Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα,ευλαβέστατοι Πατέρες, κύριε Δήμαρχε,κύριοι και κυρίες Δημοτικοί Σύμβουλοι,κύριοι Πρόεδροι και εκπρόσωποι των Μικρασιατικών Σωματείων και αγαπητοί Αδελφοί.
Χρέος ιερόν και παλαιόν μας συνεκέντρωσεν σήμερον εις τον Ιερόν τούτον Ναόν του Καππαδόκη αγίου Γεωργίου, τον ανεγερθέντα κόποις και μόχθοις υπό των πρώτων Μικρασιατών προσφύγων κατοίκων της Πόλεώς μας προκειμένου να στεγαστούν σε αυτόν τα ιερά κειμήλια και σεβάσματα τους, όπως η θαυματουργός της Παναγίας μας εικόνα και αυτή του Τροπαιοφόρου Αγίου Γεωργίου, που τα μετέφεραν με πόνο, δάκρυα και αίμα από τις πατρογονικές τους εστίες και μας τα προσέφεραν παρακαταθήκη ιερή. Τον Ναό τον καθηγιασμένον δια των τιμίων ευχών και αγίων χειρών του μακαριστού Μητροπολίτου Πατάρων Μελετίου του πρυτάνεως των προσφύγων της Νέας Ιωνίας και ενορίτου της προσφυγικής αυτής ενορίας, τον οποίον καθηκόντως τιμούμε σήμερον ομού μετά πάντων των βιαίως και βαναύσως αναιρεθέντων πατέρων και αδελφών ημών κατά την Μικρασιατική τραγωδία και συμφορά του 1922. Είναι εθνική επιταγή και υποχρέωση η σημερινή ανάμνηση του μικρασιατικού ξεριζωμού, γιατί έχουν χρέος οι Λαοί να θυμούνται τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας τους. Όχι μόνο τα χαρμόσυνα αλλά και τα θλιβερά. Για να εμπνέονται από τα πρώτα και να διδάσκονται από τα δεύτερα κι έτσι να χτίζουν το μέλλον τους .
Ο ψαλμικός στίχος «Εάν επιλάθωμαί σου Ιερουσαλήμ,επιλησθείη η δεξιά μου, κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν μη σου μνησθώ» (ψαλμ.136,6),που εκφράζει την νοσταλγία του αρχαίου Ισραήλ για την σκλαβωμένη πρωτεύουσα του, την ιερή πόλη των θεϊκών επαγγελιών και αποκαλύψεων, το λίκνο της θρησκείας του και την κοιτίδα του πολιτισμού του, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εκφράζει και την δική μας νοσταλγική αναπόληση και ιερή ανάμνηση για κάποια άλλη Ιερουσαλήμ. Αυτήν του ελληνικού Γένους. Την Ιερουσαλήμ της ελληνικής Ανατολής, που με κέντρο την Κωνσταντινούπολη απλώνεται από τα μικρασιατικά παράλια του Αιγαίου ως τα βάθη του Πόντου και της Καππαδοκίας. Τούτη η νοσταλγική αναπόληση γίνεται εντονότερη σήμερα που τιμούμε ευλαβικά την θλιβερή επέτειο της συμπληρώσεως 94 χρόνων από την Μικρασιατική τραγωδία και μάλιστα εδώ στην Νέα Ιωνία, όπου μεταφυτεύτηκαν οι ξεριζωμένοι από τα πατρογονικά τους χώματα πατέρες μας. Εδώ στην πόλη των υπερήφανων και τιμημένων προσφύγων που ήλθαν «γυμνοί και πένητες» διωγμένοι από τις αλησμόνητες πατρίδες της Ιωνίας και χαμένοι μέσα στη λαίλαπα της καταστροφής, μεταφέροντας στα χέρια τους τα ιερά λείψανα και τις σεπτές εικόνες των αγίων, τα κειμήλια ,τα ήθη ,τις παραδόσεις τους και στις καρδιές τους την ορθόδοξη πίστη, την πολιτιστική τους κληρονομιά, την αγάπη για τη ζωή . Ήρθαν εδώ φτωχοί και κατατρεγμένοι σε ένα τόπο άγνωστο και τότε έρημο. Κι όμως ρίζωσαν. Κι ύστερα εκάρπησαν και με τον ιδρώτα τους μεγαλούργησαν, μετατρέποντας τον έρημο τόπο σε σπουδαίο κέντρο κλωστοϋφαντουργίας στην αρχή και σε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα στη