Χριστούγεννα στο Ιερό Παλάτιο

Χριστούγεννα στο Ιερό Παλάτιο

Η τελετουργική πομπή του Βυζαντινού αυτοκράτορα προς τnν Aγία Σοφία τnν ημέρα των Χριστουγέννων ήταν ένα από τα λαμπρότερα θεάματα και από τα σημαντικότερα κοινωνικά γεγονότα στη ζωή της μεσαιωνικής Κωνσταντινούπολης.  

Το Βυζάντιο, ένα κράτος κατ' εξοχήν μοναρχικό, είχε από πολύ νωρίς μια αυστηρά καθορισμένη ιεραρχία αξιωματούχων και τιτλούχων και ένα πρωτόκολλο απαρέγκλιτο που ρύθμιζε οποιαδήποτε εκδήλωση. Η τάξις αποτελούσε μέρος της αυτοκρατορικής ιδεολογίας. Χαρακτηριστικά, ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος δικαιολογεί την απόφασή του να γράψει το «Περί βασιλείου τάξεως», ένα εγχειρίδιο της βυζαντινής αυλικής τελετουργίας, λέγοντας ότι «χάρη στην επαινετή τάξη, η αυτοκρατορική εξουσία φαίνεται ευπρεπέστερη, γίνεται μεγαλοπρεπέστερη και γι' αυτό τη θαυμάζουν όλοι, ημεδαποί και ξένοι» (1). Το εγχειρίδιο αυτό του 10ου αιώνα είναι μια από τις κυριότερες πηγές πληροφοριών για την επίσημη ζωή της βυζαντινής αυτοκρατορικής αυλής. Πρόκειται, ωστόσο, για συμπληρωματικό έργο, στο οποίο έχουν ενσωματωθεί διάφορα κείμενα προηγούμενων εποχών, χωρίς ο συντάκτης του να επιλέγει πάντοτε και αυστηρά μόνο τα στοιχεία που αφορούν στην πραγματικότητα της εποχής του.

Έτσι, ο προσεκτικός αναγνώστης του μπορεί να μελετήσει, τουλάχιστον μέχρι τον 10ο αιώνα, τη διαχρονία τελετών, αξιωμάτων, συμβόλων του βυζαντινού κόσμου.

Λεπτομερής περιγραφή

Ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά γεγονότα στη ζωή της μεσαιωνικής Κωνσταντινούπολης και ένα από τα λαμπρότερα θεάματα που πρόσφερε το Ιερό Παλάτι στους κατοίκους  της πρωτεύουσας ήταν αναμφίβολα η τελετουργική πομπή του αυτοκράτορα που διέσχιζε τους δρόμους της Κωνσταντινούπολης και κατευθυνόταν σε κάποια από τις εκκλησίες της πόλης την ημέρα μιας θρησκευτικής γιορτής. Η επισημότερη όμως και μεγαλοπρεπέστερη πομπή όλων, n εύσnμoς και περιφανής προέλευσις, όπως την ονομάζει το «Περί βασιλείου τάξεως», ήταν η πομπή προς την Μεγάλη Εκκλησία, την Αγία Σοφία, κατά τις πέντε μεγάλες δεσποτικές εορτές, τα Χριστούγεννα, τα Θεοφάνια, την Κυριακή του Πάσχα, την Πεντηκοστή και τη Μεταμόρφωση. Η πομπή αυτή, η οποία περνούσε από διάφορους τόπους και αίθουσες του Ιερού Παλατιού, περιγράφεται λεπτομερέστατα από τον Πορφυρoγέvvnτo. Αξίζει να διευκρινιστεί ότι το σύνολο των οικοδομημάτων που συγκροτούσαν το Ιερό Παλάτι της Κωνσταντινούπολης τον 10ο αιώνα καταλάμβανε όλο το νότιο άκρο της χερσονήσου της Κωνσταντινούπολης, στην είσοδο του Βοσπόρου.

Σχεδιαστική αναπαράσταση του Ιερού Παλατιού από τον αρχιτέκτονα C. Vogt (1934). Σημειώνονται με αριθμούς τα κτίρια από τα οποία διερχόταν η αυτοκρατορική πομπή την ημέρα των Χριστουγέννων κατευθυνόμενη προς το ναό της Αγίας Σοφίας (C. Vogt, "Constantin Porphyrogenete. Le livre des ceremonies I, Commentaire", Παρίσι 1955)

Ήταν μια ολόκληρη πόλη μέσα στην Πόλη, που άνοιγε τις πύλες της την ημέρα μιας γιορτής.(2) Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα αναφερθούμε σε ορισμένα μόνο μέρη του τελετουργικού της  μεγάλης πομπής κατά την ημέρα των Χριστουγέννων, που ωστόσο αρκούν για να δώσουν μια εικόνα του χαρακτήρα και των συμβολισμών της.

Προετοιμασίες

Την παραμονή της γιορτής οι δύο πραιπόσιτοι του παλατιού (3), ευνούχοι αξιωματούχοι επικεφαλής του αυλικού προσωπικού, υπενθυμίζουν επίσημα στον αυτοκράτορα την επικείμενη γιορτή και εκείνος δίνει την εντολή για να αρχίσουν οι προετοιμασίες. Οι δρόμοι απ' όπου θα περάσει η πομπή καθαρίζονται, στρώνονται με πριονίδι, στολίζονται με κισσό, δάφνη, δενδρολίβανο κι άλλα μυρωδικά. Ανήμερα, η τελετή αρχίζει με την προετοιμασία της ένδυσης του αυτοκράτορα. Αξιωματούχοι του αυτοκρατορικού βεστιαρίου φέρνουν τα επίσημα ρούχα και τα στέμματα που θα φορέσει ο αυτοκράτορας στο οικοδομικό συγκρότημα του παλατιού της Δάφνης, ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα του Ιερού Παλατιού, που η κατασκευή του αποδίδεται στον Μεγάλο Κωνσταντίνο.

Οι αυτοκρατορικοί σπαθάριοι, φέρνουν τα αυτοκρατορικά όπλα, την ασπίδα, το ξίφος, το δόρυ και το αυτοκρατορικό φλάμoυλο στο Οινοπόδιο, τον μεγάλο προθάλαμο του παλατιού της Δάφνης. Άλλοι αξιωματούχοι παίρνουν από το παρεκκλήσι του Αγίου Θεοδώρου τη ράβδο του Μωυσή και από ναό του Αγίου Στεφάνου τον σταυρό του Μεγάλου Κωνσταντίνου και τα φέρνουν στο Κονσιστώριο, την αίθουσα του θρόνου στο παλάτι της Δάφνης. Σε δύο κεφάλαια το Περί βασιλείου τάξεως αναφέρεται λεπτομερώς στην ενδυματολογία, τόσο του ηγεμόνα όσο και των αξιωματούχων που συνοδεύουν την πομπή των Χριστουγέννων: το αξίωμα, η τάξη αλλά και η σημασία της γιορτής διακρίνονται και προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά και την πολυτέλεια των στολών.

