Μητροπολίτου Νικηφόρου Μικραγιαννανίτη: Εμπειρίες από τον όσιο Γεράσιμο Υμνογράφο

 Εμπειρίες από πνευματικά τέκνα του Γέροντα Γερασίμου Μικραγιαννανίτου (1903-1991)

Νικηφόρου Μικραγιαννανίτη, Αρχιεπισκόπου Κινσάσας και Εξάρχου Κεντρώας Αφρικής 

Από την πρώτη στιγμή που γνώρισα τον πολυσέβαστο Γέροντά μας Γεράσιμο, με είλκυσε η απλότητά του, η ταπείνωσή του, η αγάπη του και η σοφία του. Αυτά σε μαγνήτιζαν, μιλούσαν στην καρδιά σου με έναν διαφορετικό τρόπο, ο οποίος ήταν ανερμήνευτος. Είχες μπροστά σου έναν σοφό, έναν χαρισματούχο, έναν άγιο που είχε την απλότητα ενός μικρού παιδιού. Βρισκόσουν μπροστά σε έναν άνθρωπο που ένοιωθες ότι είχε κάτι άλλο, που οι άλλοι άνθρωποι δεν το είχαν. Κάτι που δεν ήταν του κόσμου τούτου. Το βλέμμα του σε διάβαζε. Διάβαζε τα κατάβαθά σου, αλλά δεν τα αποκάλυπτε. Με τρόπο όμως σε οδηγούσε, ήξερε να κρύβεται και να οδηγεί, να βοηθά χωρίς να καταλαβαίνεις.