συνέχεια. Δούλεψαν σκληρά γιατί ήθελαν να προκόψουν, να δημιουργήσουν να αποδείξουν πως η Ρωμιοσύνη αντέχει. «Το μαρτύριο έχει αξία όταν αντέχει» έχει πει ένας σύγχρονος Ιεράρχης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο μακαριστός Χαλκηδόνος Μελίτων . Και τι θα πει αντέχω στα χείλη του Ρωμιού, διερωτάται ένας άλλος λόγιος Φαναριώτης Ιεράρχης ο Πέργης Ευάγγελος, και απαντά: Θα πει «κρατώ σφιχτά κάτι δυνατό αλλά και κρατιέμαι σφιχτά από κάτι». Και τι ήταν αυτό που κρατούσαν σφιχτά οι ξεριζωμένοι προγονοί μας; Τι ήταν αυτό που τους ενέπνεε που τους έδινε δύναμη και ζωή; Όλα μιλούν και δείχνουν πως η κυριότερη συνιστώσα του προσφυγικού δυναμισμού ήταν η ορθόδοξη πίστη όχι ως ιδεολογία, αλλά ως βίωμα και πρακτική ζωή, ως ήθος και βιοθεωρία, ως έθιμο και συνήθειες κοινωνικές. Όπως ακριβώς κατά την μαύρη της τουρκοκρατίας περίοδο ο έλληνας ραγιάς άντεξε κρατώντας σφικτά την ορθόδοξη πίστη, την γλώσσα και τα έθιμα του, έτσι και ο Μικρασιάτης, ο Πόντιος, ο Καππαδόκης , και ο Θρακιώτης πρόσφυγας άντεξαν γιατί κρατούσαν βακτηρία δυνατή την πίστη και την παράδοση που διατήρησαν επί αιώνες αδούλωτη την ψυχή του Γένους. Είναι γνωστό πως αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους ,τον αγώνα για την διατήρηση της Εθνικής ταυτότητας του Γένους και την Παλιγγενεσία επωμίσθηκε η Εθναρχούσα Ορθόδοξος Εκκλησία, υπό τον Εθνάρχη - Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Με πολλές θυσίες ,δάκρυα και αίμα η Μητέρα Εκκλησία περιέθαλψε στην αγκαλιά Της το δουλωμένο Γένος και κατάφερε να κρατήσει αδούλωτο το φρόνημά του, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η μανία του κατακτητή ξεσπούσε στο πρόσωπο του Πατριάρχη – Εθνάρχη εμπλουτίζοντας το εθνικό Μαρτυρολόγιο με αγιασμένα Πατριαρχικά Ονόματα. 94 χρόνια μετά την μεγάλη Μικρασιατική τραγωδία, το ελληνικό Έθνος, η ελληνική ορθόδοξος Εκκλησία ,τα Μικρασιατικά Σωματεία , υψώνουν την φλόγα της ιστορικής μνήμης και καλούν όλους τους σύγχρονους Έλληνες, κάθε ιδεολογικής αποκλίσεως και πολιτικής τοποθετήσεως, άνδρες και γυναίκες, ώριμους και νέους, να στρέψουν την σκέψη και την προσευχή τους στις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής. Προς τις πατρίδες της Ιωνίας, της Αιολίδος, της Ανατολικής Θράκης , του Πόντου, της Καππαδοκίας. Να θυμηθούν τους πυρπολημένους Ναούς, τα γκρεμισμένα εκπαιδευτήρια, τα λεηλατημένα ιδρύματα, τους ανασκαμμένους προγονικούς τάφους . Με δύο λέξεις. Την βεβήλωση των ιερών και οσίων του Γένους. Να θυμηθούν ευλαβικά τους επώνυμους και ανώνυμους Μάρτυρες των σκλαβωμένων Πατρίδων. Να γονατίσουν με σεβασμό και δέος μπροστά στις ηρωικές και αγιασμένες μορφές των Ποιμένων που αντί για ωμοφόριο ευλόγησαν και πέρασαν στον λαιμό τους το σχοινί του δημίου κι αντί να λειτουργήσουν στην Αγία Τράπεζα το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου λειτούργησαν το δικό τους σώμα και πρόσφεραν το δικό τους αίμα. Επισφράγισαν έτσι την Αρχιερατική τους διακονία κι έκαμαν ,όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, "την τελευτήν τελευταίον μυστήριον". Το "μυστήριο" της Ρωμιοσύνης που άντεξε, έζησε και θα συνεχίσει να ζει. Μορφή-ορόσημο στον κατάλογο των θυσιασθέντων Ποιμένων αναδείχθηκε ο Σμύρνης Χρυσόστομος. Στην εθνομαρτυρική του μορφή ανακεφαλαιώνει όλο το δράμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Ιεράρχης εξαιρετικής παιδείας, ενθέρμου ζήλου και υψηλού εθνικού φρονήματος. Προκάλεσε πάμπολλες φορές την μανία των Οθωμανών, ανακλήθηκε επανειλημμένα από τις έδρες που αρχιεράτευσε, από την Δράμα αρχικά και από την Σμύρνη ύστερα, πριν επανέλθει για το ύστατο μαρτύριο. Αγωνίσθηκε για τα δίκαια του Γένους και του Έθνους μέχρις εσχάτων. Αποτελούσε το σύμβολο της αδούλωτης ελληνικής αντιστάσεως τόσων αιώνων και δέχθηκε πάνω του συσσωρευμένη την αγριότητα του τουρκικού εθνικισμού. Ο Χρυσόστομος ήταν γεννημένος Ηγέτης και πέθανε σαν Ηγέτης για να ζει στην ψυχή του Γένους. Ήταν ο πρώτος αλλά όχι ο μόνος. Τον Μητροπολίτη Μοσχονησίων Αμβρόσιο τον πετάλωσαν και μετά, τον κατακρεούργησαν. Ο Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος, αφού προέπεμψε χιλιάδες γυναικόπαιδα και γέροντες προς την Μητέρα Ελλάδα, παρέμεινε λάφυρο του ιεραρχικού του χρέους και ετάφη ζωντανός, ενώ δεκάδες Κληρικοί του εκτελέστηκαν . Ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος ξεψύχησε στις φυλακές μετά από ανήκουστα βασανιστήρια 40 ημερών, ενώ ο Πρωτοσύγκελλός του, αρχιμανδρίτης Πλάτωνας Αϊβαζίδης απαγχονίστηκε. Ο Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος πέθανε από τα μαρτύρια στις φυλακές αφού πρώτα έψαλλε ο ίδιος την νεκρώσιμη ακολουθία του. 347 Ιερείς της Σμύρνης μαρτύρησαν με φρικτά βασανιστήρια, ενώ πάνω από 1.000.000 είναι οι αδικοσκοτωμένοι και κατακρεουργημένοι, εκείνοι που έπεσαν ηρωικά στα πεδία των μαχών, αυτοί που πέθαναν από τις κακουχίες, τις στερήσεις και τα βασανιστήρια στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεων. Αυτούς όλους τιμούμε σήμερα με τα ιερά αυτά μνημόσυνα και τις λατρευτικές τελετές αφού η εκκλησία μας τους έχει κατατάξει στην χορεία των αγίων Νεομαρτύρων που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας, της τιμής και της αξιοπρέπειας του Γένους. 1.000.000 και πλέον Μάρτυρες ,1.500.000 και παραπάνω πρόσφυγες και ούτε ένας προδότης, ούτε ένας δεν έκανε πίσω , ούτε ένας δεν αλλαξοπίστησε για να γλυτώσει τον θάνατο, την εξορία, τις κακουχίες και τας βασάνους . Αυτός είναι ο Έλληνας και αυτόν ακριβώς τον Έλληνα προσπαθούν σήμερα να εξοντώσουν και να εξαφανίσουν και αυτό μπορεί να το πετύχουν μόνο με τον διχασμό, την λήθη του παρελθόντος και την νόθευση της ιστορίας. Η ανάμνηση του Μικρασιατικού ξεριζωμού θυμίζει στους σημερινούς έλληνες την ανάγκη εθνικής ενότητας και ομοψυχίας. Την ανάγκη φιλοτιμίας, αλληλεγγύης, αυτοθυσίας, αλλά και την ανάγκη αντιστάσεως στην ηθική παρακμή που μας απειλεί. Η εφετινή ανάμνηση του Μικρασιατικού ξεριζωμού δεν είναι σαν τις προηγούμενες, τούτη την επέτειο ένα φωτεινό ουράνιο ελπιδοφόρο μήνυμα ,που ενσαρκώνεται σε ένα σπουδαίο γεγονός, την κάνει να ξεχωρίζει. 94 χρόνια μετά ζωντανεύει και πάλι ο «άγγελος» της Σμύρνης στο πρόσωπο του πρώτου μετά την καταστροφή Μητροπολίτου Σμύρνης Βαρθολομαίου, χτυπούν και πάλι οι καμπάνες της νέας Αγίας Φωτεινής και του αγίου Βουκόλου ανάβει η λυχνία του αγίου Πολυκάρπου. Ποιός αλήθεια περίμενε πως 94 χρόνια μετά την συμφορά ,από την ωραία Πύλη του Πατριαρχικού Ναού του αγίου Γεωργίου στο μαρτυρικό Φανάρι θα ακουγόταν τα συγκλονιστικά λόγια του Πατριάρχη του Γένους προς τον νέο Μητροπολίτη Σμύρνης :
