Ο ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ Ο ΙΑΤΡΟΣ

Βίος  του Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως Κριμαίας (1877 – 11 Ιουνίου 1961)

Ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός Επίσκοπος Συμφερουπόλεως της Κριμαίας

Ο εν άγίοις πατήρ ημών Λουκάς ο νέος καταγόταν από την πόλη Κέρτς της Χερσονήσου της Κριμαίας (Ουκρανία). Πατέρας του ήταν ο Φέλιξ Βόινο-Γιασενέτσκι, ρωμαιοκαθολικός, και μητέρα του η Μαρία, ορθόδοξη. Το κοσμικό του όνομα ήταν Βαλεντίν.(Валентин Феликсович Войно-Ясенецкий, Βαλεντίν Βόϊνο-Γιασενέτσκι) 

Μικρός, σύχναζε στη Λαύρα του Κιέβου, επισκεπτόταν για ώρες τα άγια λείψανα κι εκεί πήρε τα σπέρματα της θείας χάριτος και τα αύξανε μέσα στην καρδιά του.

Όταν μεγάλωσε, σπούδασε την ιατρική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου, όπου αρίστευσε. Νυμφεύτηκε την Άννα Βασιλίγιεβνα κι απέκτησαν τέσσερα παιδιά.

Ο Θεός πήρε πρόωρα τη γυναίκα του κι έτσι ο Βαλεντίν, ο ιατρός, χειροτονήθηκε ιερέας με το όνομα Λουκάς και αργότερα επίσκοπος. Είχε πάρη χάρη από το Θεό να χειρουργεί με μεγάλη επιτυχία και να σώζει από βέβαιο θάνατο πολλούς αρρώστους. Διέπρεψε στις εγχειρήσεις των οφθαλμών και στη θεραπεία των πυογόνων λοιμώξεων. Από τους ασθενείς του δεν έπαιρνε ποτέ χρήματα, ενώ έδινε και το μισθό του σε αγαθοεργίες.

Έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης στην έδρα της τοπογραφικής ανατομίας και χειρουργικής, δημοσίευσε σημαντικότατες επιστημονικές μελέτες και απέσπασε ανώτατα κρατικά βραβεία. Ως ιατρός και Ιεράρχης ομολόγησε θαρραλέα το όνομα του Ιησού Χριστού προ των δικαστικών βημάτων και ενώπιον αθέων ανδρών.  

Ο άγιος Λουκάς ως ιατρός δημοσίευσε σαράντα επιστημονικά έργα. Τα πρώτα 12 χρόνια της δραστηριότητάς του είχε ήδη δημοσιεύσει τα δεκαεννέα από τα σαράντα έργα του. Τον απασχολούσε πολύ η γενική αναισθησία, που όπως έλεγε, την εποχή εκείνη «ήταν πολύ πιο επικίνδυνη από την ίδια τη χειρουργική επέμβαση». Γύρω στο 1909 κατάφερε να βρει έναν απλό και σίγουρο μαζί τρόπο τοπικής αναισθησίας . Με τη δική του μέθοδο έκανε 538 εγχειρήσεις με μεγάλη επιτυχία. Τότε ήταν 33 ετών.

Ένα κλασικό έργο του, το οποίο εκδόθηκε το 1934 είναι το βιβλίο Δοκίμια για την χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων.Τιμήθηκε με το Βραβείο Στάλιν, την κορυφαία διάκριση της προπολεμικής Ρωσίας. Ο ίδιος απείχε από την απονομή (αντίδραση αδιανόητη εκείνη την εποχή) χαρίζοντας το χρηματικό ποσό από το βραβείο στάλιν στους πτωχους. Όμως στο βιβλίο αυτό δεν φαινόταν μόνο η επιστημονική κατάρτιση του συγγραφέα, αλλά και η αγάπη του για τους ασθενείς. Σε ένα σημείο γράφει: «Ξεκινώντας την εξέταση, ο γιατρός πρέπει να έχει υπόψη του όχι μόνο την κοιλιακή χώρα, αλλά τον ασθενή εξ ολοκλήρου, τον οποίο δυστυχώς οι γιατροί συνήθως αποκαλούν 'περίπτωση'. Ο άνθρωπος φοβάται και είναι απελπισμένος, η καρδιά του σπαρταρά, όχι μόνο με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, αλλά και με τη μεταφορική της σημασία. Γι' αυτό πρέπει να δυναμώσετε την καρδιά του όχι μόνο με κάμφορα ή digulen, αλλά πρέπει να απαλλάξετε τον ασθενή από το άγχος και την ψυχολογική φόρτιση. Ο ασθενής δεν πρέπει να δει το χειρουργικό τραπέζι, τα έτοιμα εργαλεία, τους ανθρώπους με ιατρικές μπλούζες, με τις μάσκες στα πρόσωπα και τα γάντια στα χέρια. Κοιμίστε τον εκτός του χώρου του χειρουργείου. Επίσης φροντίστε να είναι ζεστός καθ' όλη τη διάρκεια της εγχειρήσεως, διότι είναι πάρα πολύ σημαντικό.»

Για την άφοβη πίστη του κλείστηκε σε φυλακές, γνώρισε διωγμούς και εξορίες, υπέμεινε μαρτύρια. 

Το 1921 ο Βαλεντίν Βόινο-Γιασενέτσκι χειροτονήθηκε,όπως είπαμε, ιερέας και αργότερα (1923) Επίσκοπος Τασκένδης. Από τότε συνδύαζε ποιμαντικά και ιερατικά καθήκοντα. Παρέμεινε αρχίατρος του Γενικού Νοσοκομείου Τασκένδης, χειρουργούσε καθημερινά και παρέδιδε μαθήματα στην Ιατρική Σχολή, πάντα με το ράσο και το σταυρό του. Από το 1922 και μέχρι την τελευταία του πνοή γνώρισε συλλήψεις, βασανιστήρια, εξορίες και κακουχίες. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε συνολικά έντεκα χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα εξασκούσε την ιατρική βοηθώντας όσους είχαν ανάγκη. 

Οι λόγοι των διώξεών του ήταν, οι γενικοί διωγμοί κατά των Ορθοδόξων και η ιδιαίτερη άρνηση του επισκόπου Λουκά να υποστηρίξει τη «Ζωντανή Εκκλησία», ένα εκκλησιαστικό πραξικόπημα μέσω του οποίου το σοβιετικό καθεστώς προσπαθούσε να ελέγξει τους πιστούς. Σοβαρό λόγο έπαιξε και η αντιπάθεια ενός κομματικού στελέχους ονόματι Πέτερς, ο οποίος ήθελε να καταδικάσει σε θάνατο κάποιους γιατρούς που αντιμετώπιζαν κατηγορίες αδιαφορίας απέναντι σε ασθενείς, αλλά στην πολύκροτη δίκη που ακολούθησε δεν τα κατάφερε, εξαιτίας της κατάθεσης του επισκόπου Λουκά. Οι ταλαιπωρίες αυτές ουσιαστικά κατέστρεψαν την υγεία του αγίου Λουκά, ο οποίος τα τελευταία 9 έτη της ζωής του ήταν τυφλός από γλαύκωμα. 

Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου διεύθυνε το στρατιωτικό νοσοκομείο του Κρασνογιάρσκ, ενώ ήταν και επίσκοπος της πόλης αυτής. Από το 1946 μέχρι το 1961 που πέθανε, ήταν μητροπολίτης της Συμφερούπολης. Παράλληλα το 1947 του απαγορεύθηκε να μιλά στους φοιτητές, σταμάτησαν να τον καλούν στα ιατρικά συμβούλια και τον απέλυσαν από ιατρικό σύμβουλο, επειδή «γνώριζαν ότι δεν είχε καθαρό παρελθόν: φυλακές, εξορίες, κηρύγματα» κι επειδή αρνιόταν να πηγαίνει χωρίς το ράσο και το σταυρό του στην εργασία του και σε αυτές τις εκδηλώσεις.  Καθώς όμως εκείνος ενδιαφερόταν για τον ανθρώπινο πόνο έβγαλε ανακοίνωση ότι «δέχεται καθημερινά εκτός Κυριακών και εορτών, κάθε άνθρωπο που θέλει τη βοήθειά του» με αποτέλεσμα να καταφθάνουν στο διαμέρισμά του καθημερινά αμέτρητοι άνθρωποι απ' όλη την Κριμαία. 