Θυμάμαι περιπτώσεις που γύριζα στη Μικρά Αγία Άννα από την Αθωνιάδα, γεμάτος προβλήματα, στενοχώριες και άλλα και μόνο με το βλέμμα του μου τα έλυε, μ’ έναν διαφορετικό τρόπο χωρίς να τα συζητάμε, μ’ έναν μυστηριώδη τρόπο που δεν μπορώ να το εξηγήσω. Το βλέμμα του αρκούσε να σε ειρηνεύσει, να σε γαληνεύσει, μάλιστα εκείνα τα μάτια του έμπαιναν βαθειά στην ψυχή σου. Έκρυβε συνέχεια την αρετή του, θα έλεγα, με πολύ πείσμα. Θυμάμαι την περίοδο 1971-1974 ήμουν φοιτητής της Θεολογικής Σχολής της Θεσσαλονίκης και ο πατήρ Πολύκαρπος Μαντζάρογλου (†), ο ιδρυτής του Μοναστηριού του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη Σουρωτή και μετά της Παναγίας της Μάκρης, μου είχε αναθέσει το Κατηχητικό των αρρένων στα Βασιλικά της Χαλκιδικής. Τότε πήρα μια ομάδα από τα παιδιά και ήρθαμε να προσκυνήσουμε στο Άγιον Όρος, με σκοπό να συναντήσουμε και τον Γέροντα Γεράσιμο και για καλή τύχη στο πλοίο μέσα από τη Δάφνη στην Αγία Άννα συναντήσαμε τον Γέροντα. Τρέξανε τα παιδιά αμέσως κοντά του γιατί τους είχα μιλήσει γι’ αυτόν. Αυτός καθόταν σε μια γωνιά στο πλοίο μέσα σε κείνα τα ξύλινα πλοία που υπήρχαν τότε και προσηύχετο με το κομποσχοίνι του. Μόλις μας είδε σταμάτησε και με πολλή αγάπη δέχτηκε τα παιδιά και τους μίλησε. Τα παιδιά χάρηκαν, άρχισαν να τον ρωτούν διάφορα, άνοιξαν την καρδιά τους και του είπαν κάτι που τότε ένας καθηγητής του Γυμνασίου στα Βασιλικά τους είπε, κάτι πολύ περίεργο. Συζητιόταν μάλιστα εκείνες τις μέρες πολύ στα Βασιλικά. Γέροντα, του λένε, ο καθηγητής μας στο Γυμνάσιο μάς είπε, ότι επειδή ο Χριστός ήταν ψηλός και αδύνατος, κάποιος Ισπανός ερευνητής επιστήμονας είπε ότι ήταν φυματικός, τί λέτε εσείς; Ο Γέροντας ταράχτηκε, προσπάθησε να τους πει ότι αυτό που τους είπε ο καθηγητής ήταν μεγάλη ανοησία και δεν ευσταθεί. Μερικά παιδιά όμως επέμεναν και έλεγαν: Μα ο καθηγητής μας το είπε αυτό! Ο Γέροντας τότε άλλαξε τη μορφή του, έλαμψε και φώναξε: «Μα παιδιά μου, τον είδα τον Χριστό, είναι ωραίος, όμορφος, δεν είναι όπως το λέει ο καθηγητής σας, λάμπει, είναι γεμάτος φως». Μόλις κατάλαβε όμως ότι έβγαλε αυτό, αποκάλυψε δηλαδή αυτή τη θεοφάνεια που είχε, σταμάτησε και κούρνιασε σαν φοβισμένο πουλί. Κάποια άλλη φορά, προσπαθώντας να μου εξηγήσει τι είναι η νοερά προσευχή και ποιά διαφορά έχει από αυτό που νομίζουν οι άνθρωποι ότι, όταν λένε το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» κάνουν νοερά προσευχή, μου τόνισε για την καθαρότητα την οποία πρέπει να έχει κανείς στον νου, μου τόνιζε για την αγάπη που πρέπει να έχει, για τον αγώνα, για την εκκοπή του θελήματος, για την υπακοή και τέλος κατέληγε, αυτό είναι μόνο των τελείων αγίων ανθρώπων, των τελείων ασκητών και άρχισε μετά να μου διηγείται, πώς γίνεται αυτή η επίσκεψη του Θεού. Και έλεγε κατά την ώρα της επισκέψεως της Χάριτος του Θεού, ο άνθρωπος γεμίζει με φως, το σώμα του όλο φωτίζεται, γίνεται διαμπερές και όλη αυτή την εικόνα μου την εδιηγείτο. Και τέλος τον ρώτησα: «Γέροντα, πώς είναι δυνατόν αυτό να γίνει;». Άρχισε τότε να μου διηγείται μια τέτοια κατάσταση, που χωρίς να λέει τον εαυτό του, φαινόταν ότι ήταν αυτός ο ίδιος και προσπαθούσε να το κρύψει όταν κατάλαβε ότι εγώ άρχισα να καταλαβαίνω, ότι εννοούσε τον εαυτό του, σταμάτησε απότομα και άλλαξε τη συζήτηση!  Ήταν παραμονές της πανηγύρεως των Αγίων Πατέρων Διονυσίου και Μητροφάνους. Νέο καλογέρι τότε, βρισκόμουν εκεί πέρα. Όλοι οι πατέρες ήταν απασχολημένοι με την προετοιμασία της πανηγύρεως. Έπρεπε κάποιος να πάει στα Κατουνάκια που ήταν ο ράπτης ο Χρυσόστομος ο Κύπριος για να του δώσει κάποια υφάσματα για την πανήγυρη, να τα διορθώσει και να πάρει κάποια άλλα επιδιορθωθέντα ιερατικά άμφια. Με κάλεσε ο Γέροντας και μου είπε να πάρω το «αραπάκι», δηλαδή το μουλάρι που συνέχεια αυτός χρησιμοποιούσε, και να πάω στον ράπτη τον Χρυσόστομο. «Μα», του λέω, «Γέροντα δεν έχω ξαναπάει, δεν ξέρω πού μένει. Θα χαθώ μέσα στα Κατουνάκια», μια και δεν ήξερα καθόλου τα Κατουνάκια και ιδιαίτερα την περιοχή όπου ήταν η Αγία Αικατερίνη και ασκήτευε ο πατήρ Χρυσόστομος ο ράπτης ο Κύπριος. «Μην στενοχωριέσαι -μου λέει- θα πας με τον “αράπη”, θα του πω και θα σε πάει στην πόρτα. Δεν θα έχεις κανένα πρόβλημα». Ετοιμάστηκα, δεν σας κρύβω ότι είχα μεγάλη αγωνία, που θα πάω στο άγνωστο, αφού δεν είχα πάει προς τα ’κεί. Τον πατέρα Χρυσόστομο τον είχα γνωρίσει βέβαια, γιατί ήταν τραπεζάρης σε διάφορες πανηγύρεις. Τότε ο Γέροντας πήγε στο αυτί του μουλαριού και σαν να μιλούσε σε έναν άνθρωπο, του είπε: «Αραπάκι, θα τον πας τον Νικηφόρο στον πατέρα Χρυσόστομο τον ράπτη». Το ζώο έκανε μια κίνηση συγκαταβάσεως σαν να απαντούσε σε αυτό που είπε ο Γέροντας. Γυρνάει ο Γέροντας και μου λέει: «Μη φοβάσαι, άστο μόνο του, θα σε πάει αυτό εκεί στον ράπτη». Πράγματι ξεκίνησε, δεν σας κρύβω την αγωνία μου, φύγαμε από τη Μικρή Αγία Άννα, ανεβήκαμε προς τα Κατουνάκια, περνούσαμε μέσα από πυκνούς θάμνους, μέχρι να φτάσουμε ψηλά στην Αγία Αικατερίνη, βρεθήκαμε μπροστά σε μια καγκελόπορτα και σταμάτησε το ζώο. Απόρησα. Περίμενε εκεί ώρα. Λέω, τί έκανε; Έκανε λάθος τώρα; Τί είναι αυτή η καγκελόπορτα; Λέω, μάλλον θα πρέπει να την ανοίξω. Κατέβηκα, άνοιξα την καγκελόπορτα, προχώρησε λίγο το ζώο ίσα-ίσα για να μπορέσω να την κλείσω και περίμενε, κατάλαβα ότι έπρεπε να κλείσω την καγκελόπορτα. Την έκλεισα, περίμενε να ανέβω επάνω και να συνεχίσω. Συνέχισα αφού ανέβηκα πήγε και με σταμάτησε μπροστά στην πόρτα του Κελλιού του πατρός Χρυσοστόμου. Εκεί, κατέβηκα, έκανα τη δουλειά που μου είχε πει ο Γέροντας, πήρα τα άμφια που έπρεπε να πάρω και γύρισα πίσω. Γύρισα στο Κελλί, ο Γέροντας με υποδέχτηκε με ένα πηγαίο χαμόγελο και μου είπε: «Καλά σε