Διαδρομή

Ο αυτοκράτορας βγαίνει από τον ιερό κοιτώνα και έρχεται στον Χρυσοτρίκλινο, τη λαμπρή αίθουσα του θρόνου, που κατασκευάστηκε από τον Ιουστινιανό Β' και αποτελούσε τον κέντρο των ανακτόρων, για να προσευχηθεί μπροστά την εικόνα του ένθρονου Χριστού που κοσμεί την κόγχη του θρόνου. Στη συνέχεια, περνά από διάφορες αίθουσες και ναούς του Παλατιού, όπου συγκεκριμένοι κάθε φορά αξιωματούχοι τον περιμένουν για να τον προσκυνήσουν και να προστεθούν στην ακολουθία του. Εκείνος, σε ένδειξη ευλάβειας ανάβει κεριά στους χώρους λατρείας που συναντά και προσκυνά τα φυλασσόμενα ιερά λείψανα. Με αυτόν τον τρόπο σχηματίζεται η πομπή, που καταλήγει στο συγκρότημα του παλατιού της Δάφvnς. Εκεί, ο αυτοκράτορας, μόλις λάβει ειδοποίηση από τον απεσταλμένο του πατριάρχη, τον ρεφερενδάριο, ότι πλησιάζει η ώρα της θείας λειτουργίας, φοράει με τη βοήθεια των πραιποσίτων τη βασιλική στολή και το στέμμα. Συνοδευόμενος από στρατηγούς, πατρικίους και οι αξιωματούχους του βεστιαρίου φτάνει στο Ονοπόδιο, όπου οι βασιλικοί σπαθάριοι κρατώντας το βασιλικά όπλα προστίθενται στην πομπή. Το ίδιο συμβαίνει και στο Κονσιστώριο όπου βρίσκεται ο σταυρός του Μεγάλου Κωνσταντίνου και η ράβδος του Μωυσή. Η πομπή με τα ιερά σύμβολα αυτά να προπορεύονται φτάνει στις συνοικίες των στρατιωτικών ταγμάτων του Παλατιού, των εκσκουβίτων, των κανδιδάτων, των σχολών κ.λπ. Διέρχεται πρώτα από τον τρίκλινο των εκσκουβίτων, όπου δεξιά και αριστερά απλώνονται τα ρωμαϊκά σκήπτρα, τα λεγόμενα βήλα, λάβαρα και άλλα εμβλήματα στρατιωτικών σωμάτων. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι το «Περί βασιλείου τάξεως» διακρίνει τα ρωμαϊκά σκήπτρα (επιβίωση των σκήπτρων των υπάτων) από τα υπόλοιπα εμβλήματα.

Στην αίθουσα αυτή στέκονται οι καγκελάριοι του κοιαίστωρος, αξιωματούχοι με αστυνομικά καθήκοντα μεταξύ άλλων στην Κωνσταντινούπολη, και επευφημούν τον αυτοκράτορα στα λατινικά! Το Περί βασιλείου τάξεως παραδίδει τιε επευφημίες τους ως εξής:

«Δε Μαρίε Βέργηνε νάτουs ετ Μάγια δ' ωριέντε κουμ μούνερα αδοράντες». Ερμηνεύεται: «Εκ Μαρίας της παρθένου εγεννήθη και Μάγοι εξ ανατολών μετά δώρων προσκυνούσιν».

Απόκριμα: «Κρίστους, Δέουs νόστερ, κουμβέρσετ ημπέριουμ βέστρουμ περ μουλτουσάννοs ετ βόνος». Ερμηνεύεται: «Χριστός ο Θεόs ημών, φυλάξη την βασιλείαν υμών επί πολλοίs έτεσι και καλοίς». (4)

Είναι προφανέs ότι την εποχή του Πορφυρογέννητου τα λατινικά ήταν πλέον μια ξεχασμένη γλώσσα και οι τυπικές φράσεις που απαγγέλλονταν στις τελετές χρειάζονταν μετάφραση.(5)

Πριν φύγει η πομπή από τον τρίκλινο των εκσκουβίτων, ο αυτοκράτορας πραγματοποιεί εκεί τους διορισμούς ορισμένων νέων στρατιωτικών αξιωματούχων, στους οποίους ο αυτοκράτορας εγχειρίζει το σύμβολο του αξιώματός τους, για παράδειγμα, στους σκρίβωνες δίνει μια βεργούλα. Το ίδιο συμβαίνει και στη συνέχεια όταν ο μονάρχης φτάνει στις Σχολές. Εκεί διορίζονται οι νέοι κόμητες.

Το πέρασμα όμως της πομπής από τις συνοικίες των Σχολών σηματοδοτείται κυρίως από τις αναφωνήσεις των δήμων. Ο πρώτος που χαιρετίζει τον μονάρχη είναι ο δήμος των Βενέτων, που τον επευφημεί ως εξής:

Οι κράκται «Αστήρ τον ήλιον προμηνύει εν Βηθλεέμ Χριστόν ανατείλαντα εκ παρθένου».

Ο λαόs: «Πολλά έτη, ειs πολλά» κ.λπ. 

Ακολουθούν οι δοχές των άλλων δήμων μέχρις ότου η αυτοκρατορική πομπή περάσει τη Χαλκή Πύλη και την πλατεία του Αυγουσταίου για να καταλήξει στην Αγία Σοφία. Τα ρωμαϊκά κατάλοιπα από τις πομπές υπάτων, τα ιερά χριστιανικά σύμβολα που συνδέουν τον βυζαντινό ηγεμόνα με την ουράνια βασιλεία, μαζί με τελετουργικές εκδηλώσεις ανατολικής προέλευσης, αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της εορταστικής αυτής πομπής.

Στον ναό

Στην είσοδο του ναού της Αγίας Σοφίας ο πραιπόσιτοs αφαιρεί το στέμμα από το κεφάλι του αυτοκράτορα. Στη συνέχεια τον υποδέχεται ο πατριάρχης με την ακολουθία του και μαζί εισέρχονται στον κυρίως ναό. Ο αυτοκράτορας κατευθύνεται στο θυσιαστήριο και απλώνει πάνω στην Αγία Τράπεζα δύο λευκούς  αέρες, ασπάζεται τα δύο δισκοπότηρα και τα

σπάργανα του Κυρίου και αφήνει το αποκόμβιον, μια χρηματική προσφορά. Στη διάρκεια της θείας λειτουργίας, όταν βγαίνουν τα άγια, ο αυτοκράτορας, συνοδευόμενος από τους πατρικίους και άλλους άρχοντες, κρατώvτας λαμπάδα και προχωρώντας ανάμεσα στους συγκλητικούς που στέκονται δεξιά και αριστερά, ακολουθεί την ιερή πομπή μέχρι τη σωλαία. Εκεί στέκεται και περιμένει να περάσουν τα άγια. Πατριάρχης και αυτοκράτορας προσκυνούν αλλήλους.