Ο αρχιεπίσκοπος Λουκάς φέρεται από τους πιστούς να εμφάνισε πολλά πνευματικά χαρίσματα όσο ακόμα ζούσε. Υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες ασθενών, ότι έκανε ορθή διάγνωση της ασθένειάς τους με το που τους έβλεπε, ενώ άλλοι γιατροί που τους είχαν εξετάσει τους έβρισκαν υγιείς. Πολλοί έχουν επίσης δηλώσει ότι διαπίστωσαν ότι είχε διορατικό χάρισμα, κι άλλοι ότι τους θεράπευσε με την προσευχή του, ιδίως κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του που δεν έβλεπε πλέον για να χειρουργεί. Διώχθηκε,συκοφαντηθηκε,φυλακίστηκε και εξοριστηκε.Τα βάσανα,οι φυλακές της υπέρ Σιβηρίας και το πολικό κρύο θα έπρεπε να τον είχαν σκοτώσει δεκάδες φορές. Η εξουσία με τις δολοπλοκιες της,θα επρεπε με την σειρα της να τον ειχε εκτελεσει. Η Θεικη παρουσια συνεχως παρεμβαινει και ενεργει στην ζωη του Αρχιεπισκοπου.Μισο αιωνα ο Αγγελος του Θεου περιβαλλει με αορατο πεπλο προστασιας εναν Ιατρο που χωρις καν να το γνωριζει εμελλε να σωσει χιλιαδες ζωες και να αγιασει σε εποχες σκοτους. 
Για 55 ολοκληρα χρονια προκαλουσε με την ζωη,την πιστη και τα λογια του,τις δυναμεις του κακου και τις νικουσε καθημερινα,αποδεικνυοντας το μεγαλειο της Θειας προστασιας.Ο Αγιος Λουκας αποδεικνυει περιτρανα πως οποιον ο Θεος αποφασισε να διατηρησει,ουτε δεινα πολεμων,ουτε εξοριες σε πολικες θερμοκρασιες αλλα ουτε καν οι φυλακες της υπερ-σιβηριας πμορουν να λυγισουν. Ο Κυριος στο προσωπο του Αγιου Λουκα ευλογησε και ανυψωσε την επιστημη και την ερευνα των ανθρωπων,αρκει αυτη να μενει παντα συνδεδεμενη με την πιστη και την γνωση.

 Πέθανε στις 11 Ιουνίου του 1961. Οι αρχές απαγόρευσαν την εκφορά του νεκρού με τα πόδια από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης, πράγμα που προκάλεσε τη λαϊκή αγανάκτηση ακόμα και των αλλόδοξων. Τελικά οι αρχές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, η εκφορά έγινε στην κεντρική λεωφόρο της Συμφερούπολης και διήρκεσε τρεισήμισι ώρες. Τη νεκρική πομπή ακολούθησε πλήθος κόσμου, η κυκλοφορία σταμάτησε, ενώ τα μπαλκόνια, οι ταράτσες και τα δέντρα ακόμα, ήταν γεμάτα ανθρώπους. Παράλληλα φέρεται να σημειώθηκε ένα παράδοξο γεγονός, με ένα σμήνος περιστεριών που έκανε επί ώρες κύκλους πάνω από το λείψανο μέχρις ότου η πομπή έφτασε στο νεκροταφείο. Τον Νοέμβριο του 1995 ανακηρύχτηκε άγιος με απόφαση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στις 17 Μαρτίου 1996 έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του από τον αρχιεπίσκοπο Λάζαρο και μέλη της επιτροπής, μπροστά σε 40.000 περίπου παρευρισκόμενους. Λέγεται ότι βρέθηκαν η καρδιά του και τμήματα του εγκεφάλου του αδιάφθορα ενώ άρρητος ευωδία εξερχόταν από τα λείψανά του.

Το 1995 ανακηρύχθηκε άγιος από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και το 1996 έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του, που εξέπεμπαν μια άρρητη ευωδία και θεράπευσαν πολλούς ασθενείς. Η μνήμη του ορίστηκε να τιμάται στις 11 Ιουνίου, επέτειο της κοίμησης του. Ο τάφος του αγίου Λουκά, του Ρώσου, του ιατρού βρίσκεται στη Συμφερούπολη της Κριμαίας.

Ο δικαιοκρίτης Θεός του χάρισε και εν ζωή και μετά το θάνατο του ενεργήματα θαυμαστά υπερφυσικών δυνάμεων.

Τα θαύματα του μεγάλου νεοφανούς αγίου απλώνονται σ΄ όλο τον κόσμο.

Να έχουμε τις πρεσβείες του.  

Άπολυτίκιον.

Ηχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.

Ιατρόν και ποιμένα, Λουκάν τιμήσωμεν, Συμφερουπόλεως ποίμνης, Αρχιερέα λαμπρόν, τον βαστάσαντα Χρίστου τα θεία στίγματα, τας εξορίας τα δεινά, εγκλεισμούς εν φυλακαίς, τας θλίψεις, και τα ονείδη, τον επ΄ εσχάτων φανέντα, εν τη Ρωσία νέον Άγιον.

   

   

    

   
  

 

ΤΩΡΑ ΜΕΤΡΑΜΕ ΦΙΛΟΥΣ ΚΑΙ " ΦΙΛΟΥΣ "...

ΚΥΠΡΟΣ ..ΕΛΛΑΔΑ Σ ΑΓΑΠΑΜΕ

 
 " Ο φίλος τω φίλω εν κινδύνοις φαίνεται " , έλεγαν οι Αρχαίοι προγονοί μας και είχαν δίκιο,γιατί ο πραγματικός φίλος ,ο ανιδιοτελής και επιστήθιος, φαίνεται στις δύσκολες στιγμές και όχι στις εύκολες και τις ευχάριστες . Σήμερα λοιπόν που η Χώρα μας περνάει τις πλέον σκληρές ώρες στην ιστορία της κατά τα τελευταία μεταπολεμικά χρόνια,μας δίνεται η ευκαιρία να μετρήσουμε φίλους και " φίλους " .Να δούμε ποιοι είναι οι γνήσιοι φίλοι μας και ποιοι οι κάλπικοι . Ποιοι μας ήθελαν μόνο για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων και μας γύρισαν επιδεικτικά την πλάτη όταν ζητήσαμε την υπεράσπιση των δικών μας.Ποιοι ήθελαν μόνο να παίρνουν χωρίς ποτέ να δίνουν.Στις σκέψεις μου αυτές θα προσπαθήσω να μην δώσω πολιτικό χρώμα . Και τούτο γιατί στην πολιτική δεν υπάρχει συναίσθημα υπάρχουν μόνο συμφέροντα.Δεν έχω για παράδειγμα την απαίτηση από την Γερμανία να σταθεί γενναία δίπλα μας ,άσχετα αν μας χρωστάει,τα συμφέροντά της κοιτάει πρώτα και ύστερα τα δικά μας.Το θέμα θα το δούμε μόνο από εκκλησιαστικής πλευράς και θα μετρήσουμε φίλους και " φίλους" μόνο μέσα  στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας.Διαβάζουμε στον ηλεκτρονικό τύπο και συγκεκριμένα στην " ΡΟΜΦΑΊΑ"..