«Σύ καθίστασαι, μετά παρέλευση 94 ετών από τής ημέρας εκείνης “τής θλίψεως τής μεγάλης” (Αποκ. 7,14), ο άμεσος διάδοχος τού μάρτυρος προκατόχου σου Χρυσοστόμου του Καλαφάτη, του από Δράμας, ο οποίος εποίμανε τούς Σμυρναίους και εγένετο “πιστός άχρι θανάτου” «Καθώς θα περιπατής εις της Πούντας το φανάρι, εις το Κορντόν, το ξακουστό “Και” της Σμύρνης με τας τραγικάς αναμνήσεις και τα αιματοβαμμένα νερά τής προκυμαίας, της παραλίας της σφαγής και του πόνου και όχι ασφαλώς τού συνωστισμού - άπαγε τής βλασφημίας - και θα ακούς τους θρήνους της απελπισίας και την απόγνωσιν εκείνων των πατέρων και αδελφών μας με τον μπόγο εις το χέρι, μεταξύ ζωής και θανάτου, οι οποίοι τώρα, περιβεβλημένοι στολάς λευκάς, ευρίσκονται όλοι εις τον Παράδεισον από τον επίγειον παράδεισον της Σμύρνης εις τον επουράνιον. Παραφράζοντες τον Καβάφην, θα ελέγομεν ότι εις αυτούς, και όχι εις τους θεούς, αναφέρεται το ποίημα του το «Ιωνικόν», όπου λέγει: «ω γη της Ιωνίας… σαν ξημερώνει πάνω σου πρωί αυγουστιάτικο την ατμοσφαίρα σου περνά σφρίγος απ την ζωήν των».
Ναι σφρίγος δια τα προ της φοβεράς τραγωδίας και ρίγος τρόμου και φόβου δια τα μετ αυτήν.Αυτά θα ενθυμείσαι και θα αναπολείς ως προς το παρελθόν, αλλά εμπρός θα κοιτάζεις τώρα τα αναμμένα σου κεριά κατά τον Αλεξανδρινόν».
Σεβασμιώτατε ,πατέρες και αδελφοί, αυτό ακριβώς το μήνυμα θα πρέπει να ερμηνεύσουμε σήμερα που όλοι βάλουν εναντίον μας, σαν Θεϊκό πρόσταγμα στην «ακατάλυτη ψυχή της Ρωμιοσύνης». Ο Θεός παρά τα λάθη μας συνεχίζει να μας αγαπά και να μας προστατεύει, και μας θέλει να προχωρούμε μπροστά κοιτάζοντας τα «αναμμένα μας κεριά». Είμαστε Έλληνες, λαός με ιστορία ένδοξη και τιμημένη, απόγονοι σπουδαίων ηρώων και ηρωίδων, δεν γονατίσαμε στα 400 μαύρα χρόνια της σκλαβιάς, δεν μας αφάνισε η συμφορά της προσφυγιάς, η άρνηση των «φίλων», η προδοσία των «συμμάχων», τίποτα δεν μπορεί κανένας να μας πάρει εκτός αν τα δώσουμε μόνοι μας όπως έλεγε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ψηλά λοιπόν το κεφάλι και τα μνημόσυνα τούτα γιορτή μεγάλη γιατί δεν έχουν να κάνουν με νεκρούς αλλά με αθανάτους. Μέσα από τα μνημεία και τους τάφους ο Ελληνισμός πάντοτε ανασταινόταν και δημιουργούσε γιατί είχε βαθειά πίστη και ακατάβλητη την ελπίδα.
«Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε μπήκαμε μέσ' στα όλα και περάσαμε Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!»( Ελύτης«Το τρελοβάπορο». Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας)
Τιμή και Δόξα στους Αθανάτους Ήρωες του Γένους των Ελλήνων.
Αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ηλιάκης Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Ν.Ιωνίας 18-9-2016
