12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Η ΣΥΝΑΞΗ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΔΙΑΠΡΕΨΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ
Η Αθήνα, από την αρχή ήδη της διάδοσης του Χριστιανισμού σ’ αυτή ως και την εποχή μας, καθαγιάστηκε από το αίμα μαρτύρων και το άρωμα της βιοτής πολλών οσίων και δικαίων, ανδρών και γυναικών. Άλλοι από αυτούς υπήρξαν ευσεβή τέκνα της (π.χ. Διονύσιος, Ιερόθεος, Δάμαρις, Κοδράτος, Λεωνίδης, Φιλοθέη, Μιχαήλ Πακνανάς κ.ά.), άλλοι κατάγονταν από άλλα μερη αλλά μαρτύρησαν ή έζησαν οσιακά σ’ αυτή (π.χ. Νάρκισσος, Μαρτινιανός, Νεκτάριος Πενταπόλεως, Νικόλαος Πλανάς κ.ά.), και άλλοι έμειναν κάποιο διάστημα σ’ αυτή (Απόστολοι Παύλος και Φίλιππος, Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Διονύσιος Αιγίνης κ.ά.). Ακόμα, πολλοί Αθηναίοι άγιοι μαρτύρησαν ή απεβίωσαν ειρηνικά σε άλλα μέρη (Ανακλητός, Υγίνος και Σίξτος Β’, επίσκοποι Ρώμης, Μάρκος ο ασκητής κ.ά.). Άλλοι από τους αγίους των Αθηνών υπήρξαν απόστολοι (Παύλος, Φίλιππος και Νάρκισσος), άλλοι επίσκοποι (Διονύσιος, Ιερόθεος, Νεκτάριος κ.ά.), ιερείς (Νικόλαος Πλανάς κ.ά.), διάκονοι (Ίσαυρος) και μοναχοί (π.χ. Αγία Φιλοθέη, Όσιος Λουκάς κ.ά.), άλλοι απλοί πιστοί άνθρωποι (π.χ. Μιχαήλ Πακνανάς) που τελείωσαν τη ζωή τους είτε με μαρτύριο είτε εν ειρήνη.
Με την υπ' αριθμ. 22/30 Σεπτεμβρίου 1999,με πρωτοβουλία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου και εγκύκλιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών καθιερώνεται κατά την 12η Οκτωβρίου εκάστου έτους, μαζί με τα ελευθέρια της πόλεως των Αθηνών από τον γερμανικό ζυγό, να εορτάζεται και η Σύναξη «πάντων των εν τη πόλει των Αθηνών και των περιχώρων διαπρεψάντων αγίων αποστόλων, ιεραρχών και οσίων, των εξ αυτής καταγομένων και των αλλαχόθεν εν αυτοίς αγωνισθέντων και τελειωθέντων».
Αθηναϊκό Αγιολόγιο
Άγιοι
Στη συνέχεια παραθέτουμε επιγραμματικά μερικά στοιχεία για όσους τοπικούς αγίους της πόλης έχει επισημάνει μέχρι τώρα η επιστημονική έρευνα και τιμάει ή Εκκλησία των Αθηνών, με την παρατήρηση ότι για μερικούς οι πηγές παρουσιάζουν πολλά προβλήματα ως προς την ακρίβεια της διήγησής τους.
Αθηναγόρας: Είναι ο γνωστός απολογητής του 2ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιουλίου.
Ανακλητός: Ήταν από την Αθήνα και έγινε επίσκοπος Ρώμης. Ο χρόνος δεν είναι απόλυτα σαφής. Άλλοι τον τοποθετούν στα 77-88 και άλλοι στα 78-89. Η μνήμη του, κατά το λατινικό εορτολόγιο, τιμάται στις 13 Ιουλίου.