Η Ρωσική Εκκλησία συγκέντρωσε 500.000 ευρώ για τους άπορους στην Ελλάδα

Το σημαντικό ποσό των 500.000 ευρώ (19 εκατομμύρια ρούβλια) μάζεψε η Ρωσική Εκκλησία, μέσω εράνου,  για να βοηθήσει τους άπορους στην Ελλάδα.

"Το ποσό αυτό συγκεντρώθηκε  από δωρεές από όλη τη χώρα, από ενορίες, επισκοπές και μοναστήρια, καθώς και από ιδιώτες, μετά από την προτροπή του ιδίου του Πατριάρχη Μόσχας τον περασμένο Ιανουάριο. Ο έρανος άρχισε  στις 19 Φεβρουάριου έως τις 22 Μαΐου μετά από σχετική εγκύκλιο που είχε αποσταλεί στις εκκλησίες και στις μονές του Πατριαρχείου σε όλη τη χώρα.

Όπως αναφέρει ο επικεφαλής του Τμήματος Φιλανθρωπικών και Κοινωνικών Υπηρεσιών της Ρωσικής Εκκλησίας, Κωνσταντίν Μπασίλοφ. Οι δωρεές που κυμαίνονται από 100 έως 400 ρούβλια, προέρχονται από ανθρώπους, που ζουν και σε μέρη απομακρυσμένα, αλλά και από το εξωτερικό.

«Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το πρόβλημα της Ελλάδας ως δικό τους. Αυτή είναι η πεποίθησή μας, καθώς έχουμε δωρεές από ιδιώτες ακόμη και από την Καμτσάτκα και το Σαχαλίν, από ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων» επισημαίνει ο κ. Μπασίλοφ.

Οι δωρεές από τον έρανο θα διατεθούν για τα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. "

Και δεν είναι μόνο αυτό.Το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο κινητοποιήσε την Αρχιεπισκοπή Αμερικής και όλες τις Μητροπόλεις της Ευρώπης που υπάγονται σε Αυτό ,όπως και την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας ,και συγκεντρώθηκαν σεβαστά ποσά για την ανακούφιση των Ελλήνων αναξιοπαθούντων.

Το ποσό των 500.000 δολαρίων είναι η προσφορά της ορθόδοξης εκκλησίας της Αμερικής,

ένα ποσό που παραδόθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο, με σκοπό να ενισχυθεί η προσπάθεια της ελληνικής Εκκλησίας στον τομέα των συσσιτίων απόρων και άλλων φιλανθρωπικών έργων....

Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής σε σύντομη ομιλία του αναφέρθηκε στον πολιτισμό και την ιστορική κληρονομιά της Ελλάδας, λέγοντας: Η Ελλάδα «έχει τουλάχιστον 6.000 χρόνια ζωής, έχει ιστορία, πολιτισμό. Από αυτή τη χώρα έχουν περάσει όλου του κόσμου οι στρατοί και τα έθνη και αυτός ο τόπος επιβίωσε και παρήγαγε πολιτισμούς. Δεν πρόκειται εμείς τώρα να σταματήσουμε να υπάρχουμε ως έθνος και ως χώρα, ούτε κανένας μπορεί να μας σταματήσει».

«Πρέπει να σταθούμε δίπλα σε όποιον υποφέρει και προσδοκά την στοργική μας ανταπόκριση», ήταν τα λόγια με τα οποία ολοκλήρωσε την ομιλία του ο κ. Δημήτριος, μιλώντας για το όραμα του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου να βοηθηθούν με κάθε τρόπο οι Έλληνες που υποφέρουν…

Η Εκκλησία της Κύπρου στάθηκε στο πλευρό μας γενναία και συνεχίζει με αμείωτο ενδιαφέρον. 

ΚΥΠΡΟΣ ..

Μεγάλη ανταπόκριση στο κάλεσμα ανθρωπιστικής βοήθειας.

Σε οκτώ ώρες γέμισαν οκτώ εμπορευματοκιβώτια με είδη ένδυσης και τρόφιμα.

Με τσάντες γεμάτες συσκευασμένα τρόφιμα αλλά και με είδη ένδυσης – υπόδησης, ακόμα και παιχνίδια, χιλιάδες άτομα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Ελλάδα και από νωρίς χθες το πρωί, έσπευσαν να προσφέρουν από το υστέρημα ή το περίσσευμά τους. Γέροι, νέοι, παιδιά, όλοι τους ήταν εκεί, στα σημεία παραλαβής των προσφορών....

Όλοι εκτός ενός που όχι μόνο δεν έδωσε αλλά πήρε! 

Ο λόγος για το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που όπως είναι γνωστό διαθέτει τεράστια περιουσία τόσο στο Ισραήλ ,όσο και στην Παλαιστίνη , στην Κύπρο και βέβαια στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο έχει καθιερωθεί και κατά την Ακολουθία των Σεπτών Παθών την Μ.Πέμπτη σε όλους τους Ναούς της Ελλάδος περιφέρεται δίσκος "υπέρ του Παναγίου Τάφου" δηλ.υπέρ του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.Το ποσό που συγκεντρώνεται είναι αρκετά σεβαστό .Αυτό βέβαια δεν είναι κακό,το κακό είναι ότι ειδικά εφέτος έπρεπε οι αρμόδιοι του Πατριαρχείου να παραιτηθούν από την προσφορά αυτή και να την διαθέσουν υπέρ των συσσιτίων της Ελληνικής Εκκλησίας.Δεν το έκαναν.Ούτε βέβαια,έστω και για αστείο,δεν είπαν ότι διαθέτουν ένα ελάχιστο ποσό από τα ενοίκια που εισπράττουν στην Ελλάδα από τα αφορολόγητα ακίνητά τους.

Τώρα μετράμε φίλους και " φίλους"..η κρίση κάποια στιγμή θα περάσει,ο Ελληνικός Λαός θα αντέξει ,οι πληγές όμως θα μείνουν και ειλικρινά δεν υπάρχει μεγαλύτερη πληγή από την εγκατάλειψη την ώρα του κινδύνου.Ας ελπίσουμε τα παθήματα να μας γίνουν μαθήματα ! 

π.Τιμόθεος Ηλιάκης 

Ο κ. ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΕ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

 

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΥΤΟΥ ΕΛΕΝΗΣ-ΟΣΙΑΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ

 
    ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ  ΕΝΔΟΞΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ 
                                    Απολυτίκιον ήχος πλ.α' Τόν συνάρχον Λόγον 


       

   Αριστείας βραβεία παρά του Κτίσαντος
   εδέξω,μάρτυς γενναίε ,
   Παλαιολόγων πυρσέ,
   Κωνσταντίνε,Βυζαντίου άναξ έσχατε,
   όθεν Κυρίω νυν συνών 
   καθικέτευε Αυτόν 
   ειρήνην βραβεύειν πάσι 
   και τους εχθρούς υποτάσσειν 
   υπό τους πόδας Ορθοδόξου λαού.  

Ἀπολυτίκιον Ὁσίας Ὑπομονής
Ἦχος πλ. α’ – Τόν συνάναρχον Λόγον 

Τήν κλεινήν βασιλίδα ἐγκωμιάσωμεν, Ὑπομονήν τἠν Ὁσίαν, περιστεράν εὐλαβή ἐκ τοῦ κόσμου πετασθείσαν τῆς συγχύσεως πρός τάς σκηνάς τοῦ οὐρανοῦ, ἐν ἀγάπῃ ἀκλινεί, ἀσκήσει καί ταπεινώσει βοώντες, θραύσον, λιταῖς σου ἡμῶν δεσμούς ἀνόμους, ἄνασσα.

