλοι εμείς, οι απόγονοι τους, ξέρουμε τι σημαίνει προσφυγιά και καταλαβαίνουμε τον εφιάλτη που ζούνε οι σύγχρονοι πρόσφυγες του πολέμου και της πείνας που γεννά η ανθρώπινη απληστία.
Αυτοί που χάνουν τα πάντα, που βλέπουν τα σπίτια και τις ζωές τους να γκρεμίζονται, που πνίγονται στις ίδιες θάλασσες που χιλιάδες μικρασιάτες έχασαν τη ζωή τους, στις ίδιες θάλασσες που οι δικοί μας κατάφεραν να διασχίσουν και να φτάσουν εδώ ξεριζωμένοι.
Γιαυτό στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους σημερινούς πρόσφυγες, για να μη ζήσουν όσα οι παππούδες μας. Είναι χρέος τιμής στους δικούς μας πρόσφυγες προγόνους, να θυμόμαστε πως η προσφυγιά δεν είναι επιλογή είναι αγώνας για επιβίωση. Και πως τον ίδιο πόνο, τους ίδιους φόβους, τις ίδιες ελπίδες, αλλά και τον ίδιο πλούτο κουβαλάνε ως αποσκευή, με τα απολύτως απαραίτητα όσοι προσπαθούν να ξαναχτίσουν τις ζωές τους από το μηδέν, με μόνο στήριγμα τους ανθρώπους του τόπου που βρέθηκαν. Αυτός είναι ο δικός μας πλούτος, ο δικός μας πολιτισμός, η δική μας σοφία, η δική μας κληρονομιά. Εμείς οι απόγονοι των προσφύγων αποτείουμε σήμερα φόρο τιμής στους μικρασιάτες προγόνους μας και γι' αυτό είμαστε πάντα και παντού μαζί με αυτούς που ξεριζώνονται.
ΑΡΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Δήμαρχος Ν.Φιλαδέλφειας  