Ανδρέας: Καταγόταν από τη Μεσοποταμία και ήταν στρατιώτης. Μαζί με τον συμπατριώτη του Παύλο μαρτύρησε στην Αθήνα κατά τον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Άνθιμος Αθηνών: Πρόκειται για τον μητροπολίτη Αθηνών Άνθιμο Α' (1339-1366). Επειδή οι κυρίαρχοι της πόλης Καταλανοί δεν επέτρεψαν την εγκατάστασή του στην Αθήνα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο του ανέθεσε το 1366 τη διαποίμανση προεδρικώς της μητροπόλεως Κρήτης. Καταδιώχθηκε από τους εκεί Βενετούς κυρίαρχους, συνελήφθη την άνοιξη του 1367 και με διαλείμματα έμεινε επί τρία χρόνια στη φυλακή, όπου, το 1371, τον βρήκε ο θάνατος εξαντλημένο από τις ταλαιπωρίες και τα βασανιστήρια. Θεωρείται «νέος ομολογητής», διότι δεν υπέκυψε στις εξουθενωτικές πιέσεις να προσχωρήσει στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η μνήμη του τιμάται στις 22 Νοεμβρίου.
Αντώνιος: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Πιεζόμενος ν' αλλαξοπιστήσει αρνήθηκε, και μετά από πολλά βασανιστήρια αποκεφαλίστηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1774. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Φεβρουαρίου.
Απόστολος Παύλος: Είναι ο πρωτοκορυφαίος απόστολος της Ελλάδας και ιδρυτής της Εκκλησίας των Αθηνών. Μαρτύρησε στη Ρώμη το 66-67 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Ιουνίου.
Απόστολος Φίλιππος: Ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού. Κατά την παράδοση κήρυξε κι αυτός το Ευαγγέλιο στην Αθήνα, προς τιμήν του μάλιστα είχε ανιδρυθεί και παλαιοχριστιανική βασιλική. Η μνήμη του τιμάται στις 14 Νοεμβρίου.
Αριστείδης: Είναι ο γνωστός φιλόσοφος και μάρτυρας. Ήταν από την Αθήνα και επέδωσε απολογία στον αυτοκράτορα Αδριανό (117-430). Η μνήμη του τιμάται στις 13 Σεπτεμβρίου.
Βαρνάβας: Σύμφωνα με την παράδοση, μαζί με τον συνασκητή του Σωφρόνιο σε ακαθόριστο χρόνο μετέφεραν από την Αθήνα στο όρος Μελά του Πόντου τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας του «Σουμελά». Η μνήμη του τιμάται στις 18 Αυγούστου.
Βασίλειος: Ήταν από την Αθήνα και μαζί με τους συμπατριώτες του Ίσαυρο και Ιννοκέντιο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Βασίλειος Θεσσαλονίκης: Ήταν από την Αθήνα και έγινε λίγο πριν το 860 επίσκοπος Θεσσαλονίκης. Απεβίωσε το 870 και τιμάται ως ομολογητής, λόγω της σθεναράς του στασης απέναντι στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' πού αναμειγνυόταν στα εκκλησιαστικά πράγματα. Τα λείψανά του είναι τεθησαυρισμένα στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης. Η μνήμη του τιμάται την 1η Φεβρουαρίου.
Βασίλειος ο Μέγας: Γεννήθηκε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας το 330 και σπούδασε στην Αθήνα μαζί με τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό. Αργότερα έγινε αρχιεπίσκοπος Καισαρείας. Απεβίωσε στην πατρίδα του το 379. Η μνήμη του τιμάται την 1η Ιανουαρίου.
Βενέδημος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Ηράκλειο και Παυλίνο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρά του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Γρηγόριος Ναζιανζηνός: Γεννήθηκε το 300 στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας και σπούδασε στην Αθήνα μαζί με τον Μέγα Βασίλειο. Αργότερα έγινε επίσκοπος Σασίμων (378) και αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως (381). Απεβίωσε στη γενέτειρα του το 389/391. Η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιανουαρίου.
Γρηγόριος Ε':Γεννήθηκε στη Δημητσάνα πιθανότατα το 1750/1751, φοίτησε στη Σχολή της Μονής Φιλοσόφου, και κατά την παράδοση εκάρη μοναχός στη Μονή των Στροφάδων Ζακύνθου. Για ένα διάστημα έμεινε και στην Αθήνα, όπου εργαζόταν ως διδάσκαλος ο συμπατριώτης του Αθανάσιος Μπουσιόπουλος και, κατά τον Καμπούρογλου, εγκαταβίωσε στη Μονή Θεοτόκου Καισαριανής. Το 1785 έγινε μητροπολίτης Σμύρνης και στη συνέχεια τρεις φορές (1797-1798,1806-1808 και 1818-1821) Οικουμενικός Πατριάρχης. Απαγχονίστηκε από τους Τούρκους στις 10-4-1821, ανήμερα το Πάσχα. Σήμερα τα ιερά του λείψανα είναι εναποτεθειμένα στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Άγιος ανακηρύχτηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 8-4-1921. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Απριλίου.
