Τοῦ Παναγιώτη ᾿Ι. Σκαλτσῆ,᾿Επικούρου Καθηγητοῦ Α.Π.Θ.
ΣΤΗΝ ἀρχαία ᾿Εκκλησία, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς προσφορᾶς
ἀπὸ τοὺς πιστοὺς τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου γιὰ τὴν τέλεση
τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, προσφέρονταν καὶ εὐλο-
γοῦνταν καὶ ἄλλα προϊόντα, ὅπως σῖτος, ἔλαιον, μέλι, σταφύλια
καὶ ἄλλα ὀπωρικά, καθὼς ἐπίσης γάλα, τυρός, καρποί, ἄνθη,
ἀκόμη καὶ ζῶα.῾Η πρώτη ὅμως ἐκκλησιαστικὴ ἀντίδραση στὴν παλαιὰ αὐτὴ
συνήθεια ἦλθε ἀπὸ τὸν γʹ ἀποστολικὸ κανόνα, ὁ ὁποῖος,
προκειμένου νὰ διαφυλάξει τὴ βιβλικὴ-ἀποστολικὴ παράδοση τῆς προσ-
φορᾶς κατὰ τὴ θεία Εὐχαριστία μόνον ἄρτου καὶ οἴνου, ἀπηγό-
ρευσε τόσο τὴν ἐκ τοῦ Παλαιοδιαθηκικοῦ Νόμου προερχόμενη
συνήθεια τῆς θυσίας ζώων στὸ ἱερό, ὅσο καὶ κατὰ τὴ θεία Λει-
τουργία προσφορὰ μὴ εὐχαριστιακῶν καρπῶν καὶ προϊόντων.
῾Ο ἐν λόγῳ κανόνας μὲ τὰ εὐχαριστιακὰ δῶρα ἐπιτρέπει μόνο
τὴν προσφορὰ νέων χίδρων (νέα στάχυα σίτου) καὶ σταφυλιῶν,
μὲ τὴν ἐπεξήγηση ὅτι ἡ προσφορὰ αὐτὴ γίνεται «τῷ καιρῷ τῷ
δέοντι», τὴν ἐποχὴ δηλαδὴ τῆς ὡρίμανσης τῶν καρπῶν καὶ τῶν
φρούτων· «οὒχ ὡς θυσίαν τῶν ὡρίμων καρπῶν». ῾Η κατ᾿ ἔτος
αὐτὴ προσφορὰ τοῦ σίτου καὶ τῶν σταφυλιῶν, ὡς ἀπαρχῶν εὐλο-
γία, εἶχε καὶ τὸ χαρακτήρα τῆς εὐχαριστίας πρὸς τὸ Θεὸ «τῷ
οἰκονομοῦντι τὰ πρὸς ζωάρκειαν καὶ θεραπείαν ἡμῶν».
Στὸ διαχωρισμὸ τῶν ἐξωευχαριστιακῶν ἀγαθῶν ἀπὸ τὴν προσ-
φορὰ καὶ προσκομιδὴ τῆς θείας Λειτουργίας ἐπέμεινε καὶ ἡ ἐν
Καρθαγένῃ Σύνοδος (419), ἡ ὁποία διὰ τοῦ 37/44 κανόνα της
ἀποφάσισε νὰ μὴν ἀναμιγνύονται μὲ τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο οἱ
ἀπαρχές, εἴτε μέλι, εἴτε γάλα, ἀλλὰ ὅλα αὐτὰ νὰ εὐλογοῦνται
ξεχωριστά, «ὡς ἐκ τοῦ ἁγιάσματος τοῦ Κυριακοῦ σώματος καὶ
αἵματος διΐστασθαι». ᾿Επέτρεπε μόνο τὴ συμπροσφορὰ «σταφυ-
λῶν καὶ σίτου», μὲ τὴν ἔννοια πάντοτε τῶν ἀπαρχῶν καὶ ὄχι τῆς
θυσίας, ὅπως ἀκριβῶς ἤθελε καὶ ὁ προηγούμενος ἀποστολικὸς
κανόνας.