πήγε. Γιατί αγωνιούσες;». Χάιδεψε το «αραπάκι», του έδωσε ένα παξιμάδι και του λέει· «μπράβο αραπάκι, μπράβο». Απόρησα τότε και λέω· και τα ζώα υπακούν στον Γέροντα! Είχαμε πανηγύρι στο Κελλί, δεν ήταν η πανήγυρη των Αγίων Διονυσίου και Μητροφάνους, και είχα το διακόνημα του τραπεζάρη και ετοίμασα την τράπεζα. Κάποια στιγμή βλέπω, ότι όλα τα ψωμιά τα οποία υπήρχαν ήταν μόνο τρία. Τότε δεν είχα προβλέψει ότι έπρεπε νά ’χουμε περισσότερα ψωμιά. Ήταν δικό μου φταίξιμο, δεν είχα ενημερώσει τον Γέροντα ότι είναι λίγα τα ψωμιά και πώς θα βγάλουμε την πανήγυρη; Τότε μ’ έπιασε κρύος ιδρώτας. Τώρα τί θα κάνουμε; Ο κόσμος μαζευόταν, τα ψωμιά σε καμμιά περίπτωση δεν θα έφταναν. Πήγα αρκετά τρομαγμένος στον Γέροντα και του λέω: «Ευλόγησον, Γέροντα, δεν προέβλεψα, μόνο τρία ψωμιά έχουν μείνει, τί θα κάνουμε;». Να ζυμώσουνε δεν γινόταν, από τη Δάφνη δεν ερχόταν κανένας εκείνη την ώρα να μας φέρει ψωμιά. Έτσι θα μέναμε χωρίς ψωμιά και ο κόσμος μαζευότανε. Εκείνος όμως με χτύπησε στην πλάτη και με ήρεμο ύφος μου είπε: «Πήγαινε παιδί μου και συνέχισε το διακόνημά σου. Θα φροντίσει ο Θεός και οι Άγιοί μας». Έφυγα, συνέχισα το διακόνημα, ξεχάστηκα εκεί κόβοντας ψωμί, χωρίς πλέον να υπολογίζω. Αφού τελείωσε η πανήγυρη, βλέπω εκεί που είχα τα ψωμιά, ότι είχαν περισσέψει τρία ψωμιά και είχαν φάει πολύ, γιατί ήταν αρκετός ο κόσμος σε ’κείνη την πανήγυρη. Ο Γέροντας για μια περίοδο όταν έβγαινε στη Θεσσαλονίκη, έμενε στο πατρικό μου σπίτι και εκεί τον επεριποιείτο η αείμνηστη μητέρα μου. Πολλές φορές, μου έλεγε η μητέρα μου, αλλά και άλλοι επισκέπτες, ότι ευωδιάζει το δωμάτιο του Γέροντα. Την ευωδία αυτή την είχα νοιώσει και εγώ και άλλα μέλη της οικογενείας μας και μάλιστα ακόμη και στα ρούχα τα οποία έδινε για να πλυθούνε. Θυμάμαι μια άλλη μέρα, ήταν μεσημέρι και είχε στρωθεί το τραπέζι. Ο Γέροντας αργούσε να κατέβει στο τραπέζι. Με έστειλε τότε ο αείμνηστος πατήρ Διονύσιος, ο Πνευματικός μας να πάω να τον φωνάξω. Ανεβαίνοντας τις σκάλες φώναζα, «Γέροντα, Γέροντα», δεν απαντούσε. «Γέροντα έλα για φαγητό». Τίποτα. Πάω στο γραφείο του, δεν τον βλέπω. Πάω στο δωμάτιό του έλειπε. Είχα δει ανοιχτή την μπαλκονόπορτα, βγαίνω έξω και τον βλέπω να είναι αφοσιωμένος στο κομποσχοίνι του. Φωνάζω πάλι, δεν με άκουγε. Τότε τον κούνησα και σαν να είχε έλθει από άλλο κόσμο -και πράγματι ήταν σε άλλο κόσμο- ταράχτηκε και τότε ένοιωσα τη μεγαλύτερη ένοχή που έχω νοιώσει στη ζωή μου. Μια άλλη φορά πάλι, ήταν απόγευμα, και ήταν πάλι η ώρα του φαγητού και αργούσε να κατέβει. Μ’ έστειλε πάλι ο π. Διονύσιος, να πάω να τον φωνάξω. Ήταν στο γραφείο του και έγραφε. Φώναξα, ξαναφώναξα, μπήκα μέσα και ’κείνη την ώρα ταράχτηκε και μου λέει: «Αχ τί μ’ έκανες! Τώρα ήταν εδώ πέρα ο Άγιος Δημήτριος και έγραφα». Πάλι ένοιωσα αρκετά ένοχος που τον σταμάτησα από αυτή την ουράνια οπτασία. Αλλά εκείνο που μας συγκινούσε πολύ, ήταν η ταπείνωσή του. Όταν ένοιωθε ότι κάτι μπορεί να είχαμε σκεφθεί ή νόμιζε ότι μας είχε στενοχωρέσει, ερχόταν εκεί που βρισκόμασταν και έβαζε μετάνοια και μας ζητούσε συγγνώμη. Μια φορά ήμουν στο εργαστήρι του Κελλιού και εκεί που καθόμουν, βλέπω τον Γέροντα να έρχεται να μου βάζει μετάνοια. «Γέροντα, του λέω, τί έγινε; τί έπαθες;». «Αχ παιδί μου, μήπως δεν πρόσεξα και σε σκανδάλισα, συγχώρεσέ με, μήπως πέρασε κάποιος λογισμός και σε σκανδάλισα». Λόγω της υπηρεσίας μου στην Αθωνιάδα και της διακονίας μου εκεί, με την πολλή δουλειά που είχαμε εκεί πέρα, οι Ακολουθίες ήταν, φυσικά, μικρότερες λόγω της Σχολής, δεν μπορούσα να κάνω πάντα όλο τον κανόνα μου. Δεν μπορούσα να ζω όπως όλοι οι άλλοι πατέρες, με τις αγρυπνίες τους, με τις πλήρεις Ακολουθίες τους και πάντα είχα το παράπονο και πήγαινα και του το έλεγα. Η απάντησή του ήταν: «Παιδί μου νά ’χεις πάντα τον νου σου στον Θεό, ό,τι κάνεις, όπου βρίσκεσαι νά ’χεις στον νου σου τον Θεό, κάνε κάτι, αν δεν μπορείς να το κάνεις όλο κάνε λίγο, αλλά μην αφήνεις ούτε μια μέρα χωρίς να κάνεις κάτι». Μια φορά άκουσα που διηγούνταν σ’ ένα Μοναχό ο οποίος είχε έλθει να τον επισκεφθεί για μια περίπτωση. Του έλεγε για να μπορέσει να τον στηρίξει, ότι είδε σε όραμα έναν ασκητή που ζούσε εκεί στα Καρούλια ενάρετα, τον όποίο γνώριζε και ο οποίος έχει μεγάλο όνομα, δεν αναφέρω το όνομά του τώρα, και είχε κοιμηθεί. Τον είδα σαν σε οπτασία να είναι πολύ στενοχωρημένος και να μου λέει: «Αχ γερο-Γεράσιμε, εδώ στον θρόνο του Θεού μεγαλύτερη αξία έχουν αυτοί που κάνουν υπακοή σε Γέροντα από μας πού ασκητέψαμε μέσα σε σπηλιές. Μακάρι να ήμουν και εγώ σε υπακοή Γέροντα». Όταν ό Γέροντας μιλούσε για την Κωνσταντινούπολη, για την Αγιά Σοφιά, τον έβλεπες να δακρύζει, να διηγείται με πάθος, και πάντα δάκρυα έβγαιναν από τα μάτια του. Ήμασταν μια φορά στη Στρατονίκη. Τότε δεν είχε κτιστεί ακόμη ο Άγιος Μητροφάνης. Ήμασταν στον Άγιο Νικόλαο και ήταν εκεί ο Ιερεύς π. Θεόδωρος, ο οποίος αγαπούσε πολύ τον Γέροντα. Δεν είχε γίνει, ακόμη, η Ακολουθία για τον Άγιο Μητροφάνη που έγινε μετέπειτα, η οποία αναφέρεται στη Στρατονίκη όπου εκεί ιεραποστολικά διακόνησε ο Άγιος Μητροφάνης. Ο π. Θεόδωρος του λέει: «Γέροντα, όλο θα λέμε το τροπάριο που λέτε στο Άγιον Όρος; Δεν μπορείτε να μας κάνετε ένα τροπάριο για εδώ, που να αναφέρεται στη Στρατονίκη και για το θαύμα το οποίο έκανε ο Άγιος Μητροφάνης εδώ;». Και ο Γέροντας του λέει, «φέρε μου ένα χαρτάκι». Του έδωσε ένα χαρτί, έκανε τον σταυρό του και αμέσως άρχισε να γράφει το Απολυτίκιο του Αγίου. Όλοι εντυπωσιαστήκανε, το πόσο η χάρις του Θεού τον επεσκίασε και έγραψε ένα θαυμάσιο Απολυτίκιο." 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ορκωμοσία του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας

Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ανταποκρινόμενος σε σχετική επίσημη πρόσκληση, θα μεταβεί το μεσημέρι του Σαββάτου, 3 Ιουνίου 2023, αεροπορικώς στην Άγκυρα, συνοδευόμενος από τον Ιερολ. Διάκονο της Σειράς κ. Βαρνάβα Γρηγοριάδη, προκειμένου να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του επανεκλεγέντος Εξοχ. Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας κ. Recep Tayyip Erdoğan. Το βράδυ της ίδιας ημέρας θα επιστρέψει, συν Θεω, στην Έδρα του.

φωτο Οικουμενικό Πατριαρχείο Νίκος Παπαχρήστου 

ΕΥΧΕΤΙΚΗ ΔΕΗΣΙΣ ΕΠΙ ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΟΙΣ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ Ν. ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΑΕΚ

 

Δέσποτα Παντοκράτορ, ο επιβλέπων επί τα έργα των χειρών ημών, έπιδε και νυν εν τη ευσήμω ημέρα και ώρα, συνελθόντων ευλαβώς προς θυρανοιξίοις του Ιερού Παρεκκλησίου της του Θεού Σοφίας, το ευρισκόμενον παρά του Σταδίου των ποδοσφαιρικών αγώνων της Αθλητικής Ενώσεως Κωνσταντινουπόλεως, και παρακαλούμεν Σε όπως ευλογήσεις και καθηγιάσεις αυτώ τη χάριτι του Παναγίου Σου Πνεύματος. 

Ευχαριστούμεν Σοι Φιλάνθρωπε Κύριε, τον ευλογήσαντα αγαγείν εις αίσιον πέρας το έργον τούτον, και παρακαλούμεν Σε μνήσθητι, ως Ελεήμων Σωτήρ υπέρ υγείας κατ άμφω, ειρήνης, προόδου και μακροημερεύσεως του Προέδρου της Αθλητικής Ενώσεως Κωνσταντινουπόλεως Δημητρίου και των οικείων αυτού, πάντων δε των ευεργετών, δωρητών, πονησάντων αόκνως τεχνικών και των θεοφιλώς εργαζομένων εν αυτώ από τούδε και εις το εξής. 

Τοις προσερχομένοις προς αυτό πλουσίως τας δωρεάς Σου δώρησαι, τοις δε
αγωνιζομένοις τω εύ αγωνίζεσθαι, και νίκης αίρειν τρόπαια, ως και οι εν σταδίοις Μάρτυρές Σου, γεωργούντες τας αρετάς, την ευγενή άμιλα, φίλαθλον πνεύμα, την ομόνοιαν και την συμφιλίωσιν. Οι την διοίκησιν ασκούντες, οι προπονηταί και οι θεαταί των αγώνων, τον αγιασμόν δεχθήναι καταξίωσον την χάριν και το αμέτρητον έλεός Σου.

Εξαιρέτως Παβάγαθε Κύριε, δεόμεθά Σου πιστώς εν εξομολογήσει καρδίας, όπως μνησθείς και των εν σφαγαίς, αγχόναις, φυλακαίς, βασάνοις, εξορίαις και πικρά αιχμαλωσία μαρτυρικώς τελειωθέντων αοιδίμων προγόνων ημών κατά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως, ως και των εν Ιωνία, Καππαδοκία, Πισιδία, Πόντω και απάση τη Μικρά Ασία, παντός φύλου, τάξεως και ηλικίας, νυν θεοπρεπώς μιμνησκόμενοι τη θυσία αυτών υπέρ πίστεως πατρίδος.