 ( ποίημα Χαραλάμπους Μπουσίου)

ΘΡΗΝΟΣ ΣΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ 

 

  

Η ΟΣΙΑ ΥΠΟΜΟΝΗ ( ΕΛΕΝΗ ΔΡΑΓΑΣΗ-ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΙΝΑ)

Αγία Υπομονή (29 Μαΐου)

Η Αγία Υπομονή, κατά κόσμον Ελένη Δραγάση, και αργότερα, ως σύζυγος του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, «Ελένη η εν Χριστώ τω Θεώ αυγούστα και αυτοκρατόρισσα των Ρωμαίων η Παλαιολογίνα», ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Δραγάση, ενός από τους πολλούς ηγεμόνες – κληρονόμους του μεγάλου Σέρβου κράλη (= βασιλιά) Στεφάνου Δουσάν. Καταγόταν από βασιλική και ευλογημένη γενιά. Στους προγόνους της συγκαταλέγονται άνθρωποι που αγίασαν (π.χ. ο Στέφανος Νεμάνια, σέρβος βασιλέας και κτίτορας της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους = όσιος Συμεών ο Μυροβλύτης). Ο Κωνσταντίνος Δραγάσης ανέλαβε την ηγεμονία του σημερινού βουλγαρικού τμήματος της βορειο – ανατολικής Μακεδονίας, στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Αξιού και Στρυμώνα.

Η γέννησή της τοποθετείται στα αμέσως μετά τον θάνατο του Δουσάν χρόνια. Η ανατροφή, η μόρφωση, η αγωγή της, ήταν διαποτισμένα με ό,τι ανώτερο υπαγόρευε το βυζαντινό ιδεώδες, διότι οι Σέρβοι είχαν επηρεαστεί πολύ από τον βυζαντινό πολιτισμό. Ένιωθε τον εαυτό της περισσότερο ταυτισμένο με τον πολιτισμό και κυρίως με την εθνική συνείδηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Κοντά σ’ αυτά και πάνω απ’ αυτά, γαλουχήθηκε με την πατροπαράδοτη στην οικογένειά της, ακράδαντη ορθόδοξη πίστη στο Θεό. Αυτή η πίστη είναι που θα την οδηγεί, θα την φωτίζει, και θα την εμπνέει στην πολυτάραχη γεμάτη θλίψεις και δοκιμασίες ζωή της.

Υπολογίζεται να ήταν 19 περίπου χρονών όταν παντρεύτηκε τον Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο (τέλη του 1390), λίγους μήνες πριν γίνει Αυτοκράτορας.

Η καινούργια ζωή της Ελένης – Αγίας Υπομονής, από την αρχή της έδειξε ότι θα ήταν Γολγοθάς. Πολλές ήταν οι φορές που χρειάστηκε να πιει το ποτήρι της προσβολής και του εξευτελισμού στο πλευρό του συζύγου της όχι μόνο από τους αλλόθρησκους, αλλά και από τα κατ’ όνομα χριστιανικά κράτη της Δύσεως, στην απεγνωσμένη προσπάθειά του να βρει τρόπους σωτηρίας της ετοιμοθάνατης Αυτοκρατορίας. 

Η Ελένη – αγία Υπομονή απεδείχθη εξαιρετικός άνθρωπος που συγκέντρωνε πολλές και μεγάλες αρετές, και ψυχική δύναμη. Έδειξε ότι είχε απόλυτη συναίσθηση τόσο της θέσης της και των περιστάσεων, όσο και του ρόλου που αυτές της υπαγόρευαν, σε όλα τα επίπεδα.

Αγαπούσε το λαό. Ήταν η μεγάλη μάννα που ο καθένας μπορούσε να προστρέξει. Συμμεριζόταν τις αγωνίες του και ανησυχίες του ενώπιον των φοβερών εθνικών κινδύνων και προσπαθούσε πάντοτε με την προσευχή, με την πραότητά της και με γλυκά και παρηγορητικά της λόγια να τον ενισχύσει.

Είναι πολύ χαρακτηριστικά και εύγλωττα μέσα στην λακωνικότητά της τα όσα γράφει για την Αυτοκρατόρισσα, ο σύγχρονός της φημισμένος φιλόσοφος Γεώργιος Γεμιστός – Πλήθων: «Η Βασιλίς αύτη με πολλήν ταπείνωσιν και καρτερικότητα εφαίνετο να αντιμετωπίζει και τας δύο μορφάς της ζωής. Ούτε κατά τους καιρούς των δοκιμασιών απεγοητεύετο, ούτε όταν ευτυχούσε επανεπαύετο, αλλά εις κάθε περίπτωσιν έκανε το πρέπον. Συνεδύαζε την σύνεσιν με την γενναιότητα, περισσότερον από κάθε άλλην γυναίκα.

Διακρινόταν για τη σωφροσύνη της. Την δε δικαιοσύνην την είχε σε τελειότατο βαθμό. Δεν μάθαμε να κάνει κακό σε κανένα, ούτε μεταξύ των ανδρών, ούτε μεταξύ των γυναικών. Αντιθέτως γνωρίσαμε να κάμνει πολλά καλά και εις πολλούς. Με ποίον άλλον τρόπον δύναται να φανεί εμπράκτως η δικαιοσύνη, εκτός από το γεγονός του να μη κάμνει κανείς ποτέ θεληματικά και σε κανέναν κακό, αλλά μόνον το αγαθόν σε πολλούς;»

Στάθηκε αντάξια του φιλόσοφου και φιλόχριστου συζύγου της Μανουήλ. Στάθηκε άξια δίπλα του για 35 χρόνια, «συνευδοκόντας», σύμφωνα με σύγχρονή τους μαρτυρία, δηλ. όλα γινόντουσαν με συμφωνία, ομόνοια, συναπόφαση, εν πνεύματι Χριστού και αγωνιστική αγιότητα. Κατόρθωναν να τιμούν την αρετή με λόγια και έργα. «Λόγω μεν διδάσκοντας το πρακτέον, έργω δε γενόμενοι πρότυπα και εικόνες εφηρμοσμένης αγάπης». 

Στο ευλογημένο ζευγάρι ο Θεός χάρισε οκτώ παιδιά. Έξι αγόρια από τα οποία τα δύο ανέβηκαν στον αυτοκρατορικό θρόνο, ο Ιωάννης Η΄ και ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄, ο τελευταίος θρυλικός αυτοκράτορας. Ο Θεόδωρος, ο Δημήτριος και ο Θωμάς διετέλεσαν δεσπότες του Μυστρά, και ο Ανδρόνικος της Θεσσαλονίκης. Και δύο κορίτσια, τα οποία όμως πέθαναν σε μικρή ηλικία. Η πολύτεκνη και φιλότεκνη μητέρα γαλούχησε τα παιδιά της με τα νάματα της πίστεως και τη γλυκύτατη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, τα οδηγούσε σε ιερά προσκυνήματα και σεβάσμια Μοναστήρια της Βασιλεύουσας, και επιζητούσε υπέρ αυτών τις ευχές των αγίων ασκητών και Γερόντων. Τα ανέθρεψε «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», και ποτέ δεν «έπαυσε μετά δακρύων προσευχής και αγάπης να νουθετεί ένα έκαστον».Με υπομονή και επιμονή, με προσοχή και προσευχή σμίλεψε τους χαρακτήρες τους, τους έδωσε μαζί με το «ζην»και το «ευ ζην». Έτσι, κατάφερε, μεταξύ άλλων, να θέσει τέρμα στις επί 90 περίπου χρόνια συγκρούσεις μεταξύ των μελών της αυτοκρατορικής οικογένειας για την εξουσία που είχαν εξαντλήσει την αυτοκρατορία. Οι όποιες διαφορές απόψεων η διενέξεις παρουσιάζονταν (μετά το θάνατο του Μανουήλ), ξεπερνιόνταν ήσυχα με το κύρος της μητρικής της παρέμβασης και της προσευχής της. 