Δάμαρις: Η πρώτη Αθηναία που μαζί με τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, μετά το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου, έγινε χριστιανή. Η μνήμη της τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Δαρεία: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαρτύρησε το 283 στην Αλεξάνδρεια μαζί με τον σύζυγο της Χρύσανθο. Η μνήμη της τιμάται στις 19 Μαρτίου.
Διονύσιος: Γεννήθηκε και μαρτύρησε με λιθοβολισμό στην Αθήνα μαζί με άλλους στον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Διονύσιος Αιγίνης: Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1547 και το 1577 χειροτονήθηκε στην Αθήνα και στην εκκλησία της Παναγίας της Γοργοεπηκόου (Άγιο Ελευθέριο) αρχιεπίσκοπος Αιγίνης. Απεβίωσε στη Ζάκυνθο το 1622. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Δεκεμβρίου.
Διονύσιος Αρεοπαγίτης: Μετά το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου έγινε χριστιανός (Πράξ. 17, 34) και, σύμφωνα με μαρτυρία του επισκόπου Κορίνθου Διονυσίου (+188), επίσκοπος Αθηνών. Ο Νικηφόρος Κάλλιστος-Ξανθόπουλος (14ος αι.) διέσωσε την παράδοση ότι είχε μαρτυρικό θάνατο (96 μ.Χ.). Δεν έχει σχέση με τον Διονύσιο που γύρω στο 250 έδρασε στη Γαλλία και υπέστη και αυτός μαρτυρικό θάνατο και τιμάται ιδιαίτερα από τους Δυτικούς. Εσφαλμένα του αποδόθηκαν και συγγράμματα του 5ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Ειρήνη: Η επικαλούμενη, από τον τόπο της γέννησής της, Αθηναία. Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου. Συνεκάλεσε την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο. Απεβίωσε το 802. Η μνήμη της τιμάται στις 9 Αυγούστου.
Ελευθέριος: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν μαθητής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη και μαρτύρησε μαζί του το 96 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Ευδοκία: Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν κόρη του φιλοσόφου Λεοντίου. Το όνομά της, πριν βαπτισθεί (421), ήταν Αθηναΐς. Έγινε σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Β'. Ασχολήθηκε πολύ με τη φιλανθρωπία και απεβίωσε στα Ιεροσόλυμα το 460. Η μνήμη της τιμάται στις 13 Αυγούστου.
Ηράκλειος: Γεννήθηκε στην 'Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βενέδημο και Παυλίνο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρά του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Θεοδόσιος: Έζησε τον 9ο αι. και ακολούθησε τον ασκητικό βίο. Απέθανε εν ειρήνη το 922. Είναι ιαματικός άγιος. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Αυγούστου.
Ιερόθεος: Χρημάτισε επίσκοπος Αθηνών (πριν ή μετά τον Διονύσιο) και εκοιμήθη εν Κυρίω ειρηνικά στα τέλη τού 1ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Οκτωβρίου.
Ιννοκέντιος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βασίλειο και Ίσαυρο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Ίσαυρος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βασίλειο και Ιννοκέντιο μαρτύρησε στην Απολλωνία της Ηπείρου το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Ιωάννης του Σινά: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μόνασε επί πενήντα τρία χρόνια στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, όπου ο Άγιος Ιερόθεος τα τελευταία είκοσι χρόνια χρημάτισε και ηγούμενος-αρχιεπίσκοπος. Μαρτύρησε το 1091 κατά τη β' επιδρομή των Αράβων εναντίον του Θεοβάδιστου Όρους. Γράφει ο Νεκτάριος Ιεροσολύμων (17ος αι.): «Τότε οι ανηλεείς εκείνοι και απάνθρωποι (...) λαβόντες αυτόν, τον έδησαν από τους πόδας με σχοινία, και τον έσυραν τριγύρου μέσα από το μοναστήριον, λακτίζοντες ομού και ανηλεώς δέροντες αυτόν (...) και μετά τρεις ημέρας ετελείωσε τον καλόν αυτού αγώνα της αθλήσεως και της ασκήσεως, κοιμηθείς και αναπαυσάμενος εν Κυρίω». Η μνήμη του τιμάται την Τετάρτη του Πάσχα, στη «Σύναξη των Σιναϊτών Πατέρων».
