Ο Επίσκοπος Κεράμων Βαρθολομαίος στον Μητροπολιτικό Ναό της Νέας Ιωνίας

Προεξάρχοντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου κ. Βαρθολομαίου, βοηθού Επισκόπου της Αρχιεπισκοπής Καναδά τελέσθηκε σήμερα, Κυριακή 25 Ιουλίου 2021 (Ε’ Ματθ.) η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό Αγ. Αναργύρων Ν. Ιωνίας. 

Όπως είναι γνωστό ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος κ. Βαρθολομαίος ξεκίνησε την εκκλησιαστική του διακονία ως διάκονος του μακαριστού πρώτου Μητροπολίτου της Ν. Ιωνίας κυρού Τιμοθέου και στη συνέχεια Ιεροκήρυκας του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Αναργύρων και Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Κωνσταντίνου Ν. Ιωνίας.

Τον Θεοφιλέστατο προσφώνησε με θερμά λόγια ο  Πανοσ. Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως π. Επιφάνιος Αρβανίτης, μεταφέροντάς του τις ευχές του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Γαβριήλ.  Ο π. Επιφάνιος εξέφρασε την χαρά του ιερού κλήρου και του πιστού λαού για την σημερινή τέλεση της Θείας Λειτουργίας και  με αφορμή την συμπλήρωση ενός έτους  από την είς Επίσκοπον χειροτονία του κ. Βαρθολομαίου, κατά την οποία ο Θεοφιλέσταος έλαβε το όνομα Βαρθολομαίος, από Νεκτάριος πο ονομαζόταν πρίν και του προσέφερε ως ευλογία την εικόνα του Πολιούχου της Ιεράς Μητροπόλεως Αγίου Γεωργίου του Νεαπολίτου. Στην αντιφώνησή του ο Θεοφιλέστατος κ. Βαρθολομαίος, εμφανώς συγκινημένος, ευχαρίστησε θερμά τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Γαβριήλ για την φιλοξενία και στη συνέχεια απευθυνόμενος στο εκκλησίασμα τόνισε την αναγκαιότητα της υπακοής των πιστών προς την Αγία μας Εκκλησία.

Η χειροτονία του νέου Μητροπολίτη Γαλλίας κ. Δημητρίου

 

Τελέστηκε σήμερα, Κυριακή 25 Ιουλίου 2021, η χειροτονία του νέου Μητροπολίτου Γαλλίας κ. Δημητρίου, στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.

 φωτογραφίες του Yani kayakoparan.

ΧΑΛΚΗΣ ΗΘΟΣ: Ο ΠΑΤΑΡΩΝ ΜΕΛΕΤΙΟΣ

                                       