Η ΚΑΡΑ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ 

Ιδιαίτερη ήταν η αγάπη της για τα Μοναστήρια. Εκεί αναπαυόταν, ξεκουραζόταν η ψυχή της, αντλούσε δύναμη και κουράγιο για τη συνέχεια. Αυτό, το ενέπνευσε σε όλη την οικογένειά της. Ο σύζυγός της αφού παρέδωσε τον θρόνο στον πρωτότοκο Ιωάννη, δύο μήνες πριν τον θάνατό του (29 Μαρτίου 1425), απεσύρθη στη Μονή του Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα Ματθαίος. Η ίδια, μετά το θάνατο του συζύγου της έγινε μοναχή (1425) στη Μονή της κυράς Μάρθας, με το όνομα Υπομονή. Και τρία από τα παιδιά τους επίσης έγιναν μοναχοί, ο Θεόδωρος και ο Ανδρόνικος (μ. Ακάκιος) στη Μονή του Παντοκράτορος, και ο Δημήτριος (μ. Δαυίδ) στο Διδυμότειχο

Ακόμα, ενόσω βρισκόταν στην πατρίδα της, μαζί με τον πατέρα της έκτισαν την Ι.Μ. Παναγίας Παμμακαρίστου στο Πογάνοβο της πόλης Δημήτροβγκραντ της Ν.Α. Σερβίας. Στην Κωνσταντινούπολη είχε συνδεθεί με την Ι. Μ. του Τιμίου Προδρόμου της Πέτρας, όπου φυλαγόταν το ιερό λείψανο του οσίου Παταπίου του θαυματουργού, στον οποίο η αγία Υπομονή έτρεφε ιδιαίτερη ευλάβεια. Η Μονή είχε ιδρυθεί από τον συνασκητή του οσίου Παταπίου στην Αίγυπτο, όσιο Βάρα, έξω από την πύλη του Ρωμανού πριν από το 450μ.Χ. Με την συμβολή της αγίας ιδρύθηκε στη Μονή γυναικείο γηροκομείο με την επωνυμία «Η ελπίς των απηλπισμένων». Η ευλάβειά της προς τον όσιο Πατάπιο φαίνεται από το γεγονός ότι ο αγιογράφος του σπηλαίου του οσίου Παταπίου στα Γεράνεια όρη της Κορινθίας θεώρησε απαραίτητο να ιστορήσει την αγία Υπομονή δίπλα από το σκήνωμα του οσίου.

Άνθρωπος φωτεινός και φωτισμένος η αγία Υπομονή, προικισμένη με πολλά τάλαντα, που τα «εμπορεύθηκε» με σύνεση και σωφροσύνη και τα πολλαπλασίασε, κατάφερε με την αρετή, την άσκηση και την καρτερία της να φθάσει σε δυσανάβατα μέτρα αρετής. Μια σημαντική φυσιογνωμία εκείνης της εποχής ο Γεννάδιος Σχολάριος, ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης μετά την άλωση, στον Παραμυθητικό του Λόγο προς τον Βασιλέα Κωνσταντίνο ΙΑ’, «Επί τη κοιμήσει της μητρός Αυτού αγίας Υπομονής», αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής:

«Την μακαρίαν εκείνην Βασίλισσα όταν την επεσκέπτετο κάποιος σοφός, έφευγε κατάπληκτος από την δικήν της σοφία. Όταν την συναντούσε κάποιος ασκητής, αποχωρούσε, μετά την συνάντηση, ντροπιασμένος δια την πτωχείαν της ιδικής του αρετής, συγκρινομένης προς την αρετή εκείνης.

Όταν την συναντούσε κάποιος συνετός, προσέθετε εις την ιδικήν του περισσότερη σύνεση. Όταν την συναντούσε κάποιος νομοθέτης, γινόταν προσεκτικότερος. Όταν συνομιλούσε μαζί της κάποιος δικαστής, διαπίστωνε ότι έχει ενώπιον του έμπρακτο Κανόνα Δικαίου. Όταν κάποιος θαρραλέος (τη συναντούσε), ένοιωθε νικημένος, αισθανόμενος έκπληξη από την υπομονή, την σύνεση και την ισχυρότητα του χαρακτήρος της. Όταν την πλησίαζε κάποιος φιλάνθρωπος, αποκτούσε εντονότερο το αίσθημα της φιλανθρωπίας. Όταν την συναντούσε κάποιος φίλος των διασκεδάσεων, αποκτούσε σύνεση, και, γνωρίζοντας την ταπείνωση εις το πρόσωπον της, μετανοούσε. Όταν την γνώριζε κάποιος ζηλωτής της ευσεβείας, αποκτούσε μεγαλύτερο ζήλο. Κάθε πονεμένος με τη συνάντηση μαζί της, καταλάγιαζε τον πόνο του. Κάθε αλαζόνας αυτοτιμωρούσε την υπερβολική του φιλαυτία. Και γενικά κανένας δεν υπήρξε, που να ήλθε εις επικοινωνία μαζί της και να μην έγινε καλύτερος».

Ο Θεός ευδόκησε να μην ζήσει τις τελευταίες τραγικές στιγμές της Αυτοκρατορίας. Την κάλεσε κοντά Του στις 13 Μαρτίου 1450, έχοντας διανύσει 35 χρόνια ως Αυτοκρατόρισσα και 25 ως ταπεινή μοναχή. Ο σύγχρονός της διάκονος Ιωάννης Ευγενικός, αδελφός του Μάρκου του Ευγενικού Αρχιεπισκόπου Εφέσου, στον Παραμυθητικό του Λόγο προς τον Κων/νον Παλαιολόγον επί τη κοιμήσει της Μητρός του αγίας Υπομονής συνοψίζει:

«Ως προς δε την αοίδιμον, εκείνην Δέσποινα Μητέρα σου, τα πάντα εν όσω ζούσε, ήσαν εξαίρετα, η πίστις, τα έργα, το γένος, ο τρόπος, ο βίος, ο λόγος και όλα μαζί ήσαν σεμνά και επάξια της θείας τιμής και, όπως έζησε μέτοχος της θείας Προνοίας, έτσι και ετελεύτησεν».

Η «Αγία Δέσποινα», όπως την ονομάζει ο Γεώργιος Φραντζής, συνέδεσε την έννοια του μοναχικού της ονόματος (Υπομονή) με τον τρόπον αντιμετωπίσεως και των ευτυχών στιγμών και των απείρων δυσκολιών της όλης ζωής της. Υπομονή κατά βίον, πράξιν και μοναχικό όνομα. «Τη υπομονή αυτής εκτήσατο την ψυχήν αυτής».

Η μνήμη της τιμάται την 29η Μαΐου.

Ἀπολυτίκιον Ὁσίας Ὑπομονής

Ἦχος πλ. α’ – Τόν συνάναρχον Λόγον 

Τήν κλεινήν βασιλίδα ἐγκωμιάσωμεν, Ὑπομονήν τἠν Ὁσίαν, περιστεράν εὐλαβή ἐκ τοῦ κόσμου πετασθείσαν τῆς συγχύσεως πρός τάς σκηνάς τοῦ οὐρανοῦ, ἐν ἀγάπῃ ἀκλινεί, ἀσκήσει καί ταπεινώσει βοώντες, θραύσον, λιταῖς σου ἡμῶν δεσμούς ἀνόμους, ἄνασσα.

(πηγή Ι.Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης) 

ΜΝΗΜΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

             

                ΜΝΗΜΌΣΥΝΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΌΓΟΥ 

                              ΣΤΗΝ Ν.ΦΙΛΑΔΈΛΦΕΙΑ 

 Με κατάνυξη και Βυζαντινή λαμπρότητα τελέσθηκε την Κυριακή 27 Μαΐου στον Ιερό Ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού Ν. Φιλαδελφείας  Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ Αναπαύσεως του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και πάντων των συν αυτώ πεσόντων κατά την ΄Αλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως . 