Έξοδος

Μετά τη θεία κοινωνία, ο αυτοκράτορας μαζί με τον πατριάρχη βγαίνουν από τον ναό και κατευθύνονται προς το Άγιο Φρέαρ, το στόμιο του πηγαδιού που ακούμπησε ο Χριστός όταν μιλούσε με τη Σαμαρίτιδα, ιερό κειμήλιο που τον 10ο αιώνα βρισκόταν στα νοτιοανατολικά της  Αγίας Σοφίας. Εκεί ο αργυροχόος δίνει στον πραιπόσιτo χρυσά πουγκιά και αυτός

με τη σειρά του τα μεταβιβάζει στον αυτοκράτορα, ο οποίος τα μοιράζει σε εκείνους που καλεί ο αργυροχόος. Στη συνέχεια, ο πατριάρχης παίρνει από τα χέρια του πραιπόσιτου το στέμμα και στέφει τον αυτοκράτορα, δίνοντας  του ευλογία (αντίδωρο). Ο αυτοκράτορας προσφέρει στον πατριάρχη αποκόμβιον και εκείνος αντιχαρίζει αρωματικά έλαια. Ασπάζονται ο ένας τον άλλον και ο αυτοκράτορας αναχωρεί.

Η πομπή ακολουθεί την ίδια ανάστροφη πορεία και σε όλη τη διαδρομή ο αυτοκράτορας επευφημείται από τους δήμους, τη σύγκλητο και άλλους αξιωματούχους. Όταν φτάσει στο συγκρότημα της Δάφνης, οι αξιωματούχοι του κουβουκλίου, του αυτοκρατορικού ενδιαιτήματος, αναφωνούν ρωμαϊστί:

«Ηλθετε, μούλτουs άvvουs, φιλληκήσιμε». Ο μονάρχης, με m βοήθεια των βεστητόρων, βγάζει τη βασιλική στολή και το στέμμα, ενώ οι παριστάμενοι εύχονται «Εις πολλούς και αγαθούς χρόνους». Τότε, οι πόρτες της πλατείας του Αυγουσταίου ασφαλίζονται και το Ιερό Παλάτι κλείνει. 

Μαρίνα Λουκάκη *

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Κωνσταvτίνοs Πορφυρογέvvnτοs, Περί βασιλείου τάςεως Προοίμιο, έκδ. Α. Vogt, Ι, Παρίσι 1935, σ.1.

2. Το Ιερό Παλάτι της Κωνσταvτινούποληs δεν σώζεται - στον χώρο μάλιστα που καταλάμβαναν τα κτίρια του παλατιού του Μεγάλου Κωνσταντίνου υψώνεται σήμερα το τέμενος του σουλτάνου Αχμέτ. Ωστόσο, χάρη στις αρκαιολογικές ανασκαφές και τις μελέτες των ερευνητών οι γνώσεις μας πλέον για την οικοδομική ανάπτυξη του παλατιού από mv εποχή της ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης μέχρι mv εποχή των Μακεδόνων είναι πολλές. Βλ. ενδεικτικά τη σειρά των άρθρων του R . Guilland, συγκεντρωμένων στον τόμο Etudes de topographie de Constantinople byzantine, Ι-ΙΙ, Βερολίνο-Αmsterdarm 1969, τη μελέτη για τη Χαλκή Πύλη του C. Mango The Βrazen House, Κοπεγχάγη 1959, τη δημοσίευση των ανασκαφών του Πανεπιστημίου του St. Andrews, The Great palace of the ΒΥΖαηπηε emperors, being afirst report of the excavations carried out ίη Istanbul οn behalf of the Walker Trust (the unίversity of St. Andrews) 1935-1938, Λονδίνο 21949. Δεύτερη έκθεση, Εδιμβούργο 1958 και τα πρακτικά σχετικού συνεδρίου στην Κωνσταντινούπολη, w. Jobst [κ.α.], Νeue Forschungen und Restaurierungen im byzantinischen Kaiserpalast νοn Istanbul: Akten der intemationaIen Fachtagung vom 6.-8. November 1991 ίn Istanbul, Bιέvvn 1999.

3. Για τη σημασία των συγκεκριμένων τίτλων και αξιωμάτων τον 10o αιώνα και η σχετική βιβλιογραφία βλ. Ν. Oikonornides, Les listes de preseance byzantines des ΙΧe et Χe siecles, Παρίσι 1972.

4. Περί βασιλείου τάξεως Ι 83, έκδ. Α. Vogt, π, σ.169.

5. Για τη λατινομάθεια των Βυζαντινών και ιδιαιτέρως των νομικών βλ. Σπ. Τρωιάνος, Η ελληνική νομική γλώσσα, Αθήνα 2000.

(*) Η κ. Μαρίνα Λουκάκη, είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το άρθρο της αυτό δημοσιεύτηκε στο ένθετο «ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ» της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, στις 23.12.2001. Ψηφιοποίηση κειμένων Merabello Libro D’ Oro 

Η ΕΥΦΗΜΙΑ,Η ΘΕΟΦΑΝΩ,Η ΣΟΛΟΜΩΝΗ..Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου

Τρείς μυρωμένες κοιμούνται σέ λάρνακες  

 τόν ύπνο τών αγίων στό κλίτος τό δεξί 

αιώνες κλώθοντας τήν θέωση σέ χάρη, σά φώς καί σά ζωή,

 η Ευφημία,η Θεοφανώ καί η Σολομωνή . 

 Τρείς σφραγισμένες μέ Τόμους καί Σκήπτρα 
 από Συνόδων καί Ανάκτων ορισμό 
 κρατάνε σέ στάση πρόσκαιρης ταφής 
 τού χρόνου καί τού θρόνου τό φανό, 
 η Ευφημία, η Σολομωνή και η Θεοφανώ.

                         Τρείς ορκισμένες  γιά σεπτή παρουσία 
                 τής μνήμης ψάλλουν τούς αιώνες 
                 τραβώντας τόν Αέρα απ΄τά πρόσωπα 
                 μιά ρήγισσα, μιά μάνα, μιά αγία,
                 η Θεοφανώ, η Σολομωνή κι η Ευφημία.  

( Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου " ΕΚ ΦΑΝΑΡΙΟΥ Β ")  

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

"Έφυγε σήμερα( χθές 12-12-2013), σε ηλικία 73 ετών, ο δημοσιογράφος Γιώργος Κολοκοτρώνης του Κων/νου.Ο Γιώργος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές εισήλθε στην ΑΣΟΕΕ, όμως, από πολύ νωρίς τον κέρδισε η δημοσιογραφία. Την επαγγελματική του σταδιοδρομία ξεκίνησε από την εφημερίδα «ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ» το 1959. Στη συνέχεια εργάστηκε στις εφημερίδες «ΒΡΑΔΥΝΗ», «ΗΜΕΡΑ» και «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ», στην ΥΕΝΕΔ, στο ΑΠΕ και τέλος από το 1995 έως τη συνταξιοδότησή του στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΑΝΤΕΝΝΑ» ως Διευθυντής Σύνταξης.
Ο Γιώργος Κολοκοτρώνης διέγραψε μια λαμπρή επαγγελματική καριέρα στο χώρο της δημοσιογραφίας. Εργάστηκε σκληρά και αποδοτικά, ενώ ταυτόχρονα υπήρξε ένας πολύ καλός συνάδελφος. Πάντοτε ευγενής, καλοσυνάτος, καταδεκτικός, πρόθυμος να βοηθήσει τους συναδέλφους του και να δώσει ευκαιρίες στους νέους.Είχε τιμηθεί με πολλές διακρίσεις από την Ποιητική και Εκκλησιαστική ηγεσία του Τόπου.
Το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ αποχαιρετά τον καλό συνάδελφο και συλλυπείται την οικογένειά του και τους φίλους του. Η νεκρώσιμος ακολουθία του Γιώργου Κολοκοτρώνη θα ψαλεί αύριο(σήμερα) Παρασκευή, 13 Δεκεμβρίου 2013 στις 15.30 στη Μητρόπολη Αμαρουσίου." 

Με παρόμοια δημοσιεύματα αποχαιρετούν σήμερα οι συνάδελφοι του δημοσιογράφοι τον Γιώργο Κολοκοτρώνη .Τον άνθρωπο που υπηρέτησε με ζήλο και σεβασμό το λειτούργημα της ενημερώσεως της Κοινής Γνώμης και με το παράδειγμά του δίδαξε ήθος.Εγώ θα σταθώ σε μια φράση "Πάντοτε ευγενής, καλοσυνάτος, καταδεκτικός, πρόθυμος να βοηθήσει τους συναδέλφους του και να δώσει ευκαιρίες στους νέους.",αυτός πράγματι ήταν ο Γιώργος Κολοκοτρώνης .Δεν υπήρχε περίπτωση άνθρωπος να του χτυπήσει την πόρτα και να την βρει κλειστή.Ο Γιώργος ζούσε για να βοηθάει.Πλείστες είναι οι ευεργεσίες που εκ του αφανούς προσέφερε στον Τόπο και στην Εκκλησία.Ευτύχησε να υπηρετήσει κοντά σε τρεις  μεγάλες προσωπικότητες,, τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο,τον επίσης μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο και τον αείμνηστο 'Άρχοντα  Παναγιώτη Αγγελόπουλο  και αυτό του έδωσε την ευκαιρία να βοηθήσει κόσμο.Όλα για τους άλλους τίποτα για τον ίδιο.Θα αναφέρω μόνο την συμβολή του στην ανοικοδόμηση του Πατριαρχικού Οίκου στο Φανάρι, την συμβολή του στην αγιοκατάταξη του Αγίου Εφραίμ  καθώς και στην ανακήρυξη των Μετεώρων ως Ιερού χώρου.Η θέση του κοντά στον Πρόεδρο του Ιατρικού Κέντρου Γιώργο Αποστολόπουλο του επέτρεπε να βοηθάει φτωχούς ασθενείς ,ενώ η παρουσία του κοντά στον Μίνωα Κυριακού  συνέβαλε στην προβολή και λύση μυριάδων κοινωνικών προβλημάτων μέσω του ραδιοτηλεοπτικού  διαύλου ΑΝΤΙ1..Δεκάδες.Μοναστήρια και Ναοί που ευεργετήθηκαν σήμερα προσεύχονται για την ανάπαυση της αγαθής του ψυχής..Ενώνουμε κι εμεις τις προσευχές μας μαζί τους και παρακαλάμε τον Αρχηγό της ζωής και του θανάτου να κατατάξει την ψυχή του εν Χώρα ζώντων ένθα ουκ εστι πόνος ου λύπη ου στεναγμός αλλά ζωή ατελεύτητος . ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΦΙΛΕ ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΗ...

π. ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΗΛΙΑΚΗΣ 

Ὁ Ἅγιος Σπυρίδων. Προστάτης τῶν Φτωχῶν, Πατέρας τῶν Ὀρφανῶν, Δάσκαλος τῶν Ἁμαρτωλῶν

 

ΚΕΡΚΥΡΑ ΛΕΙΤΑΝΙΑ Ι.ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ  ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ Ι.ΣΚΗΝΩΜΑΤΟΣ ΟΙ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΚΟΝΤΟΣΤΑΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΤΙΤΟΣ ΜΑΤΘΑΙΑΚΗΣ 

 Ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πλέον τιμημένους ἁγίους της Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ποὺ τὸν ἐπικαλοῦνται οἱ χριστιανοὶ στὶς περιστάσεις ὅπως τὸν ἅγιο Νικόλαο, τὸν ἅγιο Γεώργιο καὶ τὸν ἅγιο Δημήτριο. Τὸ τίμιο λείψανό του τὸ ἔχει ἡ Κέρκυρα, ὅπως ἡ Ζάκυνθος ἔχει τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Διονυσίου κ᾿ ἡ Κεφαλληνία τὸν ἅγιο Γεράσιμο. 