Σὲ ὁρισμένες ἐκκλησίες, ὅμως, οἱ ἱερεῖς συνέχισαν, μέχρι τὸ
τέλος τοῦ Ζʹ τοὐλάχιστον αἰώνα, νὰ ἀναμειγνύουν χυμὸ σταφυ-
λιῶν μὲ τὴ θεία Εὐχαριστία, καὶ «κατὰ τὸ κρατῆσαν ἔθος... ἅμα
τῷ λαῷ διανέμειν ἀμφότερα». Τοῦ θέματος αὐτοῦ ἐπελήφθη ἐκ
νέου ἡ ἐν Τρούλλῳ ΣΤʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος (Πενθέκτη, 691),
ἡ ὁποία διὰ τοῦ 28ου κανόνα της ὅρισε ἡ σταφυλὴ νὰ λογίζεται
ὡς ἀπαρχὴ καὶ «ἰδικῶς τοὺς ἱερεῖς εὐλογοῦντας, τοῖς αἰτοῦσι
ταύτης μεταδιδόναι»· νὰ εὐλογεῖται δηλαδὴ ξεχωριστὰ καὶ νὰ
δίδεται στοὺς πιστούς, προφανῶς μετὰ τὴ θεία Λειτουργία, «πρὸς
τὴν τοῦ δοτῆρος τῶν καρπῶν εὐχαριστίαν».
Εὐχὲς ἀπαρχῶν ἔχουν διασωθεῖ στὴ λειτουργική μας παράδο-
ση ἀπὸ τὸν τρίτο αἰώνα, ὅπως καὶ στὰ λειτουργικὰ χειρόγραφα
συναντοῦμε «Εὐχὴ ἐπὶ προσφερόντων ἀπαρχάς», ἢ «Εὐχὴ ἐπὶ
προσφερόντων καρποὺς νέους», ὅπως π.χ. σταφύλια, σῦκα, ρόδα,
μῆλα, ροδάκινα, πέρσικα κ.ἄ. Πρόκειται γιὰ σύντομα κείμενα
γεμᾶτα εὐχαριστία στὸ Θεό, ὁ ὁποῖος ἔδωσε «καρποὺς παντοδα-
ποὺς εἰς εὐφροσύνην καὶ τροφὴν τοῖς ἀνθρώποις». ῾Ο ἄνθρωπος
μὲ τὴ σειρά του ἀντιπροσφέρει «ἀπαρχὴν καρπῶν», πιστεύοντας
ὅτι ἡ προσφορά του αὐτὴ γίνεται εὐαρέστως δεκτὴ ἀπὸ τὸ Θεό.
Διατηρεῖται ἔτσι, μέσῳ τῶν πρωτογεννημάτων, ζωντανὴ ἡ ἀνά-
μνηση καὶ κοινωνία τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ βεβαία ἡ
πρόγευση καὶ ἐλπίδα τῶν αἰωνίων θησαυρῶν καὶ ἀπολαύσεων.
ΜΕ τὴν ἀρχαία αὐτὴ παράδοση, καὶ ἰδιαιτέρως μὲ τὴν πράξη
τῆς εὐλόγησης τρύγου, σχετίζονται καὶ δύο χαρακτηριστικὲς τε-
λετὲς τοῦ βυζαντινοῦ Εὐχολογίου καὶ τῆς αὐτοκρατορικῆς ἐθιμο-
τυπίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
῾Η πρώτη τελετὴ μαρτυρεῖται στὸν παλαιότερο λειτουργικὸ
κώδικα, τὸ Βαρβερινὸ Εὐχολόγιο 336 (8-9 αἰ.), μὲ τὸν τίτλο
«Εὐχὴ γινομένη ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου, ὅτε πρὸς συνήθη ἐπιτελεῖ
τὴν τρύγην ὁ βασιλεύς». ᾿Απὸ μεταγενέστερους κώδικες πληρο-
φορούμαστε ὅτι ἡ τελετὴ αὐτή, ἡ ὁποία εἶχε δύο εὐχὲς γιὰ τοὺς
βασιλεῖς, γινόταν στὸ Ναὸ τῶν Βλαχερνῶν κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς
Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τὴν 15η Αὐγούστου.