Κλημάτιος: Επίσκοπος Αθηνών. Πιθανότατα έζησε τον 4ο αι. Στην οδό Τσακάλωφ 26 το 1888 βρέθηκε μαρμάρινη επιτάφια πλάκα με την επιγραφή «Ο εν οσίοις επίσκοπος Κλημάτιος».
Κλήμης του Σαγματά: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Αρχικά μόνασε στον Κιθαιρώνα, κοντά στον Όσιο Μελέτιο, και στη συνέχεια έζησε ως αναχωρητής στο όρος του Σαγματά στη Βοιωτία, όπου αργότερα ίδρυσε μοναστήρι. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 1111. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Ιανουαρίου.
Κοδράτος: Επίσκοπος Αθηνών, πού γύρω στα 124-125 ή το 129 επέδωσε απολογία στον αυτοκράτορα Αδριανό. Υπέστη μαρτυρικό θάνατο στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας το 130. Η μνήμη του τιμάται στις 21 Οκτωβρίου.
Λεωνίδης: Επίσκοπος Αθηνών, που εκοιμήθη εν Κυρίω το 250. Η μνήμη του τιμάται στις 15 Απριλίου.
Λουκάς: ο γνωστός όσιος ο εξ Αιγίνης, ο εν Στειρίω. Εκάρη μοναχός στην Αθήνα και στο μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου της Παντάνασσας (Μοναστηράκι) ή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αστεριού. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 946 στη σημερινή μονή της Βοιωτίας που φέρει το όνομά του. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Φεβρουαρίου.
Μάρκος: Γεννήθηκε στην Αθήνα τον 4ο αι. και μόνασε στο όρος Θράκη της Αιθιοπίας. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Μαρτίου.
Μαρτινιανός: Καταγόταν από την Καισαρεία της Παλαιστίνης (σήμερα Banyas, κοντά στον Ιορδάνη) και εκοιμήθη εν Κυρίω στην Αθήνα στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 6ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 13 Φεβρουαρίου.
Μελέτιος: Γεννήθηκε στο χωριό Μουταλάσκα της Καππαδοκίας γύρω στο 1035. Εκάρη μοναχός στην Κωνσταντινούπολη. Στο πλαίσιο ιερής οδοιπορίας του επεσκέφθη και τον ναό της Παναγίας στον Παρθενώνα των Αθηνών. Είναι αυτός πού ανέδειξε τη σημερινή ομώνυμη μονή στον Κιθαιρώνα. Τον ιερατικό βαθμό έλαβε από τον μητροπολίτη Αθηνών Νικήτα και πολλές φορές επισκεπτόταν την Αθήνα για πνευματικό καταρτισμό των χριστιανών. Εκοιμήθη εν Κυρίω στο μοναστήρι του γύρω στα 1105. Η μνήμη του τιμάται την 1 Σεπτεμβρίου.
Μηνάς ο Καλλικέλαδος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαρτύρησε στην Αίγυπτο στα τέλη του 3ου ή στις αρχές τού 4ου αι. Μερικοί επιστήμονες τον ταυτίζουν με τον Μηνά τον Αιγύπτιο. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Δεκεμβρίου.
Μιχαήλ Πακνανάς: Νεαρός Αθηναίος κηπουρός, πού ζούσε στην περιοχή Μοναστηρακίου. Όπως διασώζει σχετική μνεία σε στύλο του ολυμπίου Διός, υπέστη μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους το 1771. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Ιουλίου.
Μιχαήλ Χωνιάτης ή Ακομινάτος: Γεννήθηκε γύρω στο 1140 στις Χώνες (Κολοσσές) της Φρυγίας. Το 1182 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Αθηνών, όπου παρέμεινε ώς το 1204, οπότε οι Φράγκοι τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την πόλη. Απεβίωσε στην Κέα το 1222. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Ιουλίου.
Μόδεστος: Καταγόταν από τη Σεβάστεια και κατά τα Συναξάρια έζησε κάποιο διάστημα στην Αθήνα, όπου και δέχθηκε το άγιο βάπτισμα και ακολούθησε τον ασκητικό βίο. Αργότερα έγινε αρχιεπίσκοπός Ιεροσολύμων, όπου και εκοιμήθη εν Κυρίω το 634. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Δεκεμβρίου.