Ιερομάρτυς Πλάτων Αϊβαζίδης, Πρωτοσύγκελλος Αμασείας + 21 Σεπτεμβρίου 1921

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ  
 Θυμάται η Εκκλησία, μνημονεύει και παρουσιάζει.
Θυμάται τα ένδοξα παιδιά της αυτά που κράτησαν την ομολογία του ονόματος του Θείου Iδρυτού της και την σφράγισαν με το αίμα τους.
Μνημονεύει η Εκκλησία τα ονόματα των ενδόξων παιδιών της κάθε φορά που τελεί το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και ζητάει τις δικές τους προσευχές στο Θρόνο του Εσφαγμένου Αρνίου, όπου μετά παρησίας προσεδρεύουν, όπως «ευχές και πρεσβείες αυτών, οι πάντες ελεηθώμεν».
Παρουσιάζει η Εκκλησία αυτά τα παιδιά της ως πρότυπα αρετής, αγάπης προς το Θεό και θυσίας σε κάθε εποχή. Παρακινεί τον καθένα ξεχωριστά να μιμηθεί την πίστη αυτών των ανθρώπων, κατά την προτροπή του Αποστόλου Παύλου «μιμείσθε την πίστην».
21 Σεπτεμβρίου. Η Εκκλησία μας θυμάται, μνημονεύει και παρουσιάζει τον Άγιο νέο Ιερομάρτυρα Πλάτωνα Αϊβαζίδη, Πρωτοσύγκελλο των Ιερών Μητροπόλεων Καστορίας και Αμασείας, που κρεμάστηκε μαζί με 69 προκρίτους στην Αμάσεια του Πόντου, κατατροπώνοντας με την γενναία ομολογία του, «Ισμαήλ την αυθάδειαν» και συντρίβοντας συγχρόνως «την πλάνην του όφεως».
Πάτμιος στην καταγωγή, Μοναχός της Μονής του Θεολόγου, υπηρέτησε ως Πρωτοσύγκελλος στην Καστοριά κατ’ αρχάς τον Μητροπολίτη Αθανάσιο τον από Λήμνου και εν συνεχεία τον φωτισμένο εθνεγέρτη Γερμανό Καραβαγγέλη.
Στάθηκε πλάι του, όχι μόνο ως πολύτιμος συνεργάτης, αλλά και άγγελος φύλακας, συμπαραστάτης και βοηθός την δύσκολη εκείνη εποχή.
Λειτουργός άριστος, δεινός ιεροκήρυξ, πατέρας, φίλος και αδελφός του σκλαβωμένου εκείνου λαού.
Έφερε εις πέρας τις πιο δύσκολες αποστολές. Μαζί με τον Μητροπολίτη του Γερμανό, έγιναν «ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος», οι κηδευτές του πρωτομάρτυρος του Μακεδονικού Αγώνος Παύλου Μελά. Κι όταν ο Γερμανός μετατίθεται στην Αμάσεια του Πόντου τον συνοδεύει και ο πολύτιμος συνεργάτης του και Πρωτοσύγκελλος Πλάτων.
Και στην Αμάσεια του Πόντου, η ίδια διακονία. Ο Θεός και ο άνθρωπος είναι οι δυο πόλοι που στρέφεται ολόκληρο το ενδιαφέρον του πνευματοφόρου αυτού Κληρικού.
Η διακονία του και η προσφορά του δεν μένει απαρατήρητος.
Γι’ αυτό και συλλαμβάνεται μαζί με άλλους 69 προκρίτους και επί επτά μήνες κλείνεται στις απαίσιες φυλακές της Αμασείας μαζί με τον μάρτυρα Επίσκοπο Ζήλων Ευθύμιο.
Και στις 21 Σεπτεμβρίου του έτους 1921 μετά ἀπό φρικτά βασανιστήρια, μαζί με τους υπόλοιπους φυλακισμένους ήρωες, απαγχονίζεται και παραδίδει την αγία του ψυχή στα χέρια του Θεού.
Χαίρεται, λοιπόν, η Πάτμος για τον ένδοξο γόνο της.
Χαίρεται η Καστοριά, που επί οκταετία τον είχε Πρωτοσύγκελλο.
Χαίρεται η Αμάσεια του Πόντου, που δέχτηκε το πολυβασανισμένο σώμα του.
Χαίρεται η Εκκλησία του Χριστού για το νεοφεγγές άστρο.
Χαιρόμεθα όλοι και ζητούμε τις πρεσβείες και τις μεσιτείες του στο Θρόνο του Θεού.
Σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή που ζούμε και με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας και με το αίμα που χύνεται στον πλανήτη αυτό της γης, θα πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια του Αρχιμανδρίτου Γερασίμου Σμυρνάκη στο μνημόσυνο του μακαριστού Πλάτωνος στις 14 Νοεμβρίου του 1921 στην Πάτμο:
«Φυλάξτε μια δάφνη για να στολίσετε τους τάφους των νέων ιερομαρτύρων και αγωνιστών της πατρίδος μας. Γίνετε θαρραλέοι αγωνιστές και σεις, όπως εκείνοι. Μη λησμονήσετε ποτέ το σκοινί του Πλάτωνος Αϊβαζίδη». 
Ημερομηνία εορτής: 21 Σεπτεμβρίου (σταθερή εορτή) 

Αρχιμ. Τιμόθεος Ηλιάκης:"Μνήμη Μικρασίας" ( Ομιλία Ι.Ναός Αγίου Γεωργίου Ν.Ιωνίας 18-9-2016)

Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα,ευλαβέστατοι Πατέρες, κύριε Δήμαρχε,κύριοι και κυρίες Δημοτικοί Σύμβουλοι,κύριοι Πρόεδροι και εκπρόσωποι των Μικρασιατικών Σωματείων και αγαπητοί Αδελφοί.