 

Της Αρχιερατικής Θ. Λειτουργίας  που προηγήθηκε και του Μνημοσύνου χοροστάτησε ο Σεβ . Μητροπολίτης Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ . κ. Κωνσταντίνος  πλαισιωμένος από Κληρικούς της Μητροπόλεως του ενώ ομιλητής ήταν ο Ιεροκήρυκας  Αρχιμ.Παντελεήμων Ραπτέας.

Παρέστησαν οι Αρχές της Πόλεως  και πλήθος πιστών .

Ακολούθησε Εκκλησιαστική δοχή στην αίθουσα του Ι. Ναού. 

Ο ΣΕΒ.ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ κ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΕΡΟΥΡΓΩΝ

   

Ο ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΚΩΝΣΤΝΤΙΝΟΣ

  

ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΟΛΛΥΒΩΝ ΥΠΟ ΤΟΥ ΣΕΒ.ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ κ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

  

  

Ο κ.ΧΑΡΗΣ ΤΟΜΠΟΥΛΟΓΛΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΙΜ.ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΗΛΙΑΚΗΣ 

 

 

 

 

  

  

Αρχιμ.Τιμόθεος Ηλιάκης

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

  

ΔΕΥΤΕΡΑ (βράδυ) 28 ΜΑΪΟΥ 1453
«ΧΡΟΝΙΚΟ», του Γεωργίου Φραντζή


Επίσης, ο αυτοκράτορας συγκέντρωσε εκείνο το φοβερό βράδυ της Δευτέρας όλους τους άρχοντες, τους δημάρχους, τους εκατόνταρχους και τους άλλους βαθμοφόρους του στρατού, στους οποίους είπε τα παρακάτω λόγια:
«Ευγενέστατοι άρχοντες, εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί, γενναιότατοι στρατιώτες, τιμημένοι και πιστοί πολίτες, ξέρετε όλοι πολύ καλά ότι έφτασε η ώρα που ο εχθρός της πίστης μας αποφάσισε να μας πιέσει ακόμα περισσότερο με όλα τα πολεμικά μέσα και τεχνάσματα που διαθέτει.

Θέλει να αρχίσει γενική επίθεση και πόλεμο από την ξηρά κι από τη θάλασσα, έτοιμος να μας δαγκώσει σαν φαρμακερό φίδι και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι. Γι' αυτό το λόγο σας παρακαλώ να φερθείτε με γενναιότητα και θάρρος, όπως κάνατε μέχρι τώρα, απέναντι στους εχθρούς της πίστης μας. Αφήνω στα χέρια σας την τύχη της δοξασμένης και λαμπρής πατρίδας μας, της μεγαλοπρεπέστατης και ευγενούς βασιλεύουσας όλων των πόλεων.

  Ξέρετε πολύ καλά, αδέρφια μου, ότι για τέσσερις λόγους είμαστε υποχρεωμένοι να προτιμήσουμε το θάνατο παρά τη ζωή. Πρώτον, για την πίστη και τη θρησκεία μας, δεύτερον, για την πατρίδα, τρίτον, για το βασιλιά, τον αντιπρόσωπο του Κυρίου μας, και τέταρτον, για τους συγγενείς και τους φίλους μας. Αν λοιπόν, αδέρφια μου, πρέπει να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για έναν από τους παραπάνω λόγους, τότε έχουμε υποχρέωση να πολεμάμε ακόμα σκληρότερα αν πρόκειται και για τα τέσσερα μαζί, διαφορετικά θα χάσουμε τα πάντα. 

 

Αν ο Θεός, εξαιτίας των αμαρτιών μας, δώσει τη νίκη στους απίστους, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε την άγια πίστη που μας έδωσε ο Χριστός με το αίμα του και είναι το σημαντικότερο πράγμα απ' όλα. Τι όφελος μπορεί να έχει κανείς αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο αλλά χάσει την ψυχή του; Δεύτερον, θα χάσουμε την ένδοξη πατρίδα και την ελευθερία μας. Τρίτον, το άλλοτε ένδοξο κράτος μας, που τώρα πια είναι εξασθενημένο και ταπεινωμένο, θα πέσει στα χέρια του άπιστου τυράννου. Τέλος, θα χάσουμε τα αγαπημένα μας παιδιά, τις γυναίκες και τους υπόλοιπους συγγενείς μας.
Ο βάρβαρος σουλτάνος μας έχει αποκλείσει 57 μέρες τώρα με όλες τις δυνάμεις του και μας πολιορκεί μέρα νύχτα με κάθε μέσο που διαθέτει, αλλά καταφέραμε να τον αποκρούσουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Χριστού που βλέπει τα πάντα. Μη δειλιάσετε λοιπόν τώρα, αδέρφια μου. Είδατε ότι, ακόμα και στα μέρη όπου έπεσε το τείχος από τα τηλεβόλα και τις πολιορκητικές μηχανές, καταφέραμε να το επισκευάσουμε με τον καλύτερο τρόπο. Έχουμε στηρίξει όλες τις ελπίδες μας στην ακαταμάχητη δόξα του Θεού.  

Οι εχθροί μας διαθέτουν όπλα, ιππικό, δύναμη και πλήθος, αλλά εμείς έχουμε εμπιστοσύνη στο όνομα του Κυρίου και Σωτήρα μας, στα χέρια μας και στη γενναιότητα που μας χάρισε ο Θεός. Ξέρω ότι η τεράστια αγέλη των απίστων θα επιτεθεί εναντίον μας, όπως συνηθίζει, με βάναυση ορμή, αλαζονεία και θράσος επειδή είμαστε λίγοι, ώστε να μας τρομάξουν, να μας κουράσουν και να μας κάνουν να χάσουμε το ηθικό μας με τις φωνές και τους αλαλαγμούς τους. Εσείς όμως γνωρίζετε καλά πόσο ανόητα είναι αυτά και δε χρειάζεται να σας τα θυμίσω. Σε λίγο θα επιτεθούν και θα ρίξουν εναντίον μας πέτρες και βέλη αμέτρητα σαν την άμμο της θάλασσας, αλλά ελπίζω ότι δεν θα πετύχουν τίποτα.

 Σας βλέπω και χαίρομαι επειδή, αν και λίγοι, όλοι σας είστε έμπειροι, γενναίοι, αποφασιστικοί, δυνατοί και καλά προετοιμασμένοι. Να καλύψετε καλά το κεφάλι σας με τις ασπίδες τη στιγμή της συμπλοκής και να χρησιμοποιείτε με επιτυχία το δεξί σας χέρι με το σπαθί. Οι περικεφαλαίες, οι θώρακες, οι πανοπλίες και ο υπόλοιπος οπλισμός σας είναι σε θέση να σας βοηθήσουν αποτελεσματικά σ' όλη τη διάρκεια της μάχης, επειδή οι εχθροί δεν διαθέτουν ανάλογο εξοπλισμό.
Ήρθε λοιπόν αδέρφια μου ο σουλτάνος, μας πολιόρκησε και έχει ορθάνοιχτο το τεράστιο στόμα του για να καταβροχθίσει τόσο εμάς όσο και την πόλη που έχτισε ο αείμνηστος μεγάλος αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία Δέσποινα Θεοτόκο και αειπάρθενο Μαρία, εκφράζοντας την ευχή να την έχουμε πάντα βοηθό και προστάτη της πατρίδας μας, που αποτελεί καταφύγιο των χριστιανών, ελπίδα και χαρά των Ελλήνων, και καύχημα όλου του κόσμου; 

  Αυτή λοιπόν την πόλη, τη βασίλισσα όλων των άλλων πόλεων, θέλει να υποδουλώσει και να την έχει υπό την εξουσία του. Θέλει να πάρει τις άγιες εκκλησίες μας, όπου προσκυνάμε την Αγία Τριάδα και δοξολογούμε το Άγιο Πνεύμα του Θεού, και όπου οι άγγελοι υμνούν το Θεό και την ενανθρώπισή Του, για να τις κάνει τόπο λατρείας της ψεύτικης θρησκείας του ανόητου ψευτοπροφήτη Μωάμεθ, και στάβλο για άλογα και καμήλες. Αδέρφια και συμπολεμιστές μου, θέλω να τα σκεφτείτε αυτά καλά, για να μείνει το όνομα, η δόξα και η ελευθερία σας στην αιωνιότητα».