Του Διακόνου Μελετίου Στεφανάτου / Θεολογική Σχολή Χάλκης

Ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Πατάρων Μελέτιος, κατὰ κόσμον Δημήτριος Χρηστίδης, γεννήθηκε τὸ 1880 στὴ Σπάρτη τῆς ἐπαρχίας Πισιδίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Κατὰ τὸ σχολικὸ ἔτος 1897-1898 εἰσήχθη στὴν δεύτερη τάξη τοῦ γυμνασιακοῦ τμήματος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης, τελῶν ὑπὸ τὴν ἐγγύηση τοῦ Μητροπολίτη Πισιδίας Γερασίμου. Κατὰ τὰ ἔτη τῶν σπουδῶν του, τὸν Αὔγουστο τοῦ 1903, χειροτονήθηκε στὸ ναΰδριο τῆς Σχολῆς διάκονος ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Καλλιουπόλεως Ἱερώνυμο. Ἀπὸ τὴν Θεολογικὴ Σχολὴ ἀπεφοίτησε τὸ ἑπόμενο ἔτος, 1904, καὶ στὴ συνέχεια ὑπηρέτησε ὡς Ἀρχιδιάκονος τοῦ Μητροπολίτη Καλλιουπόλεως. Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄ στὸν Πατριαρχικὸ Ναό τὸν Νοέμβριο τοῦ 1904. Ἀκολούθως, ὑπηρέτησε στὴν ἑλληνορθόδοξο κοινότητα Μερσίνης τῆς Μητροπόλεως Ἀδάνων γιὰ τέσσερα ἔτη καὶ κατόπιν μετέβη στὴν Σπάρτη τῆς Πισιδίας, ὅπου ἀνέλαβε καθήκοντα Πρωτοσυγκέλλου τῆς Μητροπόλεως[1]. Τὸ 1910, σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν, ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Πατάρων, Βοηθὸς τοῦ Μητροπολίτου Πισιδίας Κωνσταντίνου, ἀπὸ τὸν ὁποῖο καὶ χειροτονήθηκε στὶς 19 Δεκεμβρίου στὸν Ἱ. Ναὸ Ἁγίου Νικολάου Γαλατᾶ τῆς Πόλεως. Ὡς Ἐπίσκοπος ἀπὸ τὸ 1913 καὶ ἑξῆς ὑπηρέτησε ἐπίσης τὶς Ἱ. Μητροπόλεις Νικαίας καὶ Ἡρακλείας, ὅπου ἀνέπτυξε σημαντικὴ ποιμαντικὴ καὶ ἐθνικὴ δράση, μὲ ἀποτέλεσμα μάλιστα νὰ ἀπελαθῇ ἀπὸ τὴν Νίκαια καὶ νὰ ἀναγκασθῇ νὰ μεταβῇ στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸν Μάιο τοῦ 1919 ἐπανῆλθε στὴν Μητρόπολη Πισιδίας, μάλιστα ὡς Ἐπίτροπος τοῦ ἐπιχωρίου Μητροπολίτου, ἐκτελοῦντος συνοδικὰ καθήκοντα καὶ διαμένοντος κατὰ συνέπεια στὴν Κωνσταντινούπολη[2]. Κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἐγκαταστάσεώς του στὴν Ἀττάλεια, ἡ περιοχὴ τελοῦσε ὑπὸ ἰταλικὸ ἔλεγχο. Ὁ ἴδιος διαζωγραφεῖ μὲ μελανὰ χρώματα τὴν δράση τους: «Οἱ Ἰταλοὶ καὶ οἱ κατακλύσαντες τὴν Ἀττάλειαν καὶ τὴν περιοχὴν Καθολικοὶ ἱερεῖς, Καλόγηροι καὶ Καλογραῖαι μετὰ φανατισμοῦ διενήργουν προπαγάνδαν πολιτικὴν καὶ θρησκευτικὸν προσηλυτισμόν, διὰ νὰ ἐξιταλίσωσι καὶ νὰ προσελκύσωσι εἰς τὸν Παπισμὸν τοὺς Ἕλληνας[3]». Ὁ Πατάρων Μελέτιος ὅμως δὲν ἔπαυσε νὰ ἀναπτύσσῃ ἀξιόλογη ποιμαντικὴ καὶ ἐθνικὴ δράση «συνεχῶς κηρύττων εἰς τοὺς ναούς, ἱδρύων ἰατρεῖα καὶ συσσίτια καὶ διανέμων βοηθήματα εἰς τοὺς δεομένους[4]». Ἡ δράση του εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν κατόπιν συμφωνίας Ἰταλῶν καὶ Τούρκων ἀπαγωγή του στὸ Ἐρζεροὺμ τὸ 1921[5]. Ὁ ἴδιος ἐξιστορεῖ τὰ τῆς ἐξορίας του, ἡ ὁποία διήρκησε τρία ἔτη, «συνελήφθην καὶ ἐξετοπίσθην ἐξ Ἀτταλείας τὴν 8ην Ἰανουρίου τοῦ 1921 ὑπὸ τῶν Τουρκικῶν Ἀρχῶν καὶ ἤχθην ὡς αἰχμάλωτος εἰς τὰς ἐσχατιὰς τῆς Τουρκίας. Ὑπέφερα τὰ πάνδεινα, πεζοπορείας, φυλακίσεις, κακώσεις, πεῖναν, μεταφορὰς ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, ἀνεκδιήγητα βάσανα[6]». Ὁ Πατάρων Μελέτιος ἐντόπιζε τὴν αἰτία τῶν πολεμικῶν συγκρούσεων τῆς ἐποχῆς, ἐν μέσῳ τῶν ὁποίων