ΤΑ ΤΙΜΙΑ ΔΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΛΙΒΑΝΟΣ ΚΑΙ ΣΜΥΡΝΑ
Ποίημα Οσίου Γερασίμου Μικραγιαννανίτου
΄Ηχος δ΄Ταχύ προκατάλαβε.
Τρισόκλεον Δώρόν σοι, Μάγοι Περσών βασιλείς, χρυσόν σμύρναν λίβανον,οία νηπίω Χριστέ, πιστώς προσεκόμισαν, άπερ αγιασθέντα επαφαίς σου αγίαις, άπαντες προσκυνούμεν, κομιζόμενοι χάριν, καί αίνον τή σή Γεννήσει, προσάγομεν Κύριε.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΤΙΜΙΩΝ ΔΩΡΩΝ
«Καί ἐλθόντες εἰς τήν οἰκίαν εἶδον τό παιδίον μετά Μαρίας τῆς μητρός αὐτοῦ, καί πεσόντες προσεκύνησαν αὐτῷ καί ἀνοίξαντες τούς θησαυρούς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσόν καί λίβανον καί σμύρναν». (Ματθ. β΄ 11)
Μεταξύ τῶν ποικίλων θησαυρῶν καί πολυτίμων κειμηλίων πού μέ πολλή εὐλάβεια φυλάσσονται στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος, τήν πρώτη θέσι καταλαμβάνουν, χωρίς ἀμφιβολία, τά Τίμια Δῶρα πού προσέφεραν οἱ τρεῖς ἐξ Ἀνατολῶν Μάγοι στόν ὡς βρέφος ἐνανθρωπήσαντα Κύριον. Τά Δῶρα αὐτά ὡς γνωστόν εἶναι χρυσός, λίβανος καί σμύρνα.Ὁ χρυσός βρίσκεται ὑπό τήν μορφήν εἴκοσι ὀκτώ ἐπιμελῶς σκαλισμένων ἐπιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων (παραλληλογράμμων, τραπεζοειδῶν, πολυγώνων κτλ.) καί διαστάσεων περίπου 5x7 ἑκ.. Κάθε πλακίδιο ἔχει διαφορετικό σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικῆς λεπτουργίας. Ὁ λίβανος καί ἡ σμύρνα διατηροῦνται ὡς μεῖγμα, μέ τή μορφή ἑβδομήντα περίπου σφαιρικῶν χανδρῶν μεγέθους μικρῆς ἐλιᾶς. Ἐπειδή ἡ πνευματική κυρίως, ἀλλά καί ἡ ὑλική, ἱστορική καί ἀρχαιολογική ἀξία τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἀνυπολόγιστη, φυλάσσονται μέ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στό σκευοφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου. Γιά λόγους ἀσφαλείας εἶναι κατανεμημένα σέ διάφορες λειψανοθῆκες, μόνον δέ μέρος αὐτῶν τίθεται σέ προσκύνησι τῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἤ μεταφέρεται πρός ἁγιασμόν ἐκτός Ἁγίου Ὄρους, στίς κατά τόπους Ἱερές Μητροπόλεις. Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς γράφει γιά τήν Παναγία ὅτι «διετήρει πάντα τά ρήματα ταῦτα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς» (Λουκ. β' 19 καί 51). Πιστεύεται δέ ἀπό τούς Θεολόγους ἑρμηνευτές ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ἀπό αὐτά τά “ρήματα”, τά λόγια δηλαδή καί τά γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ Θεοτόκος τά ἐκμυστηρεύθηκε στόν ἅγιο Ἀπόστολο Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος καί τά συμπεριέλαβε στό Εὐαγγέλιό του. Δέν χωρεῖ καμμία ἀμφιβολία ὅτι παράλληλα μέ τά ἅγια “ρήματα” τοῦ Κυρίου, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος “διετήρει” καί ὅ,τι ἄλλο σχετικό μέ τήν ἐπίγεια ζωή Του καί φυσικά τά Τίμια Δῶρα. Σύμφωνα μέ τήν ἱστορική καί θρησκευτική μας παράδοσι, ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου, πρό τῆς Κοιμήσεώς της, τά παρέδωσε μαζί μέ τήν τιμία Ἐσθῆτα καί τήν ἁγία της Ζώνη στήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τό ἔτος 400 περίπου. Κατά τό ἔτος τοῦτο, ὁ αὐτοκράτορας Ἀρκάδιος τά μετέφερε στήν Κωνσταντινούπολι πρός ἁγιασμόν τοῦ λαοῦ καί προβολή καί ἀρωγή τῆς Βασιλευούσης, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τῆς ἁλώσεώς της ἀπό τούς Φράγκους τό ἔτος 1204. Στή συνέχεια καί