Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ο ΕΝ ΙΩΑΝΝΙΝΟΙΣ ΜΑΡΤΥΡΗΣΑΣ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ο ΕΝ ΙΩΑΝΝΙΝΟΙΣ ΜΑΡΤΥΡΗΣΑΣ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Μιχαήλ Τρίτου ,Καθηγητού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 

Απο την πρώτη κιόλας στιγμή του μαρτυρίου του ο Nεομάρτυς Γεώργιος κέρδισε την τιμή του Mάρτυρος στη συνείδηση και την πίστη της Eκκλησίας. Αμέσως μετά το μαρτύριο οι πιστοί έτρεχαν στον τάφο του και έπαιρναν χώμα και λάδι απο το κανδήλι, τα οποία χρησιμοποιούσαν ως φάρμακα.

Όσοι πήραν κομμάτι από την τριχιά της αγχόνης και από το πανί του εσώβρακου, είδαν μεγάλες θεραπείες. Ήδη από τις 6 Απριλίου 1839, μόλις ένα έτος από το μαρτυρικό του θάνατο, έχουμε την πρώτη βιογραφία του Aγίου, την οποία υπέγραψαν δυο Eπίσκοποι, δεκατρείς Iερείς και Iερομόναχοι και οι δεκαεπτά σημαίνοντες πρόκριτοι των Ιωαννίνων. Σε επιστολή του Ζώτου-Μολοσσού στην εφημερίδα “Φωνή της Ηπείρου” διαβάζουμε: “Το επιόν έτος 1839 προ μηνός, ο λαός εβίασε τον Μητροπολίτην να συντάξη Aσματικήν Aκολουθίαν του Mάρτυρος, όπως πανηγυρίσωμεν ενδόξως την εορτήν του.

Ο Ιωακείμ στεναχωρηθείς μη δυνάμενος να συντάξη Aσματικήν Aκολουθίαν του, εκάλεσε τον Pρωτοψάλτη της Μητροπόλεως και ενετείλατο αυτώ ν’ αντιγράψη την Aκολουθίαν του Αγίου Γεωργίου, μετατρέπον το Μεγαλομάρτυς εις το Νεομάρτυς Γεώργιος και ούτω επανηγυρίσθη η πρώτη επέτειος εορτή. Ταύτα γνωρίζομεν εκ στόματος του ιδίου Ιωακείμ του Β’, ακούσαντες αυτόν το 1876 και 1877 εν Κωνσταντινουπόλει(πατριαρχεύοντος ήδη), ότε εθαυμάσεν το μνημονικόν του…μας εφιλοδώρισε και το χειρόγραφον της Ακολουθίας εκείνης με την εντολή να την τυπώσωμεν και ότι αυτή δέον να ψάλληται εις την μνήμην του Νεομάρτυρος”.

Η Ακολουθία του Χρυσάνθου Λαϊνά γράφτηκε πριν απο την επίσημη κατάταξη του Νεομάρτυρος Γεωργίου στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας. Η αντιγραφή του χειρογράφου του Λαϊνά έγινε απο τον Αναστάσιο, γιο του Ιερέως Κων/νου, στις 25 Φεβρουαρίου 1838, δηλ. τριανταεννέα ημέρες απο το μαρτύριο του Γεωργίου.

Αλλά και οι αγιογράφοι δεν περίμεναν την επίσημη κατάταξη του Γεωργίου στο Αγιολόγιο για να τον αγιογραφήσουν με φωτοστέφανο του Αγίου. Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιωακείμ ο Χίος παρήγγειλε κατά την ώρα της κηδείας του Αγίου στον Πέτρο Γεωργιάδη, ζωγράφο και Πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναου, να ιστορήσει τη μορφή του. Ο ίδιος αγιογράφος αγιογράφησε και άλλες εικόνες, που βρίσκονται σε ναους της πόλεως των Ιωαννίνων. Ο λαϊκός ζωγράφος Γεώργιος Ζήκος απο το χωριό Χιονάδες Κονίτσης, φιλοτέχνησε εικόνα του Αγίου δεκατρείς ημέρες μετά το μαρτύριο του. Η εικόνα αυτή σήμερα φυλάσσεται στο Παρεκκλήσι της οικίας του Αγίου στα Γιάννενα, ιστορήθηκε ύστερα απο παραγγελία του Ιερομόναχου Χρυσάνθου Λαϊνά. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και στο ιδιωτικό Παρεκκλήσι του Χρύσανθου στην Κόνιτσα. Στο ίδιο Παρεκκλήσι βρίσκεται και η ιστόρηση της Κοιμήσεως του Νεομάρτυρος. Πρόκειται για μια χαριτωμένη εικόνα. Ο Άγιος εικονίζεται νεκρός στο ξυλοκρέββατο, ενώ διακρίνονται οι τέσσερις Αρχιερείς που κήδευσαν τον Γεώργιο και ο Χρύσανθος Λαϊνάς με σχήμα μοναχού.