Χρέος ιερόν και παλαιόν μας συνεκέντρωσεν σήμερον εις τον Ιερόν τούτον Ναόν του Καππαδόκη αγίου Γεωργίου, τον ανεγερθέντα κόποις και μόχθοις υπό των πρώτων Μικρασιατών προσφύγων κατοίκων της Πόλεώς μας προκειμένου να στεγαστούν σε αυτόν τα ιερά κειμήλια και σεβάσματα τους, όπως η θαυματουργός της Παναγίας μας εικόνα και αυτή του Τροπαιοφόρου Αγίου Γεωργίου, που τα μετέφεραν με πόνο, δάκρυα και αίμα από τις πατρογονικές τους εστίες και μας τα προσέφεραν παρακαταθήκη ιερή. Τον Ναό τον καθηγιασμένον δια των τιμίων ευχών και αγίων χειρών του μακαριστού Μητροπολίτου Πατάρων Μελετίου του πρυτάνεως των προσφύγων της Νέας Ιωνίας και ενορίτου της προσφυγικής αυτής ενορίας, τον οποίον καθηκόντως τιμούμε σήμερον ομού μετά πάντων των βιαίως και βαναύσως αναιρεθέντων πατέρων και αδελφών ημών κατά την Μικρασιατική τραγωδία και συμφορά του 1922. Είναι εθνική επιταγή και υποχρέωση η σημερινή ανάμνηση του μικρασιατικού ξεριζωμού, γιατί έχουν χρέος οι Λαοί να θυμούνται τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας τους. Όχι μόνο τα χαρμόσυνα αλλά και τα θλιβερά. Για να εμπνέονται από τα πρώτα και να διδάσκονται από τα δεύτερα κι έτσι να χτίζουν το μέλλον τους . 