γιά ἑξήντα περίπου χρόνια μεταφέρθηκαν, γιά λόγους ἀσφαλείας, μαζί μέ ἄλλα κειμήλια καί θησαυρούς στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας, τήν προσωρινή πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου. Μετά τήν ἀποχώρησι τῶν σταυροφόρων, ἐπί αὐτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου, ἐπεστράφησαν στήν Κωνσταντινούπολι, ὅπου παρέμειναν μέχρι τῆς ὑποδουλώσεώς της στούς Τούρκους τό 1453. Μετά τήν ἅλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ εὐλαβέστατη Χριστιανή μητέρα τοῦ Μωάμεθ τοῦ κατακτητοῦ Μάρω τά μετέφερε αὐτοπροσώπως στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος. Ἡ Μονή αὐτή τῆς ἦταν γνωστή καθόσον ὁ πατέρας της Γεώργιος, ὁ βασιλεύς τῆς Σερβίας, ἔκτισε τόν καθολικό ναό της, πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου. Κατά τήν ἁγιορειτική παράδοσι, καθώς ἡ Μάρω ἀνέβαινε ἀπό τόν ἀρσανᾶ (λιμάνι) στή Μονή, ἡ Κυρία Θεοτόκος μέ ὑπερφυσικό τρόπο τήν ἐμπόδισε νά πλησιάσῃ στή Μονή καί νά παραβιάσῃ τό ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Αὐτή ὑπάκουσε καί παρέδωσε ταπεινά τά Τίμια Δῶρα στούς εὐλαβεῖς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι καί ἔστησαν στό σημεῖο ἐκεῖνο τῆς θεομητορικῆς παρουσίας ἕνα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα καί λέγεται “Σταυρός τῆς Βασιλίσσης”. Τό σουλτανικό ἔγγραφο μέ τίς σχετικές πληροφορίες παραδόσεως τῶν Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στό ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου. Ἡ αὐθεντικότητα τῶν Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατά ἕνα μέρος στήν προφορική παράδοσι καί κατά τό ὑπόλοιπο στήν ἱστορία. Ἐκεῖνο ὅμως πού ἀκράδαντα βεβαιώνει τή γνησιότητα τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἡ ἄρρητη εὐωδία πού ὡρισμένα ἀπό αὐτά ἀδιαλείπτως καί ὡρισμένα κατά καιρούς ἀναδίδουν καί ἡ πλούσια ἰαματική καί θαυματουργική χάρις πού μέχρι τῶν ἡμερῶν μας ἀναβλύζουν.
Μεταξύ τῶν ποικίλων θησαυρῶν καί πολυτίμων κειμηλίων πού μέ πολλή εὐλάβεια φυλάσσονται στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος, τήν πρώτη θέσι καταλαμβάνουν, χωρίς ἀμφιβολία, τά Τίμια Δῶρα πού προσέφεραν οἱ τρεῖς ἐξ Ἀνατολῶν Μάγοι στόν ὡς βρέφος ἐνανθρωπήσαντα Κύριον. Τά Δῶρα αὐτά ὡς γνωστόν εἶναι χρυσός, λίβανος καί σμύρνα.Ὁ χρυσός βρίσκεται ὑπό τήν μορφήν εἴκοσι ὀκτώ ἐπιμελῶς σκαλισμένων ἐπιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων (παραλληλογράμμων, τραπεζοειδῶν, πολυγώνων κτλ.) καί διαστάσεων περίπου 5x7 ἑκ.. Κάθε πλακίδιο ἔχει διαφορετικό σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικῆς λεπτουργίας. Ὁ λίβανος καί ἡ σμύρνα διατηροῦνται ὡς μεῖγμα, μέ τή μορφή ἑβδομήντα περίπου σφαιρικῶν χανδρῶν μεγέθους μικρῆς ἐλιᾶς. Ἐπειδή ἡ πνευματική κυρίως, ἀλλά καί ἡ ὑλική, ἱστορική καί ἀρχαιολογική ἀξία τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἀνυπολόγιστη, φυλάσσονται μέ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια στό σκευοφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου. Γιά λόγους ἀσφαλείας εἶναι κατανεμημένα σέ διάφορες λειψανοθῆκες, μόνον δέ μέρος αὐτῶν τίθεται σέ προσκύνησι τῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἤ μεταφέρεται πρός ἁγιασμόν ἐκτός Ἁγίου Ὄρους, στίς κατά τόπους Ἱερές Μητροπόλεις. Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς γράφει γιά τήν Παναγία ὅτι «διετήρει πάντα τά ρήματα ταῦτα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς» (Λουκ. β' 19 καί 51). Πιστεύεται δέ ἀπό τούς Θεολόγους ἑρμηνευτές ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ἀπό αὐτά τά “ρήματα”, τά λόγια δηλαδή καί τά γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ Θεοτόκος τά ἐκμυστηρεύθηκε στόν ἅγιο Ἀπόστολο Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος καί τά συμπεριέλαβε στό Εὐαγγέλιό του. Δέν χωρεῖ καμμία ἀμφιβολία ὅτι παράλληλα μέ τά ἅγια “ρήματα” τοῦ Κυρίου, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος “διετήρει” καί ὅ,τι ἄλλο σχετικό μέ τήν ἐπίγεια ζωή Του καί φυσικά τά Τίμια Δῶρα. Σύμφωνα μέ τήν ἱστορική καί θρησκευτική μας παράδοσι, ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου, πρό τῆς Κοιμήσεώς της, τά παρέδωσε μαζί μέ τήν τιμία Ἐσθῆτα καί τήν ἁγία της Ζώνη στήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τό ἔτος 400 περίπου. Κατά τό ἔτος τοῦτο, ὁ αὐτοκράτορας Ἀρκάδιος τά μετέφερε στήν Κωνσταντινούπολι πρός ἁγιασμόν τοῦ λαοῦ καί προβολή καί ἀρωγή τῆς Βασιλευούσης, ὅπου καί παρέμειναν μέχρι τῆς ἁλώσεώς της ἀπό τούς Φράγκους τό ἔτος 1204. Στή συνέχεια καί γιά ἑξήντα περίπου χρόνια μεταφέρθηκαν, γιά λόγους ἀσφαλείας, μαζί μέ ἄλλα κειμήλια καί θησαυρούς στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας, τήν προσωρινή πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου. Μετά τήν ἀποχώρησι τῶν σταυροφόρων, ἐπί αὐτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου, ἐπεστράφησαν στήν Κωνσταντινούπολι, ὅπου παρέμειναν μέχρι τῆς ὑποδουλώσεώς της στούς Τούρκους τό 1453. Μετά τήν ἅλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ εὐλαβέστατη Χριστιανή μητέρα τοῦ Μωάμεθ τοῦ κατακτητοῦ Μάρω τά μετέφερε αὐτοπροσώπως στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Παύλου στό Ἅγιον Ὄρος. Ἡ Μονή αὐτή τῆς ἦταν γνωστή καθόσον ὁ πατέρας της Γεώργιος, ὁ βασιλεύς τῆς Σερβίας, ἔκτισε τόν καθολικό ναό της, πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου. Κατά τήν ἁγιορειτική παράδοσι, καθώς ἡ Μάρω ἀνέβαινε ἀπό τόν ἀρσανᾶ (λιμάνι) στή Μονή, ἡ Κυρία Θεοτόκος μέ ὑπερφυσικό τρόπο τήν ἐμπόδισε νά πλησιάσῃ στή Μονή καί νά παραβιάσῃ τό ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Αὐτή ὑπάκουσε καί παρέδωσε ταπεινά τά Τίμια Δῶρα στούς εὐλαβεῖς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι καί ἔστησαν στό σημεῖο ἐκεῖνο τῆς θεομητορικῆς παρουσίας ἕνα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα καί λέγεται “Σταυρός τῆς Βασιλίσσης”. Τό σουλτανικό ἔγγραφο μέ τίς σχετικές πληροφορίες παραδόσεως τῶν Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στό ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου. Ἡ αὐθεντικότητα τῶν Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατά ἕνα μέρος στήν προφορική παράδοσι καί κατά τό ὑπόλοιπο στήν ἱστορία. Ἐκεῖνο ὅμως πού ἀκράδαντα βεβαιώνει τή γνησιότητα τῶν Τιμίων Δώρων εἶναι ἡ ἄρρητη εὐωδία πού ὡρισμένα ἀπό αὐτά ἀδιαλείπτως καί ὡρισμένα κατά καιρούς ἀναδίδουν καί ἡ πλούσια ἰαματική καί θαυματουργική χάρις πού μέχρι τῶν ἡμερῶν μας ἀναβλύζουν.
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΕΒΑΣΜΙΑΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
.gif)
.jpg)