Σοι δόξαν αναπέμπομεν, τω των Πατέρων ημών ευλογητώ και υπερδεδοξασμένω Θεώ, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Ν, Φιλαδέλφεια Στάδιο ΑΕΚ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ- ΟΠΑΠ ΑΡΕΝΑ 29 Μάϊου 2023 

Προ εξ ημερών του Πάσχα + Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου

 «ΠΡΟ ΕΞ ΗΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ» (1)

Του μακαριστού Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου

Ἔστρωσε ἡ φύση στή γῆ τήν ἀνοιξιάτικη πνοή της. Γαλάζιο τό στερέωμα. Κι οἱ ἡλιακτίδες ὡς ἀργά μαζί μας. Πάνω σ᾿ αὐτήν τήν ἐμβίωση θά βαδίσει ὁ Ἀναμάρτητος γιά νά σπείρει τό θαῦμα τῆς Χριστιανοσύνης. Kι᾿ ἕνας ὕμνος γλυκός, γεμάτος προσδοκία καί χαρμοσύνη μᾶς περιμένει, μᾶς ὠθεῖ νά τόν τραγουδήσουμε ἐαρινά. Νά τόν ψάλουμε σάν τά μικρά κανοναρχάκια, γιά νά τόν ἀκούσει ὁ Θεός: «Ψυχή μου, ψυχή μου ἀνάστα, τί καθεύδεις;» (2).Βλέπω τίς ἀνθισμένες μιγδαλιές, ὅλες μαζί μπουμπουκιασμένες, ἀγκαλιασμένες.Καί μούρχεται νά τίς ρωτήσω, ποῦ πάτε τόσο στολισμένες, τόσο χαρούμενες; Κι᾿ ὕστερα νά στραφῶ στή Ρωμηοσύνη. Νά τῆς πῶ νά βάλει κι᾿ αὐτή τά καλά της. Νά μοσχομυριστεῖ. Νά κρατήσει βάγια στά χέρια της. Καί νά τήν καλέσω νά ψάλλουμεν μαζί, σάν μικρά παιδιά, τό «Ἐξέρχεσθε οἱ πιστοί εἰς τήν Ἀνάστασιν» (3). Νά τ᾿ ἀκούσει κι᾿ ὁ κόσμος, πώς κι᾿ ἀπό κάστρα μέσα, μπορεῖ οἱ φύλακες τοῦ Ἀληθινοῦ νά κρατήσουνε χρυσές λαμπάδες, νά φωνάξουνε τό «Χριστός Ἀνέστη». Πάμε νά μποῦμε σέ κατάνυξη. Μᾶς φωτίζουνε οἱ οὐρανοί τό δρόμο. Καί μέ τό ρυθμό τῆς ζωῆς, ν᾿ ἀνεβοῦμε σκαλί σκαλί στόν Πατέρα μας. Εἴμαστε ἡ μάζα ἡ ἡρωϊκή τῆς πόλης. Καί πιασμένοι χέρι χέρι μέ τό πεπρώμενο μας στολίζουμε τό χρόνο τῆς μαρτυρίας μας μέ ὄνειρα ἀξεπέραστα. Σάν κάποιος ἄγγελος νά μᾶς τά θυμίζει στ᾿ αὐτί. Ἀθανατίζουμε τή συντροφιά τῆς λαλίστατης σιωπῆς βαδίζοντας πάνω της γιά νά μποῦμε νοσταλγημένα στόν κεκοσμημένο νυμφῶνα τοῦ Χριστοῦ. Μέ Γλυκειά μυσταγωγία μᾶς σκεπάζουν οἱ νύχτες πού ἔρχονται. Γεμάτες ἀπό τό μυστήριο τῆς Πόλης, πού μᾶς βρίσκει μέσα της, σκεπασμένους ἀπό τήν ἀόρατη Χάρη ἀπό προικιά κειμηλιώδη τῶν αἰώνων. Εἶναι τό «γλυκύ μας ἔαρ». Ἡ ἀσίγαστη φωνή τοῦ Ζωοδότου, πού ἠχολογεῖ μέσα μας τήν ἐλπίδα. Ἕνα κρυφομίλημα τοῦ γένους μέ τό Θεό, πού μᾶς τρέφει μέ τό ἀχόρταγο μάννα τῆς ράτσας. Νοιώθουμε τήν ἀνάσα τοῦ Θεοῦ νά μᾶς δροσίζει τό μέτωπο. Καί κάθε φορά σά᾿ νά πρωτοπίνουμε καί κάτι ἀπό τό θαῦμα καί τό νάμα τῆς Ἀνάστασης. Τῆς πολίτικης Ἀνάστασης, τῆς φωτισμένης μέ τό φέγγος τῆς Ἀνατολῆς, καί μέ τό μήνυμα τῶν ἀστέρων. Μέ τά βλέμματα τοῦ Σεραφείμ. Σάν τοῦ ἐνός τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς πού παρέμεινε μαζί μας στήν Πόλη, νά μᾶς φέρνει τά μηνύματα τοῦ Ἀθεώρητου. Γίνεται ὄμορφο τό Πάσχα ὅταν ἀνασταίνεται μέσα ἀπό ἀνθρώπινο πάθος. Αἰσθάνεσαι νά σέ κρατάει ὁ Ἀναφής ἀπό τό χέρι ζεστό νά σ᾿ ἔχει μέ τήν πίστη σου, μέ τήν Ὀρθοδοξία σου, μέ τήν κάθε ἀγάπη σου καί φορεμένο ἕνα «ἔνδυμα ἀφθαρσίας», πλεγμένο ἀπό τά χέρια τῆς Κυρᾶς Ρωμηοσύνης, καθισμένης στή σφραγισμένη κι᾿ ἀλησμόνητη αὐλόπορτα τῆς παλιᾶς γειτονιᾶς. Πρίν ἀπό τή νύχτα τῆς Ἀνάστασης, λογιῶν λογιῶν ὧρες χτυποῦν τήν πόρτα μας, γεμᾶτες ἀπό ρέμβη ἑαρινή. Γεμάτες ἀπό ὄρθρους καί δειλινά, βουτηγμένα στόν ἦχο μιᾶς καμπάνας, πού τήν κρούει ἡ Πόλη, πού τήν ἐναρμονίζει ἡ Ρωμηοσύνη μαζί μέ τά παιδιά της, πού ντυμένα ἀγγελικά μᾶς τραγουδοῦν, «ἐξέρχεσθε οἱ πιστοί εἰς τήν Ἀνάστασιν».