Γεννήθηκε στὸν καιρὸ τοῦ αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου στὸ νησὶ τῆς Κύπρου, ἀπὸ γονιοὺς φτωχούς. Γι᾿ αὐτὸ στὰ μικρὰ χρόνια του ἤτανε τσομπάνης καὶ φύλαγε πρόβατα. Ἤτανε πολὺ ἁπλὸς στὴ γνώμη σὰν τοὺς ψαράδες ποὺ διάλεξε ὁ Χριστὸς νὰ τοὺς κάνει μαθητές του. Σὰν ἦρθε σὲ ἡλικία, παντρεύθηκε, καὶ μετὰ χρόνια χήρεψε, καὶ τόση ἤτανε ἡ ἀρετή του, ποὺ τὸν κάνανε ἐπίσκοπο σὲ μία πολιτεία λεγόμενη Τριμυθοῦντα, μ᾿ ὅλο ποὺ ἤτανε ὁλότελα ἀγράμματος. Παίρνοντας αὐτὸ τὸ πνευματικὸ ἀξίωμα ἔγινε ἀκόμα ἁπλούστερος καὶ ταπεινός, καὶ ποίμανε τὰ λογικὰ πρόβατα ποὺ τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστὸς μὲ ἀγάπη, ἀλλὰ καὶ μὲ αὐστηρότητα ὡσὰν ὑπεύθυνος ὅπου ἤτανε γιὰ τὴ σωτηρία τους. Ἤτανε προστάτης τῶν φτωχῶν, πατέρας τῶν ὀρφανῶν, δάσκαλος τῶν ἁμαρτωλῶν. Καὶ εἶχε τέτοια καθαρότητα καὶ ἁγιότητα, ποὺ τοῦ δόθηκε ἡ χάρη ἄνωθεν νὰ κάνει πολλὰ θαύματα, γιὰ τοῦτο ὀνομάσθηκε θαυματουργός. Μὲ τὴν προσευχή του μάζευε τὰ σύννεφα κ᾿ ἔβρεχε σὲ καιρὸ ξηρασίας, γιάτρευε τὶς ἀρρώστιες, τιμωροῦσε τοὺς πονηροὺς ἀνθρώπους, ὅπως ἔκανε μὲ κάποιους μαυραγορίτες ποὺ γκρέμνισε τὶς ἀποθῆκες ποὺ φυλάγανε τὸ σιτάρι, ἐνῶ ὁ κόσμος πέθαινε ἀπὸ τὴν πείνα, καὶ καταπλακωθήκανε μαζὶ μὲ τὸ σιτάρι: «καὶ μελετώμενον λιμὸν παρὰ τῶν σιτοκαπήλων, ἔλυσε, συμπεσουσῶν αὐτοίς, τῶν ἀποθηκῶν αἷς τὸν σίτον συνέσχον». Καὶ μ᾿ ὅλα αὐτὰ ἐζοῦσε μὲ τόση φτώχεια, ποὺ σὰν πῆγε κάποτε ἕνας φτωχὸς νὰ τὸν βοηθήσει γιὰ νὰ πληρώσει κάποιο χρέος του, δὲν εἶχε νὰ τοῦ δώσει τίποτα, καὶ μὲ θαῦμα ἔκανε μαλαματένιο ἕνα φίδι ποὺ βρέθηκε σ᾿ ἐκεῖνο τὸ μέρος, καὶ τὸ ἔδωσε στὸν φτωχό, κ᾿ ἐκεῖνος τὸ ἕλιωσε καὶ πλήρωσε τὸ χρέος του.  

Ἄλλη φορὰ πάλι ἔγινε κατακλυσμός, καὶ τὰ ποτάμια ξεχειλίσανε καὶ πλημμύρισε ἡ χώρα, κι᾿ ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας προσευχήθηκε καὶ τραβήξανε τὰ νερὰ καὶ στέγνωσε ὁ νεροπατημένος τόπος. Γιάτρεψε καὶ τὸν βασιλέα Κωνσταντῖνον ποὺ εἶχε ἀρρωστήσει ἀπὸ κάποια ἀγιάτρευτη ἀρρώστια, ἕνα διάκο ποὺ βουβάθηκε τὸν ἔκανε καλά, κακοὺς καὶ πλεονέκτες ἀνθρώπους ἐτιμώρησε μὲ ὑπερφυσικὴ δύναμη, καὶ πλῆθος ἄλλα θαύματα ἔκανε, ὥστε νὰ τὸν φοβοῦνται οἱ ἄδικοι κ᾿ οἱ ἀδικημένοι νὰ τὸν ἔχουνε γιὰ προστάτη καὶ καταφύγιο. Ἀλλὰ πάντα εἶχε μεγάλη ἀγάπη καὶ συμπάθεια στοὺς ἁμαρτωλούς, γι᾿ αὐτὸ κάποιοι κλέφτες ποὺ πήγανε μία νύχτα νὰ κλέψουνε πρόβατα ἀπὸ τὴ μάνδρα του, ποὺ τὴ συντηροῦσε γιὰ νὰ βοηθᾶ τοὺς πεινασμένους, τυφλωθήκανε καὶ δὲν μπορούσανε νὰ φύγουνε, καὶ πιάσανε καὶ φωνάζανε νὰ τοὺς ἐλεήσει. Κι᾿ ὁ ἅγιος ὄχι μοναχὰ τοὺς ξανάδωσε τὸ φῶς τους, ἀλλὰ τοὺς χάρισε κ᾿ ἕνα κριάρι, γιατί, ὅπως τοὺς εἶπε, εἴχανε κακοπαθήσει ὅλη τὴ νύχτα, κι᾿ ἀφοῦ τοὺς νουθέτησε νἆναι καλοὶ ἄνθρωποι, τοὺς ἔστειλε στὰ σπίτια τοὺς χωρὶς νὰ μάθει τίποτα ἡ ἐξουσία γιὰ τὴν κλεψιὰ ποὺ θέλανε νὰ κάνουνε. Προέλεγε δὲ καὶ ὅσα ἤτανε νὰ γίνουνε μὲ ἀκρίβεια, ὥστε νὰ τὸν θαυμάζει ὁ κόσμος σὰν ἕνα ὑπεράνθρωπο πρόσωπο, ἀφοῦ ἀπὸ τσομπάνης ἀξιώθηκε νὰ ἀνεβεῖ σὲ τέτοιο ὕψος. Καὶ στὴν Πρώτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ποὺ ἔγινε στὴ Νίκαια, ἤτανε κι᾿ ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας ἀνάμεσα στοὺς τριακοσίους δέκα ὀκτὼ θεοφόρους πατέρας καί, παρ᾿ ὅλο ποὺ δὲν γνώριζε γράμματα, ἀποστόμωσε τὸν αἱρεσιάρχην Ἄρειο ποὺ ἤτανε ὁ πιὸ σπουδασμένος στὰ γράμματα ἀπὸ ὅλους τοὺς δεσποτάδες.