῾Η σπουδαιότητα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος ἀποδεικνύεται καὶ ἀπὸ
τὴν παρουσία τοῦ αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος προφανῶς, ὅπως συνη-
θιζόταν ἔκαμε τὴν ἀρχὴ τοῦ τρύγου καὶ προσέφερε στὸν Πατρι-
άρχη ἀπὸ τὸ νέο καρπὸ τῆς ἀμπέλου. Μνεία τοῦ γεγονότος
κάνει καὶ ὁ Βαλσαμώνας, ὁ ὁποῖος τὸ συνδέει σαφῶς μὲ τὴν
ἐτήσια προσφορὰ τῶν ἀπαρχῶν καὶ κυρίως τῶν σταφυλιῶν μετὰ
τὴ θεία Λειτουργία.
῾Η δεύτερη τελετὴ τοῦ τρύγου μαρτυρεῖται καὶ περιγράφεται
ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο Ζʹ τὸν Πορφυρογέννητο (945-
959) στὸ ἔργο του ῎Εκθεσις τῆς Βασιλείου Τάξεως καὶ στὸ κεφά-
λαιο «῞Οσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ τρυγητοῦ ἐν
προκένσῳ τῆς ῾Ιερείας». ῎Εξω ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, λοιπόν, τῆς ῾Ιέ-
ρειας, περιοχῆς ποὺ βρισκόταν στὴν ἀσιατικὴ ἀκτὴ τοῦ Βοσπό-
ρου, καὶ ἐνώπιον τῶν ἀρχόντων, τῶν ἀξιωματούχων καὶ τοῦ βα-
σιλέως, ὁ Πατριάρχης, τὴν ἡμέρα τοῦ τρύγου, φορώντας τὸ φε-
λώνιο καὶ τὸ ὠμοφόριο, εὐλογοῦσε τὰ σταφύλια μὲ εἰδικὴ εὐχὴ
«κατὰ τὴν τῆς ᾿Εκκλησίας ἀκολουθίαν».
῾Η τελετὴ αὐτή, ἡ ὁποία πλαισιωνόταν ἀπὸ αὐτοσχέδιους ὕ-
μνους, ἀνταλλαγὴ σταφυλιῶν μεταξὺ Πατριάρχου καὶ αὐτοκράτο-
ρος καὶ γεῦμα, τόνιζε τὴν ἁρμονικὴ συνύπαρξη κοσμικῆς καὶ
ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας καὶ εἶχε τὸ χαρακτήρα τῆς ἀντίδρασης
ἀπέναντι σὲ παγανιστικὰ διονυσιακὰ στοιχεῖα ποὺ ἐπικρατοῦσαν
τὴν ἐποχὴ ἐκείνη κατὰ τὸν τρύγο, τὸ πάτημα τῶν σταφυλιῶν καὶ
τὴν ἀποθήκευση τοῦ μούστου στὰ πιθάρια.
Εἶναι σαφές, λοιπόν, ὅτι ἡ ᾿Εκκλησία κατὰ παλαιὰ συνήθεια
εὐλογοῦσε πάντοτε τὸν τρύγο καὶ τὰ σταφύλια, ὅπως ἀκριβῶς
ἔκανε καὶ μὲ τὶς ἄλλες ἀπαρχὲς καὶ τὰ πρωτογεννήματα. ῾Υπάρ-
χει μάλιστα καὶ κανόνας ποὺ ἐπιβάλλει τὴν εὐλογία τοῦ σίτου
καὶ τῆς σταφυλῆς, πρὶν αὐτὰ ἀναλωθοῦν ἀπὸ τοὺς πιστούς.