Ἄνοιξη, φίλησε μας μέ τή δύναμη τῆς φρεσκάδας, σου. Κύριε, «ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμεν Σοι φαγεῖν τό Πάσχα»;

+ ὁ Πέργης Εὐάγγελος

Φανάρι, Βαγιανή Ἑβδομάδα

————————–

(1) Δοξαστικόν τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων

(2)Ὕμνος τοῦ Τριωδίου

(3)Τέλος τοῦ Κοντακίου τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων

(4) Δοξαστικόν τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων

Η βαρυσήμαντη ομιλία του Μακ.Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β κατά το συλλείτουργο με τον Μακ. Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ. Επιφάνιο

 

Η βαρυσήμαντη ομιλία του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β΄, η οποία εκφωνήθηκε την Κυριακή της Ορθοδοξίας, 5η Μαρτίου 2023, κατά το Συλλείτουργο της ΑΘΜ και του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ.Επιφανίου στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αλεξανδρείας.

"Μακαριώτατε Mητροπολίτα Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, ηγαπημένε εν Χριστώ Αδελφέ και Συλλειτουργέ, Κύριε Επιφάνιε,

Με την Χάρη του Ενανθρωπισθέντος Χριστού κοινωνούμε σήμερα με Εσάς στον πάγκαλλο τούτο Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Πόλη του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου και δίδουμε, ως μέλη του Κυριακού Σώματος, ως μέλη της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, την ενωτική μαρτυρία του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου μας στον σύγχρονο ταραχώδη κόσμο.

Το σημερινό Πατριαρχικό και Πρωθιεραρχικό Συλλείτουργο συμπίπτει με την μεγάλη εορτή του θριάμβου της Ορθοδοξίας κατά την Κυριακή Α’ Νηστειών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας τελεσιουργείται το αόρατο και ορατό ταυτοχρόνως οντολογικό γεγονός της ενότητος απάντων των Ορθοδόξων, της μεταξύ αυτών κοινωνίας και ενότητος. Την ιδία στιγμή η Μυστηριακή αυτή πράξη απηχεί τις μεταξύ ημών αδελφικές σχέσεις, σχέσεις εγκαρδίου εν Χριστώ αγάπης και ομοθυμαδὸν συνεργασίας προς δόξαν Θεού και εύκλειαν της Αγιωτάτης Εκκλησίας Του.

Οίκοθεν νοείται ότι η ενότητα των ορθοδόξων λαών ουδόλως πρέπει να αποτελεί μόνον φραστικό σχήμα. Επιβάλλεται όπως αύτη έχει ουσιαστικό νόημα. Η ενότητά μας εδράζεται επί του θεμελίου της πίστεως, το οποίο είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, του Οποίου το Άγιο Σώμα μελίζεται κατά την Θεία Ευχαριστία, αλλ᾿ ού διαιρείται. Η ενότητα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας ερείδεται επί των Θείων και Ιερών Κανόνων, όπως απεφήναντο οι Αγίες Οικουμενικές Σύνοδοι και η ανά τους αιώνας διαμορφωθείσα Ιερά Παράδοση και τάξη της Ορθοδοξίας. Η ενότητα των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών τελεσιουργείται μυστηριακώς διὰ της μνημονεύσεως εν τοις Διπτύχοις των Προκαθημένων αυτών, κατά τον καθαγιασμό του άρτου και του οίνου σε Σώμα Άγιον και Αίμα Τίμιον του Χριστού εν τω κοινώ Ποτηρίω. Τούτο το κορυφαίο Μυστήριο αποτελεί το Α και το Ω στην διδασκαλία της Ορθοδοξίας, ως ο Δομήτωρ της Εκκλησίας Κύριος διακελεύει: « Εγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ» (Αποκ. Α,8). Μακαριώτατε άγιε Αδελφέ,

Η ιστορία και η παρακαταθήκη της καθ’  ημάς παλαιφάτου Εκκλησίας της Αλεξανδρείας άρχεται από των Αποστολικών χρόνων, από του κηρύγματος και της ιδρύσεως Αυτής υπό του Ευαγγελιστού Μάρκου. Η κατ᾿ Αίγυπτον Πόλις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καταστάσα κρηπίς του Χριστιανισμού, ευφημήθη για τον μοναχισμό και την διαμόρφωση της οικουμενικής θεολογικής διδασκαλίας του Χριστιανισμού διά των Πατέρων και Διδασκάλων της υπ’ ουρανόν Εκκλησίας, των Αγίων Αρχιεπισκόπων Αλεξανδρείας. Ο μοναχισμὸς εξεπήγασε εκ της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας με προεξάρχοντα τον Μέγα Αντώνιο. Εκ της κοιτίδος του ο μοναχισμός διεδόθη κατόπιν στην Παλαιστίνη, στη Συρία, στη Μικρά Ασία, στον Βορρά και την Δύση.

Η πρώτη θεολογικὴ παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας ωρμήθη εκ της Αλεξανδρείας και δη εκ της περιωνύμου Κατηχητικής Σχολής αυτής, η οποία ανέδειξε κολοσσιαία πνευματικά αναστήματα, ως ο Κλήμης, ο Ωριγένης, ο Πάνταινος. Ακολουθούν ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, ο Συνέσιος, ο πολὺς Κύριλλος και τόσοι άλλοι. Είμεθα πεπεισμένοι ότι αύτη διατρανοί την καθολικὴ αναγνώριση και την θεμελιώδη συμβολή του Αποστολικού Θρόνου της Αλεξανδρείας στην διαμόρφωση της δογματικής διδασκαλίας, ως και της κατά τα νεώτερα έτη ιεραποστολικὴς δράσεως αυτού προς ευαγγελισμὸν της ευλογημένης ηπείρου της Αφρικής, της πολυπαθούς γης επί της οποίας άπτονται επί δεκαετίες τα μαρτυρικά και ιεραποστολικά επιτραχήλια δυσαριθμήτων κληρικών του Πατριαρχείου μας προς φωτισμόν και κουφισμόν «τῶν καθημένων εν χώρα και σκιά θανάτου» (Ματ.4,16) Αφρικανών αδελφών μας.