Ὅλον τὸν καιρὸ ποὺ ἔζησε δὲν ἔπαψε νὰ κάνει θαύματα. Τὸ μεγαλύτερο ἤτανε ἡ ἀνάσταση τῆς πεθαμένης κόρης του ποὺ σηκώθηκε ἀπὸ τὸ μνῆμα καὶ μαρτύρησε σὲ ποιὸ μέρος εἶχε φυλάξει τὰ χρήματα ποὺ τῆς ἐμπιστεύθηκε κάποια γυναίκα, καὶ πάλι ξανακοιμήθηκε. Κάποτε πῆγε στὸν ἅγιο μία γυναίκα ποὺ εἶχε ἕνα παιδάκι καὶ τῆς πέθανε, καὶ τὸν παρακαλοῦσε μὲ δάκρυα πολλὰ νὰ τὸ ἀναστήσει, τόσο συνηθισμένοι ἤτανε οἱ ἄνθρωποι, ποὺ τὸν γνωρίζανε, στὰ θαύματα ποὺ ἔκανε ὁ ἅγιος. Καὶ ἐκεῖνος τὸ ἀνάστησε μὲ τὴν προσευχή του. Μὰ ἡ μητέρα του σὰν τὸ εἶδε ζωντανό, ἀπὸ τὴν πολλὴ χαρὰ τῆς πέθανε ἡ ἴδια. Κι᾿ ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας ἀνέστησε καὶ τὴ γυναίκα. 

Αὐτὰ τὰ μεγάλα θαύματα ξακουσθήκανε στὸν κόσμο, κι᾿ ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας, ζωντας ἀκόμα, τιμήθηκε σὰν ἅγιος καὶ θαυματουργός. Καὶ ἕως τώρα κάνει πολλὰ θαύματα τὸ σκήνωμά του ποὺ εἶναι ὁ θησαυρὸς τῶν Κερκυραίων.Ὅταν ἐλειτουργοῦσε, παραστεκότανε Ἄγγελοι ποὺ τοὺς βλέπανε μὲ τὰ μάτια τοὺς πολλοὶ ἀπὸ τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανούς, καὶ ποὺ ἔλεγε τὸ «Εἰρήνη πᾶσι», οἱ Ἄγγελοι ἀντιφωνούσανε «Καὶ τῷ πνεύματί σου» ἀντὶ τῶν ψαλτάδων, καὶ τὸν περιέλουζε κάποια ὑπερφυσικὴ φωτοχυσία. 

Μὲ τέτοια ἀγγελικὴ πολιτεία ἀφοῦ ἔζησε κ᾿ ἔφθασε σὲ βαθὺ γῆρας ποιμαίνοντας τὰ λογικὰ πρόβατα, μετέστη πρὸς Κύριον. Τὸ δὲ ἅγιο λείψανό του ἔμεινε κάμποσον καιρὸ στὴν Τριμυθοῦντα κι᾿ ἀπὸ κεῖ τὸ πήγανε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὸ ἐβάλανε στὴν ἐκκλησία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ὅπου φυλαγότανε τὰ ἅγια λείψανα πολλῶν ἁγίων. Κατὰ τὴ βασιλεία τῶν Τούρκων εὑρέθη εἰς τὰ χέρια ἑνὸς εὐλαβοῦς χριστιανοῦ ποὺ τὸν λέγανε Βούλγαρη, κι᾿ αὐτὸς μὲ μεγάλα βάσανα καὶ κόπους τὸ ἔφερε ἕως τὴν Ἀλβανία κρυμμένο μέσα σὲ τσουβάλια, κι᾿ ἀπὸ κεῖ τὸ πέρασε μ᾿ ἕνα καΐκι στὴν Κέρκυρα ποὺ τὴν κρατούσανε οἱ Βενετσιάνοι, κι᾿ ἀπὸ τότε βρίσκεται σ᾿ αὐτὸ τὸ νησί, ἀπείραχτο ἀπὸ τὸν καιρό, μὲ ὅλο ὅπου περάσανε 1600 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του. Στὸ κουβούκλιο στέκεται ὄρθιος ὁ ἅγιος, μὲ χέρια σταυρωμένα, ντυμένος μὲ τὰ ἄμφιά του καὶ τὸν βγάζουνε σὲ λιτανεία δυὸ φορὲς τὸ χρόνο. Οἱ Κερκυραῖοι ἔχουνε τὸ ἱερὸ σκήνωμα σὲ μεγάλη εὐλάβεια καὶ τὸ θεωροῦνε θησαυρὸ τοῦ νησιοῦ τους. Τὸν καιρὸ ποὺ δούλεψα στὸ Μουσεῖο τῆς Κέρκυρας γνώρισα τὸν πάπα-Βούλγαρη, ποὺ ἤτανε ἐφημέριος του ναοῦ, κατὰ κληρονομικὸ δικαίωμα, ἄνθρωπος ποὺ ἀγαποῦσε τὴν τέχνη καὶ τὰ γράμματα. Τὸ ἅγιο λείψανο θαυματουργεῖ πάντα ἕως σήμερα σὲ ὅποιους ἐπικαλεσθοῦνε μὲ πίστη τὸν ἅγιο.

Στὴν ὀρθόδοξη ἁγιογραφία ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας παριστάνεται γηραλέος μὲ γυριστὴ μύτη καὶ μὲ διχαλωτὸ κοντὸ ἄσπρο γένι, «γέρων διχαλογένης φορῶν σκοῦφον». Ὁ σκοῦφος του εἶναι παράξενος, σὰν κινέζικος, μυτερὸς στὴν κορυφή. Δὲν ζωγραφίζεται ποτὲ ξεσκούφωτος. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς εἰκόνες ἀπάνω σὲ σανίδι εἴτε σὲ τοῖχο σὲ ἄλλο μέρος τῆς ἐκκλησίας, ζωγραφίζεται συχνὰ στὸ ἅγιο Βῆμα μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους μεγάλους ἱεράρχας Βασίλειο, Χρυσόστομο καὶ Γρηγόριο κάτω ἀπὸ τὴν Πλατυτέρα. Στὸ χαρτὶ ποὺ βαστᾶ εἶναι γραμμένο: «Ἔτι προσφέρομέν Σοι τὴν λογικὴν ταύτην καὶ ἀναίμακτον θυσίαν».Ἡ ὑμνολογία μας τὸν στόλισε μὲ τὰ ἀμάραντα ἄνθη της, ποὺ πολὺ λίγοι ἀπὸ μᾶς τὰ μελετήσανε γιὰ νὰ δοῦνε πὼς ἀληθινὰ εἶναι ἀμάραντα. 