Απο αυτό συμπεραίνουμε ότι ο Χρύσανθος υπήρξε αυτόπτης του μαρτυρίου του Νεομάρτυρος.

Το γεγονός άλλωστε ότι ο Γεώργιος εικονογραφείται δεκατρείς μέρες απο το μαρτύριο του απο ζωγράφο που πρέπει να γνώριζε, μας κάνει να υποθέσουμε ότι παρ’ όλη τη συμβατικότητα της μορφής, διασώζει και στοιχεία απο τα φυσιογνωμικά του χαρακτηριστικά. Ενδιάφερουσα είναι και η εικόνα του μαρτυρίου στο ναϊδριο, δίπλα απο το Μητροπολιτικό ναό, την οποία έκανε ο ζωγράφος Πέτρος Γου(Γεωργίου), Πρωτοψάλτης της Μητροπόλεως Ιωαννίνων, 1842 Ιουλίου 4. Δίπλα υπάρχει εικόνα, όπου διαβάζουμε: “Δέησις του δούλου του Θεού Παναγιώτου Σακελλαρίου 1836 Ιανουαρίου 5. Χειρ. Κ. Θεοδοσίου Ιωαννίτου”. 

Λίγο χρονικό διάστημα μετά το μαρτύριο του Αγίου έχουμε στο χειρόγραφο του Χρυσάνθου Λαϊνά μια θαυμάσια τρίχρωμη χαλκογραφία με τίτλο “ο Αγιος Γεώργιος ο Νεος Μάρτυς ο εξ Ιωαννίνων”, όπου διαβάζουμε: “Εχαλκογραφήθη δια εξόδων του οσιοτάτου Χ. Παγκρατίου ΜΧ 1838. Χειρ. Δανιήλ εις Αγιον Ορος”. Η επιγραφή είναι γραμμένη στην Ελληνική και στην Παλαιοσλαβική γλώσσα. 

Ιδιαίτερα ζωντανή είναι η μνήμη του Νεομάρτυρος στις Σλαβικές χώρες. Ενδιαφέρουσα εικόνα του συναντήσαμε στο μουσείο του ιερού ναού αγίου Κλήμεντος Αχρίδας. Ανάγλυφη παράσταση του σώζεται στην ανατολική πλευρά του ναού αγίας Παρασκευής Μηλόβιτσας, του σημερινού κρατικού μορφώματος των Σκοπίων. Επίσης εικόνες του Νεομάρτυρος Γεωργίου υπάρχουν και σε άλλους ναους της βόρειας Βαλκανικής, όπως στη Jacodina (Svetozatevo), στο Kratovo, στη Fosa της Βοσνίας, στο Rastak κοντά στα Σκόπια, στο Girabovo, στην Slepca κοντά στο Μοναστήρι, στο ναο του Αγίου Δημητρίου Μοναστηρίου και σε άλλους ναους. Τοιχογραφία των μέσων του ιθ’ αιώνα υπάρχει στην πόλη Sredska, κοντά στην πόλη Prizzen. Δυο φορητές εικόνες του Αγίου σώζονται στη Σόφια, στο εκεί Αρχαιολογικό Μουσείο. Εικόνα του Αγίου βρίσκεται επίσης στην Αρχιεπισκοπή Φιλιππουπόλεως. Στη Ρουμανία σώζονται τρεις εικόνες του Νεομάρτυρος, δυο στο Μουσείο Τέχνης του Βουκουρεστίου και άλλη μια στην Ελληνική Εκκλησία του Βουκουρεστίου, φιλοτεχνημένη απο Ρουμάνο ζωγράφο, το 1839. 