Παρά ταύτα, Μακαριώτατε, κατά τούτην την πανεπίσημον και ενωτική στιγμή της μεταξύ μας κοινωνίας, στο πλαίσιο της προς ημάς Ειρηνικής Επισκέψεώς Σας, κατά την οποία Σας υποδεχόμεθα ως ισότιμο και Κανονικό Προκαθήμενο Εκκλησίας μαρτυρικής και πολυπληθεστάτης, μετά την απολύτως ορθή Κανονικώς και δικαιωματικώς εκχώρηση της Αυτοκεφαλίας υπό του Πανίερου Οικουμενικού Θρόνου και του Σεπτού Προκαθημένου Αυτού, Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου προς την καθ’  Υμάς Αγιωτάτη Μητρόπολη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας,  δεν κρύβουμε τον πόνο, τον οποίο φέρουμε στην καρδία μας μεθ’ όλης της Ιεραρχίας, του ιερού κλήρου και του λαού της Πατριαρχικής δικαιοδοσίας μας, για την παράλογη, ανάδελφη, εκδικητική και ως εκ τούτου αντιχριστιανική αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας προς ημάς, εξαιτίας τούτου του μεγάλου εκκλησιαστικού γεγονότος, δηλονότι της Αυτοκεφάλου καταστάσεως της καθ’ Υμάς Αγιωτάτης Εκκλησίας και της εκ μέρους μας αναγνωρίσεως αυτής,

Το Πατριαρχείο Μόσχας και ο νυν Προκαθήμενος αυτού, αυθαιρέτως και απολυταρχικώς αντέδρασαν σε εκκλησιαστική Πράξη ιεροκανονικώς καθιερωθείσα απ’αιώνων, γι’ αυτό ληστρικώς και αντικανονικώς εισεπήδησαν στην ενόριο γεωγραφικώς ποιμαντική και πνευματική δικαιοδοσία μας στην Αφρική, ως «λύκοι βαρείς μη φειδόμενοι του ποιμνίου» (Πραξ.20,29), επιχειρούντες να δηλητηριάσουν πνευματικώς τις ευάλωτες ψυχές των νεοφωτίστων γηγενών τέκνων μας, προκειμένου να επιφέρουν την επικατάρατη διάσπαση της Χριστεπωνύμου ποίμνης μας. Σε καιρούς κρισίμους για την ανθρωπότητα και τον χριστιανικό κόσμο κατακερματίζουν ενσυνειδήτως τον άρραφο χιτώνα του Αρχιποίμενος Χριστού, αντιπελαργούντες όξος και χολή προς την Πρεσβυγενή Εκκλησία των Αλεξανδρέων, η Οποία «ον τρόπον όρνις επισυνάγει τα νοσσία αυτής υπὸ τας πτέρυγας» (Ματθ.23,37), ευεργέτησε την Εκκλησία της Ρωσίας διά της κατοχυρώσεως του δικού της αυτοκεφάλου καθεστώτος.

Οι εκ Βορρά αδελφοί λησμονούν σκοπίμως την μεγάλη ευεργεσία των  Πρεσβυγενών Πατριαρχικών Θρόνων της Ανατολής, πρωτίστως των Αποστολικών Θρόνων Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας, προς εκχώρηση της αυτοκεφαλίας και της Πατριαρχικής τιμής και αξίας στην Εκκλησία των Ρως, κατόπιν των ασφυκτικών πιέσεων του μονάρχου του Ρωσικού βασιλείου, Τσάρου Φιοντόρ Α’ Ιωάννοβιτς (1557-1598). Λησμονούν επιλεκτικώς ότι διά των υπογραφών των μαρτυρικών Προκατόχων μας, αοιδίμων Ιερεμίου Β’ του Τρανού Κωνσταντινουπόλεως (1536-1595) και Αγίου Μελετίου του Πηγά Αλεξανδρείας (1550-1601), επέχοντος τότε και τον τόπον του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωακείμ, με τη συμμετοχή και του Ιεροσολύμων Σωφρονίου, έλαβαν την πολυπόθητη αυτοκεφαλία τους κατά την Μείζονα Σύνοδο, η οποία συνήλθε στις 12 Φεβρουαρίου 1593 στο Ναό της Θεοτόκου Παραμυθίας Κωνσταντινουπόλεως, υπό την προεδρία του Αγίου Μελετίου Πηγά.

Λησμονούν ανευλαβώς ότι ο Άγιος Προκατοχός μας εισηγήθη τελικώς, κατά την Υπερτελή εκείνη Σύνοδο, την αναβίβαση της Ρωσικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο και την κατάταξη αυτής ως ομοταγούς και συνθρόνου μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, την άσκηση απ’ αυτήν Κανονικής ενορίου δικαιοδοσίας επί της Ρωσίας και των υπερβόρειων χωρών, την κατάταξη στη πέμπτη σε πρεσβεία θέση της μετά το παλαίφατο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και την προσφώνηση του Προκαθημένου αυτής ως «Πατριάρχου Μοσκόβου και πάσης Ρωσίας και των υπερβορείων μερών».

Παραβλέπουν ασεβώς ότι ήταν θεμελιώδους σημασίας και αξίας η παρέμβαση του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Αγίου Μελετίου του Πηγά στην οριστική επίλυση, κανονικώ τω τρόπῳ, της παραχωρήσεως του αυτοκεφάλου στην Ρωσική Εκκλησία και στην κατοχύρωση άπαξ διά παντός της Κανονικότητος του Πατριαρχείου Μόσχας. Δυστυχώς, όμως, τα πρόσφατα σε βάρος μας «τιμωρητικά αντίποινα» εκ μέρους των Ρώσων αδελφών μας, επειδή απλώς εστάθημεν ιεροκανονικώς στο πλευρό της αρτισυστάτου Αυτοκεφάλου Ουκρανικής Εκκλησίας, αποδεικνύουν με τον πλέον αδυσώπητα ρεαλιστικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο, ότι ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος αγνώμονος.