Ο ψαλμικός στίχος «Εάν επιλάθωμαί σου Ιερουσαλήμ,επιλησθείη η δεξιά μου, κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν μη σου μνησθώ» (ψαλμ.136,6),που εκφράζει την νοσταλγία του αρχαίου Ισραήλ για την σκλαβωμένη πρωτεύουσα του, την ιερή πόλη των θεϊκών επαγγελιών και αποκαλύψεων, το λίκνο της θρησκείας του και την κοιτίδα του πολιτισμού του, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εκφράζει και την δική μας νοσταλγική αναπόληση και ιερή ανάμνηση για κάποια άλλη Ιερουσαλήμ. Αυτήν του ελληνικού Γένους. Την Ιερουσαλήμ της ελληνικής Ανατολής, που με κέντρο την Κωνσταντινούπολη απλώνεται από τα μικρασιατικά παράλια του Αιγαίου ως τα βάθη του Πόντου και της Καππαδοκίας. Τούτη η νοσταλγική αναπόληση γίνεται εντονότερη σήμερα που τιμούμε ευλαβικά την θλιβερή επέτειο της συμπληρώσεως 94 χρόνων από την Μικρασιατική τραγωδία και μάλιστα εδώ στην Νέα Ιωνία, όπου μεταφυτεύτηκαν  οι ξεριζωμένοι  από τα πατρογονικά τους χώματα πατέρες μας. Εδώ στην πόλη των υπερήφανων και τιμημένων προσφύγων που ήλθαν «γυμνοί και πένητες» διωγμένοι από τις αλησμόνητες πατρίδες  της Ιωνίας και χαμένοι μέσα στη λαίλαπα της καταστροφής, μεταφέροντας στα χέρια τους τα ιερά λείψανα και τις σεπτές εικόνες των αγίων, τα κειμήλια ,τα ήθη ,τις παραδόσεις τους  και στις καρδιές τους την ορθόδοξη πίστη, την πολιτιστική τους κληρονομιά, την αγάπη για τη ζωή . Ήρθαν εδώ φτωχοί και κατατρεγμένοι σε ένα τόπο άγνωστο και τότε έρημο. Κι όμως ρίζωσαν. Κι ύστερα εκάρπησαν και με τον ιδρώτα τους μεγαλούργησαν, μετατρέποντας τον έρημο τόπο σε σπουδαίο κέντρο κλωστοϋφαντουργίας στην αρχή και σε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα στη συνέχεια. Δούλεψαν σκληρά γιατί ήθελαν να προκόψουν, να δημιουργήσουν να αποδείξουν πως η Ρωμιοσύνη αντέχει. «Το μαρτύριο έχει αξία όταν αντέχει» έχει πει ένας σύγχρονος Ιεράρχης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο μακαριστός  Χαλκηδόνος Μελίτων . Και τι θα πει αντέχω στα χείλη του Ρωμιού, διερωτάται ένας άλλος λόγιος Φαναριώτης Ιεράρχης ο Πέργης Ευάγγελος, και απαντά:  Θα πει «κρατώ σφιχτά κάτι δυνατό αλλά και κρατιέμαι σφιχτά από κάτι». Και τι ήταν αυτό που κρατούσαν σφιχτά οι ξεριζωμένοι προγονοί μας; Τι ήταν αυτό που τους ενέπνεε που τους έδινε δύναμη και ζωή; Όλα μιλούν και δείχνουν πως η κυριότερη συνιστώσα του προσφυγικού δυναμισμού ήταν η ορθόδοξη πίστη όχι ως ιδεολογία, αλλά ως βίωμα και πρακτική ζωή, ως ήθος και βιοθεωρία, ως έθιμο και συνήθειες κοινωνικές. Όπως ακριβώς κατά την μαύρη της τουρκοκρατίας περίοδο ο έλληνας ραγιάς άντεξε κρατώντας σφικτά την ορθόδοξη πίστη, την γλώσσα και τα έθιμα του, έτσι και ο Μικρασιάτης, ο Πόντιος, ο Καππαδόκης , και ο Θρακιώτης πρόσφυγας άντεξαν γιατί κρατούσαν βακτηρία δυνατή την πίστη και την παράδοση που διατήρησαν επί αιώνες αδούλωτη την ψυχή του Γένους. Είναι γνωστό πως αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους ,τον αγώνα για την διατήρηση της Εθνικής ταυτότητας του Γένους και την  Παλιγγενεσία επωμίσθηκε η Εθναρχούσα Ορθόδοξος Εκκλησία, υπό τον Εθνάρχη - Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Με πολλές θυσίες ,δάκρυα και αίμα η Μητέρα Εκκλησία περιέθαλψε στην αγκαλιά Της το δουλωμένο Γένος και κατάφερε να κρατήσει αδούλωτο το φρόνημά του, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η μανία του κατακτητή ξεσπούσε στο πρόσωπο του Πατριάρχη – Εθνάρχη εμπλουτίζοντας το εθνικό Μαρτυρολόγιο με αγιασμένα Πατριαρχικά Ονόματα.   94 χρόνια μετά την μεγάλη Μικρασιατική  τραγωδία, το ελληνικό Έθνος, η ελληνική ορθόδοξος Εκκλησία ,τα Μικρασιατικά Σωματεία , υψώνουν την φλόγα της ιστορικής μνήμης και καλούν όλους τους σύγχρονους Έλληνες, κάθε ιδεολογικής αποκλίσεως και πολιτικής τοποθετήσεως, άνδρες και γυναίκες, ώριμους και νέους, να στρέψουν την σκέψη και την προσευχή τους στις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής. Προς τις πατρίδες της Ιωνίας, της  Αιολίδος, της Ανατολικής Θράκης , του Πόντου, της Καππαδοκίας. Να θυμηθούν τους πυρπολημένους Ναούς, τα γκρεμισμένα εκπαιδευτήρια, τα  λεηλατημένα  ιδρύματα, τους ανασκαμμένους προγονικούς τάφους . Με δύο λέξεις. Την βεβήλωση των ιερών και οσίων του Γένους. Να θυμηθούν ευλαβικά τους επώνυμους και ανώνυμους Μάρτυρες των σκλαβωμένων Πατρίδων. Να γονατίσουν με σεβασμό και δέος μπροστά στις ηρωικές και αγιασμένες μορφές των Ποιμένων που αντί για ωμοφόριο ευλόγησαν και πέρασαν στον λαιμό τους το σχοινί του δημίου κι αντί να λειτουργήσουν στην Αγία Τράπεζα το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου λειτούργησαν το δικό τους σώμα και πρόσφεραν το δικό τους αίμα. Επισφράγισαν έτσι την Αρχιερατική τους διακονία κι έκαμαν ,όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, "την τελευτήν τελευταίον μυστήριον".  Το "μυστήριο" της Ρωμιοσύνης που άντεξε, έζησε και θα συνεχίσει να ζει. Μορφή-ορόσημο στον κατάλογο των θυσιασθέντων Ποιμένων αναδείχθηκε ο Σμύρνης Χρυσόστομος. Στην εθνομαρτυρική του μορφή ανακεφαλαιώνει όλο το δράμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Ιεράρχης εξαιρετικής παιδείας, ενθέρμου ζήλου και υψηλού εθνικού φρονήματος. Προκάλεσε πάμπολλες φορές την μανία των Οθωμανών, ανακλήθηκε επανειλημμένα από τις έδρες που αρχιεράτευσε, από την Δράμα αρχικά και από την Σμύρνη ύστερα, πριν επανέλθει για το ύστατο μαρτύριο. Αγωνίσθηκε για τα δίκαια του Γένους και του Έθνους μέχρις εσχάτων. Αποτελούσε το σύμβολο της αδούλωτης ελληνικής αντιστάσεως τόσων αιώνων και δέχθηκε πάνω  του συσσωρευμένη την αγριότητα του τουρκικού εθνικισμού. Ο Χρυσόστομος ήταν γεννημένος Ηγέτης και πέθανε σαν Ηγέτης για να ζει στην ψυχή του Γένους. Ήταν ο πρώτος αλλά όχι ο μόνος. Τον Μητροπολίτη Μοσχονησίων Αμβρόσιο τον πετάλωσαν και μετά, τον κατακρεούργησαν. Ο Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος, αφού προέπεμψε χιλιάδες γυναικόπαιδα και γέροντες προς την Μητέρα Ελλάδα, παρέμεινε λάφυρο του ιεραρχικού του χρέους και ετάφη ζωντανός, ενώ δεκάδες Κληρικοί του εκτελέστηκαν . Ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος ξεψύχησε στις φυλακές μετά από ανήκουστα βασανιστήρια 40 ημερών, ενώ ο Πρωτοσύγκελλός του, αρχιμανδρίτης Πλάτωνας Αϊβαζίδης απαγχονίστηκε. Ο Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος πέθανε από τα μαρτύρια στις φυλακές αφού πρώτα έψαλλε ο ίδιος την νεκρώσιμη ακολουθία του. 347 Ιερείς της Σμύρνης μαρτύρησαν με φρικτά βασανιστήρια, ενώ πάνω από 1.000.000 είναι οι αδικοσκοτωμένοι και κατακρεουργημένοι, εκείνοι που έπεσαν ηρωικά στα πεδία των μαχών, αυτοί που πέθαναν από τις κακουχίες, τις στερήσεις και τα βασανιστήρια στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεων. Αυτούς όλους τιμούμε σήμερα με τα ιερά αυτά μνημόσυνα και τις λατρευτικές τελετές αφού η εκκλησία μας τους έχει κατατάξει στην χορεία των αγίων Νεομαρτύρων που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας, της τιμής και της αξιοπρέπειας του Γένους. 1.000.000 και πλέον Μάρτυρες ,1.500.000 και παραπάνω πρόσφυγες και ούτε ένας προδότης, ούτε ένας δεν έκανε πίσω , ούτε ένας δεν αλλαξοπίστησε για να γλυτώσει τον θάνατο, την εξορία, τις κακουχίες και τας βασάνους . Αυτός είναι ο Έλληνας και αυτόν ακριβώς τον Έλληνα προσπαθούν σήμερα να εξοντώσουν και να εξαφανίσουν και αυτό μπορεί να το πετύχουν μόνο με τον διχασμό, την λήθη του παρελθόντος και την νόθευση της ιστορίας. Η ανάμνηση του Μικρασιατικού ξεριζωμού θυμίζει στους σημερινούς έλληνες την ανάγκη εθνικής ενότητας και ομοψυχίας. Την ανάγκη φιλοτιμίας, αλληλεγγύης, αυτοθυσίας, αλλά και την ανάγκη αντιστάσεως στην ηθική παρακμή που μας απειλεί. Η εφετινή ανάμνηση του Μικρασιατικού ξεριζωμού δεν είναι σαν τις προηγούμενες, τούτη την επέτειο ένα φωτεινό ουράνιο ελπιδοφόρο μήνυμα ,που ενσαρκώνεται σε ένα σπουδαίο γεγονός, την κάνει να ξεχωρίζει. 94 χρόνια μετά ζωντανεύει και πάλι ο «άγγελος» της Σμύρνης στο πρόσωπο του πρώτου μετά την καταστροφή Μητροπολίτου Σμύρνης Βαρθολομαίου, χτυπούν και πάλι οι καμπάνες της νέας Αγίας Φωτεινής και του  αγίου Βουκόλου ανάβει η λυχνία του αγίου Πολυκάρπου. Ποιός αλήθεια περίμενε πως 94 χρόνια μετά την συμφορά ,από την ωραία Πύλη του Πατριαρχικού Ναού του αγίου Γεωργίου στο μαρτυρικό Φανάρι θα ακουγόταν τα συγκλονιστικά λόγια του Πατριάρχη του Γένους προς τον νέο Μητροπολίτη Σμύρνης :