«Χαίροις ἀρχιερέων κανών, τῆς Ἐκκλησίας ἀδιάσειστον ἔρεισμα· τὸ κλέος τῶν Ὀρθοδόξων, ἡ τῶν θαυμάτων πηγή, τῆς ἀγάπης ρεῖθρον μὴ κενούμενον…». «Πράος καὶ κληρονόμος τῆς γῆς, Σύ, τῶν πραέων ἀληθῶς ἀναδέδειξαι, Σπυρίδων, πατέρων δόξα, ὁ ταῖς νευραὶς τῶν σοφῶν καὶ ἁπλῶν σου λόγων, θείᾳ χάριτι, ἐχθρὸν τὸν παμπόνηρον καὶ παράφρονα Ἄρειον ἐναποπνίξας, καὶ τὸ δόγμα τὸ ἔνθεον καὶ σωτήριον ἀνυψώσας ἐν Πνεύματι…». «Ἐκ ποιμνίων ὥσπερ τὸν Δαυΐδ, σὲ ἀναλαβόμενος ὁ Πλαστουργός, λογικῆς ποίμνης ἔθετο ποιμένα πανάριστον, τὴ ἁπλότητι καὶ πραότητι λάμποντα καὶ τὴ ἀκακία, ὅσιε, Ποιμὴν καλλωπιζόμενον». «Μωυσέως τὸ ἄπλαστον, Δαυῒδ τὸ πρᾶον, Ἰὼβ τοῦ Αὐσίτιδος τὸ ἄμεμπτον κτησάμενος, τοῦ Πνεύματος γέγονας κατοικητήριον, μέλπων, Ἱερώτατε: Ὁ ὧν εὐλογημένος καὶ ὑπερένδοξος». «Σὲ ἐξ ἀλόγου ποίμνης μετήγαγεν εἰς λογικὴν τὸ Πνεῦμα, πνευματοφόρε, ὡς τὸν Μωσέα καὶ Δαυῒδ ὧν ἐμιμήσω τὸ πράον, Σπυρίδων, φῶς οἰκουμένης». Τὸ ἀπολυτίκιον λέει: «Τῆς Συνόδου τῆς πρώτης ἀνεδείχθης ὑπέρμαχος, καὶ θαυματουργὸς θεοφόρε, Σπυρίδων, πατὴρ ἡμῶν. Διὸ νεκρὰ Σὺ ἐν τάφῳ προσφωνεῖς, καὶ ὄφιν εἰς χρυσοῦν μετέβαλες· καὶ ἐν τῷ μέλπειν τὰς ἁγίας Σου εὐχάς, Ἀγγέλους ἔσχες συλλειτουργοῦντάς Σοι, Ἱερώτατε. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι· δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι· δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ Σοῦ πᾶσιν ἰάματα». 

(Πηγή: Φώτη Κόντογλου, Ἀσάλευτο Θεμέλιο, ἐκδ. Ἀκρίτας 1996). 

ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ 

Ποίημα Μοναχού Γερασίμου Μικραγιαννανίτου 

Ήχος πλ.δ΄. Τη υπερμάχω 

Ως θησαυρόν της συμπαθείας αδαπάνητον , 

καί τών θαυμάτων κτήμην όντως  πολυχεύμονα 

μακαρίζομεν Σπυρίδων σε Ιεράρχα .

Αλλ' ώς ρύστης τών καλούντων σε οξύτατος 

'Εκ παντοίων απολύτρωσαι κακώσεων 

Τούς βοώντάς σοιμΧαίρε Πάτερ πανεύφημε. 

  

ΜΟΝΑΧΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΙΚΡΑΓΙΑΝΝΑΝΙΤΗΣ : ΤΟ ΚΥΚΝΕΙΟΝ ΑΣΜΑ

Στις 7 Δεκεμβρίου του 1991  ο Κύριος της Ζωής και του θανάτου κάλεσε κοντά Του μία αγία και αγνή Ψυχή. Κάλεσε κοντά Του ένα άνθρωπο που έζησε μόνο για τον Θεό. Κάλεσε κοντά Του ένα Μοναχό που με τα δάκρυα και τους κόπους του μετέβαλε την έρημο του Αγίου Όρους σε όαση πνευματική, καταφύγιο δροσερό για τον σύγχρονο κουρασμένο διαβάτη της ζωής. Κάλεσε κοντά Του ένα αγαθό δούλο Του που δούλεψε πάνω στο τάλαντο που ο Κύριος του χάρι σε και γέμισε την Ορθόδοξη Εκκλησία με ύμνους μελωδικούς που ζωντανεύουν την πίστη και μεταφέρουν τον πιστό σε ουράνιες πολιτείες πνευματικές. Στις 7 Δεκεμβρίου 1991 ημέρα Σάββατο εκοιμήθη εν Κυρίω ο Μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Σαν  ελάχιστο μνημόσυνο στην σεβασμία μνήμη του παραθέτουμε το "Κύκνειο άσμα" του,που το συμπεριέλαβε στην τελευταία του προσφορά προς την Παναγία Μητέρα του Θεού ,στο περίφημο "Θεοτοκάριον" ,το βιβλίο που περιέχει ύμνους και ωδές πνευματικές πρός την έφορο του αγίου Όρους και Μητέρα όλων των Χριστιανών, καθώς και τις υποθήκες του πρός τα πνευματικά του τέκνα.   Ας έχουμε την ευχή του. 

ΤΟ ΚΥΚΝΕΙΟΝ ΑΣΜΑ  ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ 
 " Αλλ΄ ώ Πανύμνητε Δέσποινα , δέξαι παρακαλώ, εν πολλή μητρική ευνοία καί συμπάθεια και συγκαταβάσει,ως εδέξατο ο Υιός σου και Θεός ημών τα δύο λεπτά της χήρας,τα ταπεινά μου ψελλίσματα,άτινα γονυκλινώς εν πολλή ευλαβεία προσφέρω τη Θεομητορική σου μεγαλειότητι, "ως δώρα ευπρόσδεκτα και προσφοράν τελείαν",και εν τη φοβερά ώρα του θανάτου βοήθει μοι τω αναξίω και αμαρτωλώ ικέτη σου,εν δε τω αδεκάστω βήματι του φιλανθρώπου Υιού σου και Θεού ημών,παράστησον με ακατάκριτον διά της μητρικής σου παρρησίας,ως υπέσχου,φιλάγαθε Δέσποινα,και πάντας τους ψάλλοντας αυτούς εν ευλαβεία, αξίωσον της ουρανίου βασιλείας.Αμήν. 
 Δέξασθε ευμενώς,παρακαλώ υμάς,αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,το παρόν Θεοτοκάριον,και ψάλλατε τους εν αυτώ κανόνας εν πίστει και ευλαβεία πρός την Κυρίαν Θεοτόκον, ίνα απαλλάττη υμάς πειρασμών και κινδύνων και πάσης αμαρτίας,μετά δε το τέλος αξιώση υμάς,ταις Μητρικαίς αυτής πρεσβείες,της βασιλείας των ουρανών,ης γένοιτο πάντας ημάς επιτυχείν χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου και Θεού και Σωτληρος ημών Ιησού Χριστού,ω η δόξα και το κράτος και η προσκύνησις συν τω ανάρχω αυτού Πατρί,και τω Παναγίω και ομοουσίω αυτού Πνεύματι,νύν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων.Αμήν. " 