Νάρκισσος: Ήταν ένας από τους Εβδομήκοντα Αποστόλους και κατά την παράδοση μαρτύρησε στις αρχές τού 2ου αι. Η μνήμη του τιμάται στις 31 Οκτωβρίου.
Νεκτάριος Πενταπόλεως: Γεννήθηκε το 1846 στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης. Στα 1881-1885 σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 1889 χειροτονήθηκε στο Κάιρο μητροπολίτης Πενταπόλεως και από το 1894 ώς το 1908 χρημάτισε διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής. Ίδρυσε τη Μονή Αγίας Τριάδος Αιγίνης, όπου και μόνασε επί δώδεκα χρόνια. Εκοιμήθη εν Κυρίω στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου 1920. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Νοεμβρίου.
Νικόλαος Πλανάς: Γεννήθηκε στη Νάξο το 1851, έγινε ιερέας και εφημέρευσε στην εκκλησία τού Αγίου Ιωάννη της οδού Βουλιαγμένης. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 1932. Διακρίθηκε για τη βαθιά του πίστη και την απλότητα του. Η μνήμη του τιμάται στις 2 Μαρτίου.
Νίκων ο Μετανοείτε: Γεννήθηκε στις αρχές του 10ου αι. στον Πόντο. Έδρασε στην Κρήτη, μετά την απελευθέρωση της από τον Νικηφόρο Φωκά (961), και στη συνέχεια, πριν μεταβεί στην Πελοπόννησο, όπου δίδαξε κυρίως στη Λακωνία και όπου απεβίωσε το 998, κήρυξε το λόγο του Ευαγγελίου στην Αθήνα. Γράφει ο βιογράφος του: «Οι Αθηναίοι, στολισμένοι με πολλή ευσέβεια και ακραιφνέστατη πίστη, κυριεύτηκαν από το κήρυγμά του σαν να προερχόταν από πραγματικές Σειρήνες, και τόσο τον αγάπησαν και τον τίμησαν, όπως σχεδόν συμπεριφέρθηκαν παλιά οι Λυκάονες στον Απόστολο Παύλο και στον Βαρνάβα· τα ίδια ήθελαν κι αυτοί να κάνουν σ' αυτόν. Και τους έβλεπε κανείς να χαίρονται και όλοι να κρέμονται από τη γλυκύτατη φωνή του. Γι' αυτό και όσο πιο γρήγορα μπορούσε, ως άνθρωπος που δεν επιθυμούσε τη δόξα, έφυγε από την πόλη τους». Η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου.
Ξίστος ή Σίξτος Β': Γεννήθηκε στην Αθήνα και έγινε επίσκοπος Ρώμης. Μαρτύρησε το 257/258. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Αυγούστου.
Πατέρες Μονής Ταώ Πεντέλης: Την Κυριακή του Πάσχα του 1680 σφαγιάστηκαν από τους Αγαρηνούς οι 179 μοναχοί της Μονής Νταού Πεντέλης, όπου είναι τεθησαυρισμένα τα ιερά τους λείψανα. Η μνήμη τους τιμάται την Τρίτη της Διακαινησίμου.
Παυλίνος: Γεννήθηκε στην Αθήνα και μαζί με τους συμπολίτες του Βενέδημο και Ηράκλειο δίδαξαν το Ευαγγέλιο. Μαρτύρησε στη γενέτειρα του επί Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Παύλος: Καταγόταν από τη Μεσοποταμία και ήταν στρατιώτης. Μαζί με τον συμπατριώτη του Ανδρέα μαρτύρησε στην Αθήνα κατά τον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη του τιμάται στις 18 Μαΐου.
Πούπλιος: Επίσκοπος Αθηνών, που μαρτύρησε τον 2ο αι. Η μνήμη του τιμάται στις 13 Μαρτίου.
Ραφαήλ: Ο γνωστός νεοφανής άγιος από την Ιθάκη, ο οποίος επεσκέφθη και την Αθήνα. Μαρτύρησε από τους Τούρκους το 1463 στη Θερμή Λέσβου. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Απριλίου (μετατιθέμενη στην Τρίτη του Πάσχα).