«Σύ καθίστασαι,  μετά παρέλευση 94 ετών από τής ημέρας εκείνης “τής θλίψεως τής μεγάλης” (Αποκ. 7,14), ο άμεσος διάδοχος τού μάρτυρος προκατόχου σου Χρυσοστόμου του Καλαφάτη, του από Δράμας, ο οποίος εποίμανε τούς Σμυρναίους και εγένετο “πιστός άχρι θανάτου”  «Καθώς θα περιπατής εις της Πούντας το φανάρι, εις το Κορντόν, το ξακουστό “Και” της Σμύρνης με τας τραγικάς αναμνήσεις και τα αιματοβαμμένα νερά τής προκυμαίας, της παραλίας της σφαγής και του πόνου και όχι ασφαλώς τού συνωστισμού - άπαγε τής βλασφημίας - και θα ακούς τους θρήνους της απελπισίας και την απόγνωσιν εκείνων των πατέρων και αδελφών μας με τον μπόγο εις το χέρι, μεταξύ ζωής και θανάτου, οι οποίοι τώρα, περιβεβλημένοι στολάς λευκάς, ευρίσκονται όλοι εις τον Παράδεισον από τον επίγειον παράδεισον της Σμύρνης εις τον επουράνιον. Παραφράζοντες τον Καβάφην, θα ελέγομεν ότι εις αυτούς, και όχι εις τους θεούς, αναφέρεται το ποίημα του το «Ιωνικόν», όπου λέγει:  «ω γη της Ιωνίας… σαν ξημερώνει πάνω σου πρωί αυγουστιάτικο την ατμοσφαίρα σου περνά σφρίγος απ την ζωήν των». 