 |
| ΕΥΛΟΓΙΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΥΠΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ |
ΣΥΝΕΧΕΙΑ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἀκριβῶς καὶ ἡ εὐλογία τῶν σταφυλιῶν κατὰ τὴν 6η Αὐγούστου, ἑορτὴτῆς Μεταμορφώσεως. Διασώζεται μάλιστα καὶ εἰδικὴ εὐχή, ἡ ὁποία στὰ χει-ρόγραφα μαρτυρεῖται ἀπὸ τὸ 10ο αἰώνα, μὲ διάφορους τίτλους, ὅπως «Εὐχὴτοῦ σταφυλιοῦ», «Εὐχὴ εἰς μετάληψιν σταφυλῆς», «Εὐχὴ ἐπὶ σταφυλῆς καὶ πά-
σης ὀπώρας», «Εὐλογία ἀμπέλου καὶσταφυλῆς». Εἶναι λιτὴ καὶ σύντομη εὐχή, μὲ τὴν ὁποία ἡ ᾿Εκκλησία εὐχαριστεῖ τὸ Θεό, ποὺ «διὰ τῆς τοῦ ἀέρος εὐκρασίας,
καὶ τῶν σταγόνων τῆς βροχῆς καὶ τῆς τῶν καιρῶν γαλήνης»
εὐδόκησε, ὥστε ὁ καρπὸς τῆς ἀμπέλου νὰ ὡριμάσει φυσιολογικὰ
καὶ στὴν κατάλληλη ὥρα, προκειμένου νὰ εὐφραίνει αὐτοὺς ποὺ
τὸν γεύονται καὶ νὰ προσφερθεῖ «ὡς δῶρον εἰς ἐξιλασμὸν ἁμαρ-
τιῶν, διὰ τοῦ ἱεροῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ». ῞Οπως βλέπουμε εἶναι
σαφὴς ἡ σύνδεση τῆς σταφυλῆς μὲ τὴ θεία Εὐχαριστία.
Σὲ μεταγενέστερα χειρόγραφα μαρτυρεῖται καὶ ἄλλη «Εὐχὴ εἰς
ἀπαρχὰς σταφυλῆς καὶ συκῶν τῆς στʹ τοῦ Αὐγούστου μηνὸς ἐν
τῇ ἑορτῇ τῆς Μεταμορφώσεως», ἡ ὁποία ἀναφέρεται στὴν εὐλο-
γία μόνο τῆς σταφυλῆς καὶ μὲ σαφὴ πάλι ἀναφορὰ στὴν πνευμα-
τικὴ ἐλευθερία ποὺ ἐγγυῶνται ὁ Χριστὸς καὶ ἡ εὐχαριστιακὴ
ζωή.
Δὲν εἶναι πάντως σαφὲς ἀπὸ πότε ἡ εὐλογία τῶν σταφυλιῶν,
ἀρχαία ὄντως παράδοση, συνδέθηκε μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Μεταμορ-
φώσεως. ᾿Εὰν λάβουμε ὑπόψη ὅτι ἡ ἑορτὴ αὐτή, ἀπὸ τὶς ἀρχαιό-
τερες τῆς χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας, εἶναι γνωστὴ στὰ ῾Ιεροσόλυ-
μα ἐπίσημα ἀπὸ τὸν 7ο αἰώνα, καὶ στὸ βυζαντινὸ ἑορτολόγιο τὸν
9ο αἰώνα, δὲν ἀποκλείεται ἡ σύνδεση αὐτὴ νὰ ἔγινε ἐξ ἀρχῆς.
῎Αλλωστε τότε, στὸ τέλος δηλαδὴ τοῦ 7ου αἰώνα, ἔγινε, ὅπως
εἴδαμε, καὶ ὁ ὁριστικὸς διαχωρισμὸς τῶν ἀπαρχῶν ἀπὸ τὴν προ-
σφορὰ τῶν εὐχαριστιακῶν δώρων.
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ἀσφαλῶς εἶναι γιατὶ τελικὰ τὰ σταφύλια εὐ-
λογοῦνται κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως. Σὲ σχετικὰ πα-
λαιὸ λειτουργικὸ τυπικό, αὐτὸ τῶν Κασούλων (12 αἰ.), σημειώ-
νεται ὅτι ἡ εὐλογία τῶν σταφυλιῶν, γινόταν ἀπὸ τὸν ἱερέα τὸ
Δεκαπενταύγουστο, μετὰ τὴ θεία Λειτουργία.
Κάτι ἀνάλογο γινόταν, ὅπως εἴδαμε, καὶ στὴν Κωνσταντινού-
πολη, ὅπου τὸ Δεκαπενταύγουστο ὁ Πατριάρχης εὐλογοῦσε τὰ
σταφύλια στὸ ναὸ τῶν Βλαχερνῶν, παρουσίᾳ τοῦ αὐτοκράτορα.