Ρουστικός: Γεννήθηκε στην Αθήνα και σύμφωνα με την παράδοση ήταν μαθητής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, μαζί με τον οποίο μαρτύρησε το 96 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Οκτωβρίου.
Σεραπίων: Καταγόταν από τη Σιδώνα και πριν από τον 6ο αι. πέρασε και από την Αθήνα. Εκοιμήθη εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται στις 21 Μαρτίου.
Συμεών ο Μονοχίτων: Γεννήθηκε στο τέλος του 15ου αι. στο Βαθύρεμα Αγιάς Λαρίσης. Μόνασε στη Μονή του Οικονομείου και στο Άγιο Όρος, όπου χειροτονήθηκε ιερέας. Αφοσιώθηκε όπως ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στην πνευματική αφύπνιση του Γένους και στην τόνωση της πίστης και επεσκέφθη για τον σκοπό αυτό πολλές περιοχές της Ελλάδας και ανάμεσα σ' αυτές την Αττική και την Αθήνα (μεταξύ των ετών 1528-1550), όπου του επιφυλάχθηκε μεγάλη υποδοχή. Απεβίωσε εν ειρήνη. Η μνήμη του τιμάται στις 19 Απριλίου.
Σωφρόνιος: Σύμφωνα με την παράδοση, μαζί με τον συνασκητή του Βαρνάβα σε ακαθόριστο χρόνο μετέφεραν από την Αθήνα στο όρος Μελά του Πόντου τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας του «Σουμελά». Η μνήμη του τιμάται στις 18 Αυγούστου.
Τιμόθεος Ευρίπου: Γεννήθηκε στο χωριό Κάλαμος Αττικής γύρω στο 1510. Μαθήτευσε στην Αθήνα και χειροτονήθηκε επίσκοπος Ωρωπού και αργότερα κατεστάθη αρχιεπίσκοπος Ευρίπου (Χαλκίδος). Πριν από το 1574, λόγω σκληρού διωγμού των χριστιανών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Χαλκίδα και να καταφύγει στην Πεντέλη, όπου ίδρυσε το 1578 τη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Αργότερα ίδρυσε τη Μονή Αγίου Παντελεήμονος Κέας, όπου και εκοιμήθη εν ειρήνη γύρω στο 1590. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Αυγούστου.
Υγίνος η Υγίεινος: Γεννήθηκε στην Αθήνα, ήταν φιλόσοφος και έγινε επίσκοπος Ρώμης (136-140). Μαρτύρησε το 140 και η μνήμη του, σύμφωνα με το λατινικό εορτολόγιο, τιμάται στις 11 Ιανουαρίου.
Φαντίνος: Γεννήθηκε στην Καλαβρία της Ιταλίας το 927. Μικρός ακολούθησε τον μοναχικό βίο. Έζησε αρκετό καιρό στην Ελλάδα και επεσκέφθη την Κόρινθο, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Απεβίωσε το 1000. Η μνήμη του τιμάται στις 30 Αυγούστου.
Φιλοθέη: Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1522. Μετά τη χηρεία της έγινε μοναχή και ίδρυσε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα το μέγαρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής τη Μονή του Αγίου Ανδρέου, όπου έβρισκαν προστασία και μάθαιναν και οικιακές τέχνες άπορα κορίτσια της πόλης. Τη νύχτα της 2-3 Οκτωβρίου του 1588, και ενώ παρακολουθούσε αγρυπνία στο Μετόχι των Πατησίων (Άγιος Ανδρέας οδού Λευκωσίας), τη συνέλαβαν οι Τούρκοι και αφού τη βασάνισαν ανηλεώς, την άφησαν ημιθανή. Μετεφέρθη στο Μετόχι της Καλογρέζας (όπου σήμερα η εκκλησία που φέρει το όνομά της), όπου και απεβίωσε στις 19 Φεβρουαρίου 1589. Η μνήμη της τιμάται στις 19 Φεβρουαρίου.
Χριστίνα: Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και μαρτύρησε με λιθοβολισμό μαζί με άλλους, στον διωγμό του Δεκίου (249-251). Η μνήμη της τιμάται στις 18 Μαΐου.