Χείριστον όλων, όμως, τυγχάνει το απολύτως έωλο αφετηριακό επιχείρημα της εν Ρωσία παροικούσης Εκκλησίας, προς αιτιολόγηση της παραπάνω βλασφήμου εισβολής στην Πατριαρχική δικαιοδοσία μας:  «δεν άντεχε να κωφεύῃ στις εκκλήσεις του Αφρικανικού ποιμνίου μας, το οποίο, κατά τα ψευδώς ή τεχνηέντως λεγόμενα, είχε ευαίσθητη ορθόδοξη συνείδηση ως προς την συμπεριφορά μας επί του Ουκρανικού εκκλησιαστικού ζητήματος, επειδή και εμείς εκ των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών κανονικώς και δικαιωματικώς ενηρμονίσθημεν προς τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου περί της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ουκρανίας, συνεπώς κατέστημεν δήθεν σχισματικοί»!!

Σήμερα, λοιπόν, Κυριακή της Ορθοδοξίας του σωτηρίου έτους 2023, δίνουμε με τον πλέον επίσημο τρόπο την δική μας απάντηση προς πάσα κατεύθυνση:

▪ Ουδεμία Συνοδική Απόφαση Πρεσβυγενούς Εκκλησίας δίδει το δικαίωμα σε άλλη Εκκλησία -και δη νεώτερη χρονικώς- να καταπατεί τους αμετακινήτους Ιερούς Κανόνες και να διαπράττει εισπήδηση στην ενόριο δικαιοδοσία της πρώτης.   

 ▪ Ουδεμία Συνοδική Απόφαση Πρεσβυγενούς Εκκλησίας δίδει το δικαίωμα σε άλλη Εκκλησία -και δη νεώτερη χρονικώς- να αναπτύσσει νεοφανείς εκκλησιολογικοπολιτικές «θεωρίες» περί διαποιμάνσεως του Ρωσικού κόσμου ανά την υφήλιο επί τη βάσει της εθνικότητος, παντελώς άγνωστες στην Ορθόδοξη εκκλησιολογία, γι’ αυτό καταδικασθείσες ήδη Συνοδικώς από το Πατριαρχείο μας.

Επ’ αυτών των ευαισθήτων εκκλησιολογικώς ζητημάτων θέτουμε όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες προ των ευθυνών τους, αναμένοντες την εκ μέρους τους άμεση καταδίκη προς αυτές τις αντικανονικές και όθνείες ενέργειες και τις ανήκουστες εκκλησιολογικοπολιτικές «θεωρίες» του Πατριαρχείου Μόσχας, οι οποίες την επαύριον πιθανότατα να κρούσουν και τις δικές τους θύρες με ευφάνταστες αιτιάσεις, αλλά δραματικές πανορθοδόξως συνέπειες.

Καταδικάζουμε λοιπόν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο σύνολες τις ανωτέρω περιγραφείσες αντικανονικές ενέργειες της Ρωσικής Εκκλησίας εναντίον του Πατριαρχείου μας. «Φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δε η αλήθεια!» (Αριστοτέλης)

Μακαριώτατε άγιε Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, Κύριε Επιφάνιε,

Σήμερα βιώνουμε μία ακραία μεταβατική εποχή, βιώνουμε κρισίμους καιρούς αναθεωρήσεως των πάντων. Ο κόσμος βρίσκεται σε καθεστώς αβεβαιότητος και αναζητά με αγωνία μία νέα κατάσταση πραγμάτων. Η βία και ο πόλεμος, η φτώχεια και η εξαθλίωση, η κρίση αρχών και αξιών οδηγούν τόν άνθρωπο σε απελπισία.

Κατ΄αυτήν ακριβώς την οριακή στιγμή, η Εκκλησία του Χριστού προσφέρει στον κόσμο την μαρτυρία της υπάρξεως του ζώντος Θεού και την ελπίδα της ελεύσεως της Βασιλείας του Θεού στην ιστορία. Η πίστη στον Χριστό διέρχεται απαραιτήτως από την πίστη στην προσωπική συνείδηση. Ο άνθρωπος, ως εικόνα Θεού, έχει ουράνιες ρίζες, είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερος από τον κόσμο και την ιστορία. Όταν τον θανατώνουν, ευλογεί τους δήμιους του απευθυνόμενος στην συνείδησή τους. Αρνείται την βία, για να επικαλεσθή την μόνη επανάσταση, η οποία δεν οδηγεί στην δουλεία: την επανάσταση της αυτοσυνειδησίας και της ακεραιότητος.

Κατακλείοντες ευχαριστούμε τον Τριαδικό Θεό, που μας αξίωσε σήμερα να ευρισκόμεθα μαζί και να μετέχουμε του συμποσίου της πίστεως. Σεβόμεθα το τίμιο πρόσωπό Σας, διότι υπομονετικώς συσταυρώνεσθε με το πλήρωμα της καθ’ Υμάς Εκκλησίας, γι’  αυτό και έχετε κερδίσει εντός και εκτός της πατρίδος Σας την αναγνώριση κάθε ανθρώπου καλής θελήσεως, δίδοντας μαρτυρίας αγαθού και πράου ποιμένος.

 Ασπαζόμεθα εν Κυρίω τους συλλειτουργούντες αγίους Αρχιερείς, σύμπασα την εν Ουκρανία σεπτή Ιεραρχία και τον ιερό κλήρο καί επευλογούμε πατρικώς τον ευγενή και πιστό Ουκρανικό λαό, προσεπευχόμενοι όπως ο Ιησούς Χριστός, ο Σωτήρας και Λυτρωτής μας, ο Κύριος της ειρήνης, επιβλέψη επί την άμπελον ταύτην της αδελφής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας, λυτρώση από παντός δεινού και στερεώση αυτήν εις αιώνας αιώνων. Γένοιτο"!