  

  

ΔΕΥΤΕΡΑ 28 ΠΡΟΣ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 1453
«ΞΥΓΓΡΑΦΗ ΙΣΤΟΡΙΩΝ», του Μιχαήλ Κριτόβουλου

    
«Στη συνέχεια ο σουλτάνος με δυνατή φωνή κάλεσε κοντά του τους υπασπιστές του και τους οπλίτες του και όλο το υπόλοιπο υπ' αυτόν στρατιωτικό σώμα και είπε: «Ορμάτε, φίλοι μου και παιδιά μου, τώρα είναι που πρέπει να φανείτε παλικάρια». Κι αυτοί, με κραυγές και αλαλαγμούς που προκαλούσαν φρίκη, πέρασαν την τάφρο και έφτασαν στο εξωτερικό τείχος. Αυτό το τείχος είχε σχεδόν εξ ολοκλήρου γκρεμιστεί και, αντί γι' αυτό, υπήρχε μόνο ένας ξύλινος φράκτης από μεγάλα δοκάρια και δεμάτια από κληματσίδες, μαζί με κάτι ξύλα και πιθάρια από χώμα.

Στο σημείο αυτό έγινε μάχη δυνατή, έτσι που πιάστηκαν στα χέρια και χρησιμοποίησαν αγχέμαχα όπλα. Οι υπασπιστές και η φρουρά του σουλτάνου αγωνίζονταν να απωθήσουν τους υπερασπιστές του τείχους και να υπερκεράσουν το φράκτη, ενώ οι Έλληνες και οι Ιταλοί πάλευαν να τους αποκρούσουν και να περισώσουν αυτό το φράκτη. Κι άλλοτε οι επιτιθέμενοι κατάφερναν, πολεμώντας με πάθος και ορμή αλόγιστη, ν' ανεβαίνουν στο τείχος και να περνούν το φράκτη, άλλοτε πάλι αποκρούονταν και απομακρύνονταν. Στο μεταξύ, βέβαια, κι ο ίδιος ο σουλτάνος, προσπαθώντας να τους ενθαρρύνει, ακολουθούσε από κοντά και πολεμούσε κι ο ίδιος με γενναιότητα.
Τότε έδωσε και στους κανονιέρηδές του το σύνθημα να πυροδοτήσουν τα κανόνια. Κι αυτά, καθώς πήραν φωτιά, εξαπέλυσαν τα λιθάρια τους ενάντια στους υπερασπιστές του τείχους και σκότωσαν αρκετούς άντρες που βρέθηκαν εκεί, κι από τις δύο παρατάξεις.

Έτσι λοιπόν, και ενώ και οι δύο πλευρές πολεμούσαν παλικαρίσια και με πάθος, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας. Τελικά υπερίσχυσαν οι Έλληνες και ενίσχυσαν σημαντικά τη θέση τους, όπως βέβαια και ο Ιουστινιάνης και οι δικοί του, ώστε διατήρησαν και εξασφάλισαν την κατοχή του φράκτη, αποκρούοντας με γενναιότητα τους επιτιθέμενους. Έτσι εξελίχθηκαν εδώ τα πράγματα.
Στο μεταξύ, οι υπόλοιποι στρατηγοί και διοικητές με τα στρατιωτικά τους σώματα, όπως βέβαια και ο αρχηγός του στόλου, επιτέθηκαν και αυτοί στο τείχος κι από τη στεριά και από τη θάλασσα και πολεμούσαν με δύναμη, άλλοι ρίχνοντας βέλη με τους τοξότες τους και λιθάρια με τα κανόνια τους, κι άλλοι κουβαλώντας σκάλες στο τείχος και γέφυρες και ξύλινους πυργίσκους και ποικίλες άλλες πολιορκητικές μηχανές. Κάποιοι μάλιστα από αυτούς, επιχείρησαν με ορμή να ανέβουν στο τείχος, ιδιαίτερα από την πλευρά που είχε παραταχθεί ο Ζάγανος και ο Καρατζίας. 

 

Ο ένας από αυτούς, ο Ζάγανος, αφού πέρασε χωρίς ζημιά τη γέφυρα και κουβάλησε σκάλες και άλλα αναρριχητικά μέσα, προσπάθησε να σπρώξει τους στρατιώτες του ν' ανέβουν στο τείχος με το ζόρι, ενώ ταυτόχρονα, έχοντας τους τοξότες και τους τυφεκιοφόρους που βρίσκονταν στα εντός του λιμανιού περιπλέοντα πολεμικά πλοία, χτύπησε από τα καταστρώματά τους τους υπερασπιστές των επάλξεων του τείχους από το δεξιό τους πλευρό.
Ο Καρατζίας, από την άλλη, περνώντας την τάφρο και πολεμώντας με γενναιότητα, προσπάθησε να πηδήσει στην εσωτερική πλευρά του γκρεμισμένου τείχους.

Όμως οι Έλληνες αντιστάθηκαν με επιτυχία και έδιωξαν και αυτούς τους επιτιθέμενους και γενικά πολέμησαν γενναία και αναδείχτηκαν άριστοι και υπέρτεροι μαχητές. Τίποτε δεν στάθηκε ικανό να τους αποσπάσει από το καθήκον τους, ούτε η πείνα ούτε η αγρύπνια ούτε ο ασταμάτητος πόλεμος ούτε οι τραυματισμοί ή οι σφαγές και οι θάνατοι των δικών τους, που έβλεπαν μπροστά τους, κανένα απ' όλα αυτά τα φοβερά κακά, ώστε να υποχωρήσουν κάπως και να μεταβάλουν την αρχική τους αποφασιστικότητα και ορμητικότητα. Αντίθετα διατήρησαν μέσα τους, σ' όλες τις περιστάσεις, την αρχική τους ορμητικότητα έως ότου τους πρόδωσε η πανούργα, η άδικη τύχη». 

ΤΡΙΤΗ (ξημέρωμα) 29 ΜΑΪΟΥ 1453
«ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», του Μιχαήλ Δούκα
«Απ' την άλλη μεριά οι Τούρκοι, λίγο-λίγο και καλυπτόμενοι από ασπίδες, πλησίασαν τα τείχη και τοποθέτησαν σκάλες. Ωστόσο, καθώς τους εμπόδιζαν οι λιθοβολητές απ' τα τείχη, τίποτε δεν είχαν επιτύχει ακόμα. Συνεπώς η επίθεσή τους είχε αποκρουστεί. Οι Έλληνες πάλι, μαζί με τον αυτοκράτορα, είχαν αντιπαραταχθεί και πολεμούσαν τους εχθρούς. Όλη τους η προσπάθεια και ο μοναδικός στόχος τους ήταν να μην επιτρέψουν στους Τούρκους να μπουν στην Πόλη απ' τα γκρεμισμένα τείχη.