Στον κατάλογο των αγίων των Αθηνών πρέπει να περιληφθούν και οι επίσκοποι της πόλης πού πήραν μέρος σε Οικουμενικές Συνόδους, και οι οποίοι τιμώνται από την Εκκλησία την Κυριακή των Αγίων Πατέρων, την Ζ' Κυριακή μετά το Πάσχα. Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο (325) πήρε μέρος ο Πιστός, στην Γ' ο Μόδεστος (431), στην Δ' ο Αθανάσιος (451 - η μνήμη του τιμάται και την Κυριακή 13 Ιουλίου ή, αν η ημερομηνία δεν συμπίπτει με Κυριακή, την αμέσως επόμενη Κυριακή) και στην ΣΤ' ο Ιωάννης (680 - η μνήμη του τιμάται και μαζί με τους Πατέρες της Δ' Οικουμενικής Συνόδου).
Ακόμα, πρέπει να επισημανθεί ότι την Αθήνα επεσκέφθη δύο φορές και ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης (+1922 - η μνήμη του τιμάται την Κυριακή προ της Υψώσεως τού Τιμίου Σταυρού). Την πρώτη φορά ήταν τον Απρίλιο του 1906, όταν, ως αγωνιστής μητροπολίτης Δράμας, ερχόταν από προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα. Τότε φιλοξενήθηκε στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, παρακολούθησε μάλιστα και τους διεξαγόμενους τότε στο Παναθηναϊκό Στάδιο ολυμπιακούς Αγώνες (Μεσολυμπιάδα), όπου η παρουσία του έγινε αντιληπτή και οι θεατές τον επευφήμησαν θερμότατα. Για δεύτερη φορά επεσκέφθη την ελληνική πρωτεύουσα στις αρχές Δεκεμβρίου του 1919. Κατά την επίσκεψή του αυτή λειτούργησε στις 8 Δεκεμβρίου στον Μητροπολιτικό Ναό και σε ομιλία του «προς το πολυπληθές εκκλησίασμα», «όπερ μετά συγκινήσεως έσπευσε να ασπασθή την δεξιάν» του, διεκτραγώδησε «τα μαρτύρια άτινα υπέστη το Γένος επί όλας γενεάς», ενώ χαιρέτισε «την αυγή της αναστάσεως του Έθνους ολοκλήρου και της παμμερούς αποκαταστάσεώς» του (Εκκλησιαστικός Κήρυξ), πού άρχισε να διαφαίνεται με την απελευθέρωση της Σμύρνης τον Μάιο του 1919. Τότε μίλησε και στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
Επίσης στην πόλη των Αθηνών παρέμεινε για λίγο διάστημα και σε δύο περιόδους (1918 και 1926) φιλοξενούμενος του Γεράσιμου Ζερβού, και ο Άγιος Σάββας ο εν Καλύμνω, ο οποίος εφημέρευσε στη Μονή της Άγιας Τριάδος-Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης (1919-1926) και στη συνέχεια στη Μονή Αγίων Πάντων Καλύμνου, όπου και ανεπαύθη εν Κυρίω το 1948. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Δεκεμβρίου και την Ε' Κυριακή των Νηστειών.
Τέλος, η Σύναξη όλων των Αγίων της Εκκλησίας των Αθηνών, με απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, τελείται από το έτος 1999 στις 12 Οκτωβρίου, επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης από τη γερμανική κατοχή (12 Οκτωβρίου 1944).
Μέσα στα όρια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών όμως δραστηριοποιήθηκαν και πολλοί κληρικοί, που κατέλιπαν δείγματα οσιακής βιοτής, όπως ο Πατάρων Μελέτιος (+1967), ο Ιερόθεος Μητρόπουλος (+1903), ο Ευσέβιος Ματθόπουλος (+1929), ο Δαβίδ Μερόπουλος (+1957), ο Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης (+1957), ο Ιερεμίας Πλέτσης (+1960), ο Σπυρίδων Σγουρόπουλος (+1960), ο Γερβάσιος Παρασκευόπουλος (+1964), ο Αθανάσιος Χαμακιώτης (+1967), ο Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος (+1989), ο Πορφύριος Μπαϊρακτάρης σημ Αγιοποιήθηκε (+1991), ο Ευσέβιος Γιαννακάκης (+1995), ο Ευμένιος (Σωφρόνιος) Σαριδάκης (+1999), ο τυφλός και λεπρός μοναχός Νικηφόρος Τζανακάκης (+1964) κ.ά.