Στις αρχές του 1839, "επι τη βάσει εκθέσεως του απο Ρεθύμνης Μητροπολίτου Ιωαννίνων Ιωαννικίου, υπογεγραμμένης και υπο του πρώην Βελλάς Λεοντίου, του Περιστεράς Σεραφείμ και άλλων πολλών κληρικών και λαϊκών, βεβαιωσάντων την τέλεσιν θαυμάτων εν τω τάφω του Νεομάρτυρος", ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Στ’ απεφάσισε με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη, που εκδόθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1839, όπως "ο υπερ Χριστού πανδήμως το μαρτύριον αναδεξάμενος Γεώργιος ο Νεομάρτυς, γνωρίζεται τουντεύθεν παρά πάσης της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, αληθής Μάρτυς του Χριστού, συναριθμούμενος τη τη χορεία των πιστών, τελουμένης κανονικώς της μνήμης αυτού κατά την 17η Ιανουαρίου". Ο Πατριάρχης Γρηγόριος στέλνοντας την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη στον Μητροπολίτη Ιωαννίνων, τον παρακάλεσε να μη τη δημοσιεύσει για να μην προκαλέσει τους Τούρκους. Παράλληλα πρόσθεσε ότι ορίστηκε η γιορτή του Νεομάρτυρος την 17ην Ιανουαρίου, ημέρα γιορτής του αγίου Αντωνίου, για να μη φανεί ότι για τον Νεομάρτυρα έγινε νεα γιορτή. Η φήμη όμως των θαυμάτων του Αγίου σε Χριστιανούς και Μουσουλμάνους παραμέρισε τους φόβους και έτσι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου τελούνταν πανηγυρικά. 

Η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου έγινε στις 26 Οκτωβρίου 1971 επι Αρχιερατείας Σεραφείμ, του μετέπειτα Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Σήμερα είναι αποθησαυρισμένα στον φερώνυμο Ιερό Ναο της πλατείας Πάργης Ιωαννίνων.

Ο Άγιος γιορτάζεται πανηγυρικά στα Γιάννινα, στο χωριό του Τσουρχλι (Αγιος Γεώργιος) Γρεβενών, όπου έχει ανεγερθεί λαμπρός ναός, στον Ιερό Ναό Χρυσοσπηλαιώτισσης Αθηνών και οπουδήποτε γης διαμένουν Ηπειρώτες και Τσουρχλιώτες.

Ο Νεομάρτυς Γεώργιος με τη μαρτυρική θυσία της ζωής του έγινε σύμβολο αντιστάσεως του λαου, στέργιωσε την πίστη των ραγιάδων και έδωσε ελπίδες καινούργιας ζωής. Το αξιοθαύμαστο παράδειγμα του απέβη καινούρια πηγή ενδυναμώσεως των Χριστιανών στον αγώνα τους για τη διατήρηση της θρησκευτικής και εθνικής ελευθερίας. Δικαιολογημένα τιμάται με λαμπρότητα η μνήμη του, στην οποία ψέλνουμε:

«Χαίροις ο νεομάρτυς Χριστού, Ιωαννίνων ο πολιούχος και έφορος, και λύχνος ο φωτοφόρος, ο καταυγάζων αει την Ηπειρον πάσαν εν τοις θαύμασι, τυφλών η ανάβλεψις, παρειμένων ανόρθωσις, ο τοις ποικίλως, ασθενούσι την ίασιν, χαριζόμενος συμπαθεί επισκέψει σου, ρύστης ο ετοιμότατος, και φύλαξ σωτήριος, των ετησίως τελούντων, την παναοίδιμον μνήμη σου, Γεώργιε, μάκαρ, Εκκλησίας νεα βάσις, και αγαλλίαμα». 

Ακολουθία του Αγίου συνέταξε ο μακαριστός Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας,Μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης στην καλύβη του οποίου στην Μικρά Αγία ΄Αννα ,φυλάσσεται απότμημα εκ του ιερού λειψάνου του Αγίου και η μνήμη του εορτάζεται πανηγυρικά.

Ἀπολυτίκιον  
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸν πανεύφημον Μάρτυν Χριστοῦ Γεώργιον, Ἰωαννίνων τὸ κλέος καὶ πολιοῦχον λαμπρόν, ἐν ᾠδαῖς πνευματικαῖς ἀνευφημήσωμεν· ὅτι ἐνήθλησε στερρῶς, καὶ κατήνεγκεν ἐχθρόν, τοῦ Πνεύματος τῇ δυνάμει· καὶ νῦν ἀπαύστως πρεσβεύει, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Εὐκλεῶς ἀγάλλεται μεγαλαυχοῦσα, τῇ σεπτῇ ἀθλήσει σου, δι’ ἧς ἡ πόλις θησαυρόν, Ἰωαννίνω ἐκτήσατο, τῶν ἱερῶν σου Λειψάνων Γεώργιε.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Ἠπείρου θεῖος πυρσός, καὶ Ἰωαννίνων, ἀντιλήπτωρ καὶ ἀρωγός· χαίροις τῶν θαυμάτων, ἀκένωτος χειμάρρους, Γεώργιε παμμάκαρ, ἡμῶν βοήθεια.