Οἱ περισσότερες πάντως πηγὲς συνδέουν τὴν εὐλογία τῶν
σταφυλιῶν μὲ τὴ Μεταμόρφωση. ῾Η Τυπικὴ Διάταξη Νείλου ῾Ιε-
ρομονάχου, τοῦ 13ου αἰ., σημειώνει ὅτι «ἐν αὐτῇ δὲ τῇ ἑορτῇ
καταλύομεν σταφυλάς, καθὼς τὸ τῆς ἐκκλησίας διέξεισι τυπι-
κόν». Παράδοση τῶν Πατέρων θεωρεῖ καὶ τὸ Τυπικὸ τοῦ ῾Αγίου
Σάββα τὴν εὐλογία τῶν σταφυλιῶν κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Μετα-
μορφώσεως.
Τὴν ἴδια ἀκριβῶς εἴδηση ἔχει καὶ τὸ Τυπικὸ τοῦ Ρήγα, τὸ
ὁποῖο ὅμως προσδιορίζει ἀκριβῶς καὶ τὸ σημεῖο τῆς Λειτουργί-
ας, ὅπου γίνεται ἡ εὐλογία αὐτή: «Μετὰ δὲ τὴν ὀπισθάμβωνον
εὐχήν, ψάλλομεν τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς καὶ τὸ κοντάκιον
καὶ ὁ ἱερεὺς τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν καὶ εὐλογεῖ διὰ τῆς τεταγμέ-
νης εὐχῆς τὰς παρατεθειμένας πρὸ τῆς εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ στα-
φυλάς».
Εἶναι φανερὸ ὅτι ὁ χρόνος εὐλογίας τῶν σταφυλιῶν ἐξαρτᾶται
ἀπὸ τὶς κλιματολογικὲς συνθῆκες κάθε περιοχῆς καὶ τὴν περίο-
δο ὡρίμανσης τῶν καρπῶν αὐτῶν.
῾Επομένως, δὲν εἶναι καθόλου παράξενο τὸ γεγονὸς ὅτι ἀλλοῦ
τὰ σταφύλια εὐλογοῦντο τὸ Δεκαπενταύγουστο καὶ ἀλλοῦ στὶς 6
Αὐγούστου. Σύμφωνα μάλιστα μὲ ἁγιολογικὲς πηγὲς προσφορὰ
σταφυλιῶν γινόταν καὶ κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς ῾Υψώσεως τοῦ Τιμίου
Σταυροῦ, τὴν 14η Σεπτεμβρίου.
᾿Εκτός, ὅμως, ἀπὸ τὶς κλιματολογικὲς συνθῆκες εἶναι πολὺ
πιθανὸ στὴ σύνδεση τῆς εὐλογίας τῶν σταφυλιῶν μὲ τὴ Μετα-
μόρφωση νὰ ἔχουν συμβάλει καὶ παλαιὲς ἱστορικὲς καταβολὲς
τῆς ἑορτῆς αὐτῆς. Τὸ ῾Ιεροσολυμιτικὸ Κανονάριο συσχετίζει τὴν
ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως μὲ τὴν ᾿Ιουδαϊκὴ ἑορτὴ τῆς Σκηνοπη-
γίας καὶ δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς ἕνα ἀπὸ τὰ ἀναγνώσματα τῆς
ἑορτῆς, ποὺ διαβάζονταν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη στὰ ῾Ιεροσόλυμα, μι-
λᾶ ἀκριβῶς γιὰ τὴν πλήθυνση τῶν κήπων, τῶν ἀμπελώνων καὶ
τῶν συκεώνων.
 |
| ΕΥΛΟΓΙΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΘΑΒΩΡ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΝΑΖΑΡΕΤ ΚΥΡΙΑΚΟ |
Η ΕΥΛΟΓΙΑ τῶν σταφυλιῶν κατὰ τὴ Μεταμόρφωση κατανο-
εῖται ἐπίσης, καὶ μέσα ἀπὸ τὶς θεολογικές, ἀνθρωπολογικὲς καὶ
κοσμολογικὲς διαστάσεις τῆς ἑορτῆς αὐτῆς. ῾Ο Κύριος «ἡμέρας
ἓξ» ἢ «ὡσεὶ ἡμέρας ὀκτώ», μετὰ τὴν πρόρρηση τοῦ Πάθους Του,
«εἰς ὄρος ὑψηλόν... μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν (Πέτρου, ᾿Ια-
κώβου καὶ ᾿Ιωάννου), καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἢλιος,
τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς».