Ναι σφρίγος δια τα προ της φοβεράς τραγωδίας και ρίγος τρόμου και φόβου δια τα μετ αυτήν.Αυτά θα ενθυμείσαι και θα αναπολείς ως προς το παρελθόν, αλλά εμπρός θα κοιτάζεις τώρα τα αναμμένα σου κεριά κατά τον Αλεξανδρινόν».

 Σεβασμιώτατε ,πατέρες και αδελφοί, αυτό ακριβώς το μήνυμα θα πρέπει να ερμηνεύσουμε σήμερα που όλοι βάλουν εναντίον μας, σαν Θεϊκό πρόσταγμα στην «ακατάλυτη ψυχή της Ρωμιοσύνης». Ο Θεός παρά τα λάθη μας συνεχίζει να μας αγαπά και να μας προστατεύει, και μας θέλει να προχωρούμε μπροστά κοιτάζοντας τα «αναμμένα μας κεριά». Είμαστε  Έλληνες, λαός με ιστορία ένδοξη και τιμημένη, απόγονοι σπουδαίων ηρώων και ηρωίδων, δεν γονατίσαμε στα 400 μαύρα χρόνια της σκλαβιάς, δεν μας αφάνισε η συμφορά της προσφυγιάς, η άρνηση των «φίλων», η προδοσία των «συμμάχων», τίποτα δεν μπορεί κανένας να μας πάρει εκτός αν τα δώσουμε μόνοι μας όπως έλεγε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ψηλά λοιπόν το κεφάλι και τα μνημόσυνα τούτα γιορτή μεγάλη γιατί δεν έχουν να κάνουν με νεκρούς αλλά με αθανάτους. Μέσα από τα μνημεία και τους τάφους ο Ελληνισμός πάντοτε ανασταινόταν και δημιουργούσε γιατί είχε βαθειά πίστη και ακατάβλητη την ελπίδα.

«Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε μπήκαμε μέσ' στα όλα και περάσαμε Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!»( Ελύτης«Το τρελοβάπορο». Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας)

Τιμή και Δόξα στους Αθανάτους Ήρωες του Γένους των Ελλήνων.

Αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ηλιάκης Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Ν.Ιωνίας 18-9-2016