Έκαναν όμως λάθος, καθώς το θέλημα του Θεού ήταν να μπουν οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη, αλλά από άλλη ατραπό. Όταν δηλαδή οι Τούρκοι είδαν το παραπόρτι για το οποίο ήδη μιλήσαμε (η Κερκόπορτα), ανοιχτό και αφύλαχτο, περίπου πενήντα άνδρες, οι πιο φημισμένοι και οι πιο πιστοί δούλοι του Μωάμεθ, πήδησαν μέσα, ανέβηκαν στα τείχη ξεφυσώντας φωτιά, σκοτώνοντας όποιους συναντούσαν μπροστά τους και χτυπώντας τους ακροβολιστές.
Αλήθεια, τι φρικτό θέαμα ήταν εκείνο! Από τους Έλληνες και τους Λατίνους που είχαν αναλάβει την αποστολή να απωθούν όσους έστηναν τις σκάλες, άλλοι σφαγιάστηκαν, ενώ άλλοι, κλείνοντας τα μάτια έπεφταν στο κενό, συντρίβοντας τα σώματά τους και δίνοντας έτσι οικτρό τέλος στη ζωή τους. Τώρα πια οι επιτιθέμενοι έστηναν τις σκάλες, χωρίς κανένα εμπόδιο και σαν αετοί σκαρφάλωναν στο τείχος.

   

   Οι Ρωμαίοι που πολεμούσαν μαζί με τον αυτοκράτορα δεν γνώριζαν τι είχε συμβεί, καθώς ήταν μακριά απ' αυτούς το σημείο από το οποίο οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη. Άλλωστε όλη την προσοχή τους την είχαν αποσπάσει οι απέναντι εχθροί, οι οποίοι ήσαν δυνατοί και τόσοι πολλοί, ώστε αντιστοιχούσε ένας Έλληνας προς είκοσι Τούρκους, ενώ κι αυτός ο ένας Έλληνας δεν γνώριζε την πολεμική τέχνη τόσο καλά όσο ένας τυχαίος Τούρκος. Σ' εκείνους λοιπόν είχαν συγκεντρώσει όλη τη μέριμνα και τη φροντίδα τους.

Τότε ξαφνικά, βλέπουν βέλη να τους έρχονται απ' το πάνω μέρος των τειχών και να τους σκοτώνουν. Στρέφουν το βλέμμα προς τα εκεί και διαπιστώνουν ότι είναι Τούρκοι. Βλέποντάς τους, σπεύδουν να γλιτώσουν στο εσωτερικό του τείχους. Και καθώς το πλήθος που προσπαθούσε να εισέλθει από την πύλη, την επονομαζόμενη Χαρισού, ήταν μεγάλο, προκλήθηκε φοβερός συνωστισμός. Πάνω σ' αυτόν, οι σωματικά δυνατότεροι κατάφερναν να μπουν πατώντας κυριολεκτικά τους σωματικά αδύναμους.

Όταν η παράταξη του τυράννου είδε την οπισθοχώρηση των Ρωμαίων, με μια φωνή όρμησαν καταπατώντας και κατασφάζοντας τους αξιολύπητους αμύντορες της Πόλης. Φτάνοντας στην πύλη δεν μπόρεσαν να την περάσουν, καθώς αυτή είχε κλείσει απ' τα σώματα των σκοτωμένων, αλλά και των ετοιμοθάνατων. Έτσι οι περισσότεροι Τούρκοι έμπαιναν στην Κωνσταντινούπολη απ' το γκρεμισμένο τείχος και κατέσφαζαν όσους έβρισκαν μπροστά τους.
Ο αυτοκράτορας δεν έκανε πίσω, στάθηκε για λίγο κρατώντας το σπαθί και την ασπίδα και είπε: «Δεν υπάρχει κάποιος χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι»; Κι αυτό γιατί είχε μείνει ολομόναχος. Τότε ακριβώς ένας Τούρκος τον χτύπησε στο πρόσωπο, αλλά ο αυτοκράτορας ανταπόδωσε το χτύπημα. Ωστόσο, ένας άλλος Τούρκος, ερχόμενος από πίσω, του κατάφερε καίριο χτύπημα και ο Κωνσταντίνος σωριάστηκε στο έδαφος, Καθώς λοιπόν οι Τούρκοι αυτοί δεν γνώριζαν ότι ήταν ο αυτοκράτορας, αφού τον σκότωσαν σαν να ήταν ένας κοινός στρατιώτης, τον άφησαν να κείτεται στο χώμα. 

    

ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 1453

«ΧΡΟΝΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ», του Νέστορος Ισκεντέρη

«Εκεί έπεσε ο ευσεβής καίσαρ Κωνσταντίνος υπέρ των ιερών ναών και της ορθοδοξίας, μήνας Μάιος, την 29η μέρα, αφού εσκότωσε με το χέρι του, όπως έλεγαν όσοι έμειναν ζωντανοί, πάνω από 600 Τούρκους. Κι έτσι αλήθεψε ο χρησμός: «Με Κωνσταντίνο έγινε και πάλι με Κωνσταντίνο θ' αποθάνει».

Γιατί οι αμαρτίες έρχεται η ώρα και κρίνονται από το Θεό και, καθώς λέγεται, οι κακουργίες και οι ανομίες καταλύουν τους θρόνους των ισχυρών. Μεγάλη η δύναμη του πονηρού κι άπειρα τα κακουργήματά του.

Αλίμονο σε σένα, Εφτάλοφη, τώρα που έπεσες στα χέρια των άπιστων, τόση ήταν η δόξα που σου εδώρισε η χάρη του Κυρίου, άλλοτε λαμπρύνοντάς σε και μεγαλύνοντάς σε όσο καμιάν άλλη χώρα, άλλοτε τιμωρώντας σε με μύριες όσες τιμωρίες και νουθετώντας σε με τη δοκιμασία και με περίφημα θαύματα κι άλλοτε πάλι χαρίζοντάς σου ένδοξες νίκες κατά των εχθρών ούτε μια στιγμή δεν έπαψε να σε νουθετεί και να σε καλεί στο δρόμο της σωτηρίας σου και σου εχάρισε κι όλα τα καλά του επίγειου βίου και τα πιο λαμπρά στολίδια.

Τα ίδια κι η υπεραγία Θεοτόκος, μητέρα του Χριστού και Θεού μας, με άπειρες ευεργεσίες κι αναρίθμητες δωρεές σ' ελέησε και σε υπεράσπισε σ' όλους τους καιρούς. Όμως η αφροσύνη σου αποστράφηκε τα ελέη και τα δώρα του Θεού κι ενέδωσες στις πονηρίες και ανομίες και τώρα να, σ' έπληξε η οργή του Θεού και σε παραδίνει στα χέρια των εχθρών σου και ποιος να μην κλάψει γι' αυτά, ποιος να μην θρηνήσει

Εκεί ένας Σέρβος εβγήκε μπροστά του (στον Μωάμεθ) και του έφερε το κεφάλι του καίσαρα. Αυτός καταχάρηκε κι εφώναξε αμέσως τους άρχοντες και στρατηγούς κι ερώτησε να μάθει αν αλήθεια είναι του καίσαρα το κεφάλι. Εκείνοι κατατρομαγμένοι αποκρίθηκαν: «Είναι το αληθινό κεφάλι του καίσαρα». Τότε αυτός το ασπάστηκε και είπε: «Μα την αλήθεια, ο ίδιος ο Θεός σ' έφερε στον κόσμο και σ' έκανε και καίσαρα. Γιατί λοιπόν να πας έτσι άδικα χαμένος»; Κι έστειλε την κεφαλή στον Πατριάρχη να την χρυσώσει και να την ασημώσει και να την φυλάξει καταπώς αυτός γνωρίζει. Ο Πατριάρχης επήρε την κάρα και την εκλείδωσε σε αργυρό και χρυσωμένο σκεύος και την έκρυψε στη μεγάλη εκκλησία κάτω από την αγία τράπεζα. Από άλλους όμως ακούσαμε ότι κάποιοι που εσώθηκαν, από αυτούς που ήταν μαζί με τον καίσαρα στη Χρυσή Πύλη, επήραν κρυφά το σώμα, εκείνη την ίδια νύχτα, και το επήγαν στον Γαλατά και εκεί τον έχουν θαμμένον».