Αὐτὸς εἶναι ὁ Δημιουργὸς τοῦ κόσμου,ἀλλὰ καὶ ὁ κυρίαρχος τῶν ἐσχάτων. Αὐτὸςεἶναι ἡ ἄμπελος «ἐν οὐρανοῖς μὲνἔχουσα τὴν ρίζαν, ἐπὶ γῆς δὲ τὰ κλήματα·ἄμπελος κλαδευομένη τὸ σῶμα, ἀλλ᾿ οὐτὴν ρίζαν· ἄμπελος μετὰ τρίτην ἡμέραντοῦ κλαδευθῆναι βλαστάνουσα τὸν βότρυντῆς ἀναστάσεως».
Εἶναι φυσικό, λοιπόν, μὲ τὴ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου νὰ φωτίζεται καὶ νὰ
δοξάζεται ὁλόκληρος ὁ κόσμος. ῾Η κτίσηφαιδρύνεται καὶ ἀποκτᾶ τὴ λαμπρότητα ποὺ εἶχε κατὰ τὸ χρόνο τῆς δημιουργίας.
Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο καὶ ἡ κτίση, ἀνταποκρινόμενη
δοξολογικὰ σ᾿ αὐτὴ τὴ δωρεὰ καὶ τὴν ἐλπίδα, ἀναφέρεται πρὸς
τὸ Δημιουργό της καὶ τὸν εὐχαριστεῖ, ἀλλὰ καὶ ἡ ᾿Εκκλησία
στὴν πιὸ κατάλληλη ἑορτή, τῆς Δημιουργίας καὶ τῶν ᾿Εσχάτων
τῆς ἀνανέωσης καὶ τῆς ἐλπίδας, συνηθίζει νὰ εὐλογεῖ τὸν κόσμο
καὶ τὶς ἀπαρχές του, ἐπιβεβαιώνοντας ἔτσι ὅτι ἡ ἀνανέωση ἀρχί-
ζει ἀπὸ τὸ Θεό, περνᾶ μέσα ἀπὸ τὴ φύση καὶ καταλήγει στὴ
σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.
῾Η εὐλογία τῶν σταφυλιῶν, τῶν ἀντιπροσωπευτικῶν αὐτῶν
ἀπαρχῶν τοῦ κόσμου, εἶναι μία λειτουργικὴ πράξη ποὺ τονίζει
ἰδιαίτερα τὴ δοξολογικὴ καὶ εὐχαριστιακὴ προσφορὰ τῆς ὕλης
καὶ τῶν καρπῶν τῆς γῆς στὸ Δημιουργὸ Θεὸ καὶ κτίστη τῶν
ἁπάντων. Πολὺ περισσότερο μάλιστα, ὅταν ὁ καρπὸς αὐτὸς τῆς
ἀμπέλου μᾶς δίδει τὸ κρασί, ποὺ ὁ Χριστὸς εὐλόγησε στὴν Κα-
νᾶ, γιὰ νὰ τονίσει τὴν ἐν Χριστῷ μεταμόρφωση τοῦ κόσμου,
ἀλλὰ καὶ μᾶς τὸ παρέδωσε στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο, ὡς τὸ στοιχεῖο
ἐκεῖνο, ποὺ μαζὶ μὲ τὸ ψωμί, τὴν ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας
ἀφθαρτοποιοῦνται χαρισματικά, μεταποιούμενα σὲ Κυριακὸ «σῶ-
μα καὶ αἷμα», θεία Εὐχαριστία.
᾿Εκτὸς τούτων, ἡ εὐλογία τῶν σταφυλιῶν τονίζει καὶ τὴν ἀ-
νάγκη συνεχοῦς πνευματικῆς καρποφορίας καὶ μεταμορφωτικῆς
πορείας τοῦ ἀνθρώπου, καθόσον «οἱ τῷ ὕψει τῶν ἀρετῶν διαπρέ-
ψαντες, καὶ τῆς ἐνθέου δόξης ἀξιωθήσονται».
(*) Περιοδ. «᾿Εφημέριος», Σεπτέμβριος 2000, σελ. 11-14. )
 |
| ΘΑΒΩΡ |