-Υποθήκες προς τα πνευματικά του τέκνα:
«Τέκνα μου εν Κυρίω αγαπητά και περιπόθητα, ακούσατέ μου της ταπεινής φωνής, ήτις χάριτι Κυρίου και βοηθεία της Κυρίας ημών Θεοτόκου θα είπη εις υμάς ρήματα ζωής αιωνίου, ήτοι μικρόν και συνεπτυγμένον, αλλά πρακτικόν λόγον ωφελείας και οικοδομής.
Δόξαν και ευγνωμοσύνην να προσφέρωμεν καθ' εκάστην ημέραν τω Κυρίω και τη Παναγία Αυτού Μητρί, διότι ηξίωσαν ημάς να έλθωμεν εις τον άγιον τούτον τόπον και να γίνωμεν μοναχοί, όπερ πολλοί επεθύμησαν, αλλά δεν το κατόρθωσαν. Γενόμενοι μοναχοί να έχωμεν αμείωτον την προθυμίαν προς τους πνευματικούς αγώνας και άσβεστον την φλόγα της αγάπης προς την μοναχικήν ζωήν, ως είμεθα την πρώτην ημέραν της ενταύθα ελεύσεώς μας. Να προσέχωμεν πολύ δια να φυλάττωμεν τον νουν μας καθαρόν από τους πονηρούς και ακαθάρτους λογισμούς, οίτινες μολύνουν την καρδίαν μας, αποδιώκουν μακράν ημών την θείαν χάριν και γινόμεθα παίγνιον του σατανά.
Ιδιαιτέρως σας συνιστώ να προσέξωμεν το έργον της υπακοής, της τελείας και αδιακρίτου υπακοής, ήτις είναι το θεμέλιον της μοναχικής ζωής, γεννήτρια της ταπεινώσεως και πηγή ειρήνης και πνευματικής χαράς εις την καρδίαν του καλού και υπηκόου μοναχού. Υπακοή και ταπεινοφροσύνη είναι δύο πτέρυγες, αίτινες υψώνουν ημάς ταχύτερον εις την πνευματικήν τελειότητα. Υπήκοος μοναχός, εργάτης αρετής· παρήκοος, πλήρης ακαταστασίας.
Να εξομολογήσθε ταχτικώς και ειλικρινώς και να ανοίγητε διάπλατα την καρδίαν σας εις τον πνευματικόν σας πατέρα. Η συνεχής και καθαρά εξομολόγησις καίει τον σατανά, ευφραίνει τον άγγελον φύλακα της ψυχής και πληροί την καρδίαν μας θείας χάριτος.
Να προσέρχεσθε ταχτικότερον εν φόβω Θεού και καθαρά εξομολογήσει εις την μετάληψιν των αγίων και αχράντων Μυστηρίων. Ο μεταλαμβάνων ταχτικώς εν φόβω Θεού ενούται μετά του Κυρίου, φωτίζεται η ψυχή του, λαμβάνει μυστικήν δύναμιν κατά του αοράτου εχθρού, όστις σφόδρα φοβείται την θείαν Μετάληψιν και κατακαίεται υπ' αυτής και γενικώς ο μεταλαμβάνων εν βαθυτάτη ταπεινώσει αξιούται νοερώς πολλών παρά Θεού πραγμάτων και δωρεών ως εμπράκτως εδοκιμάσαμεν τούτο.
Να μην αμελήτε τον κανόνα σας και τα λοιπά καθήκοντά σας, ήτοι εσπερινόν, απόδειπνον, όρθρον ως και την ανάγνωσιν.
Όταν δε εργάζεσθε να προσπαθήτε να λέγετε την ευχήν «Κύριε Ιησού Χριστέ» και ενδιαμέσως το «Θεοτόκε Παρθένε».
Να έχετε αγάπην μεταξύ σας αδελφικήν, άδολον και ανυπόκριτον, δια να σας επισκιάζη η χάρις του Θεού.
Να αγαπάτε και να σέβεσθε τον πνευματικόν σας πατέρα, ήτις αγάπη και σεβασμός αναφέρεται εις τον Χριστόν.
Να είσθε προσεκτικοί εις τους λόγους σας, συνετοί εις τας αποκρίσεις σας, να αποφεύγετε τας ακαίρους συζητήσεις και φλυαρίας και να επιδιώκετε πάντοτε την σιωπήν, ως μητέρα σοφωτάτων εννοιών κατά τον ειπόντα θείον Πατέρα.
Να ευλαβείσθε σφόδρα την Κυρίαν ημών Θεοτόκον, την έφορον και προστάτιδα ημών, τον αρχηγόν ημών Άγιον Ιωάννην τον Πρόδρομον και τους ιδιαιτέρους προστάτας ημών Άγιον Διονύσιον τον Ρήτορα και Άγιον Μητροφάνην, οίτινες υπερίπτανται νοερώς και ευλογούσιν ημάς και να λέγετε εν τακτύή ημέρα της εβδομάδος ανελλιπώς τους χαιρετισμούς και την παράκλησιν αυτών.
Να βιάζεσθε, αγαπητά μου τέκνα, να βιάζεσθε εις το καλόν και γενικώς εις τα μοναχικά σας καθήκοντα και ως λέγει ο Ουρανοβάμων Άγιος Απόστολος Παύλος "βλέπετε πως ακριβώς περιπατείτε μη ως άσοφοι αλλ'; ως σοφοί εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισι".
Μακάριος ο μοναχός εκείνος, όστις βιάσει τον εαυτόν του και ζήσει εναρέτως κατά τας δοθείσας υποσχέσεις εν τη κουρά. Ούτος θα αξιωθή μακαρίου τέλους και μετά το τέλος του η Κυρία Θεοτόκος θα απολογηθή υπέρ αυτού προς τον εύσπλαχνον Υιόν της και Θεόν ημών Κύριον Ιησούν Χριστόν, ου η χάρις και το άπειρον έλεος είη μεθ' ημών. Αμήν.
Και ταύτα πάντα μετά πολλής εν Χριστώ αγάπης και θερμών πατρικών ευχών, ο ταπεινός 
 Γέρων Μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης
Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας
Εν μηνί Αυγούστω 15. 1985

Κατά ταύτην την ημέραν εορτή της Κοιμήσεως της Κυρίας ημών Θεοτόκου ήλθον εις Άγιον Όρος εν έτει 1922. 

ΤΡΙΣΑΓΙΟ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ π.ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΜΙΚΡΑΓΙΑΝΝΑΝΙΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ π.ΤΙΜΟΘΕΟ ΗΛΙΑΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΜΑΝΩΛΗ ΜΠΕΤΕΝΙΩΤΗ