βρέθηκε καὶ ὁ ἴδιος, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρώπινης πλεονεξίας «…ἡ πλεονεξία καὶ τὴν τῶν οἴκων καὶ τῶν πόλεων ἀνατρέπει καὶ διαφθείρει εὐδαιμονίαν, αἱ δὲ διαφοραί, αἱ ἐμφύλιοι ἔριδες καὶ οἱ ἔξω πόλεμοι δι΄ οὐδὲν ἢ διὰ τὴν τοῦ πλείονος ἐπιθυμίαν συμβαίνουσιν[7]». Παύση τῶν πολέμων καὶ ἐπικράτηση τῆς εἰρήνης μπορεῖ νὰ ἐπιτευχθῇ μόνο διὰ τῆς ἀγάπης «ἡ καθ΄ ἡμᾶς πεῖρα βεβαιοῖ τὴν ἀναντίρρητον ταύτην ἀλήθειαν, ὅτι ἐὰν πάντες ἀνεξαιρέτως οἱ ἄνθρωποι εἶχον ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν τὴν ὑπὸ τοῦ Χριστιανισμοῦ διδασκομένην πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην, ὢ τότε, τότε θὰ ἔπαυον μὲν αἱ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ὑφιστάμεναι διακρίσεις τῶν ἀνθρώπων τῷ πλούτῳ, τῇ δυνάμει καὶ τοῖς ἄλλοις, αἵ χαλεπὰς ἑκάστοτε διεγείρουσι ἔριδας καὶ διαμάχας, θὰ ἐκράτει δὲ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ἡ χριστιανικὴ ἰσότης καὶ θὰ ἐπρυτάνευεν ἡ ἀπόλυτος εἰρήνη[8]». Τὸ 1924 βρέθηκε μαζὶ μὲ τοὺς ἐκριζωμένους πρόσφυγες στὴν Νέα Ἰωνία τῆς Ἀττικῆς, ὅπου μὲ τὴν ἄδεια τοῦ Ἀθηνῶν Χρυσοστόμου, συνέχισε νὰ μεριμνᾷ γιὰ τὴν διαποίμανση τῶν προσφύγων. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς γερμανικῆς κατοχῆς τοῦ ἀνατέθηκε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ἡ φροντίδα τῆς Μητροπόλεως Ἀλεξανδρουπόλεως, ὅπου ἀντιμετώπισε πολλοὺς κινδύνους προερχομένους τόσο ἀπὸ τοὺς Γερμανούς, ὅσο καὶ ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους, οἱ ὁποῖοι τελικῶς τὸν ἀπήλασαν. Μετὰ τὴν ἐπιστροφή του ἀπὸ τὴν Ἀλεξανδρούπολη στὴν Νέα Ἰωνία ἀνέλαβε τὴν ὀργάνωση τῶν συσσιτίων τῆς πόλεως, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τρέφονταν ἕως 15.000 ἄτομα καθημερινῶς[9]. Ἡ ἀγάπη του πρὸς τὸν πλησίον τὸν ὠθοῦσε, καίτοι ὁ ἴδιος ἄστεγος ἐπὶ ὀκταετία, νὰ μεριμνᾷ γιὰ κάθε ἀνάγκη τῶν ποιμνίου του, ἀφοῦ, ὅπως μαρτυρεῖ, ἡ ἀγάπη «ἐλαχίστην ἢ καὶ οὐδεμίαν δύναται νὰ ἔχῃ ἀξίαν, ἐφ΄ ὅσον ὡς ἁπλῆ εὐμένεια καὶ ἄκαρπος συμπάθεια μένουσα, δὲν ἐκδηλοῦται καὶ ἔργῳ[10]». Παρ΄ ὅλο ποὺ τοῦ προτάθηκε νὰ ἀναλάβῃ τὴν διαποίμανση κάποιας Μητροπόλεως τὸ ἀρνήθηκε κατηγορηματικῶς, δηλώνοντας τὴν ἐπιθυμία του νὰ παραμείνῃ μὲ τοὺς πρόσφυγες[11], «τοὺς ἐκριζωθέντας ἐκ τῶν πατρῴων ἐδαφῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας[12]». Τὸ 1961, ἡ Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, κατόπιν αἰτήματος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀνύψωσε τὸν Πατάρων Μελέτιο σὲ τιτουλάριο Μητροπολίτη, ἐπ΄ ἀφορμῇ τῆς συμπληρώσεως πεντηκονταετίας ἀρχιερωσύνης[13], μὲ σκοπὸ νὰ τιμηθῇ ἡ προσφορά του στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Γένος, ἐνῷ τὸ 1963 τιμήθηκε καὶ ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν. Στὶς 20 Ἰουλίου 1967, σὲ ἡλικία 87 ἐτῶν, ὁ Πατάρων Μελέτιος «ὁ ἐκλεκτὸς οὗτος ἱεράρχης, λευκανθεὶς ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων τῶν ἐκκλησιαστικῶν καὶ ἐθνικῶν ἀγῶνων» ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ καὶ κηδεύτηκε ὑπὸ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερωνύμου προπεμπόμενος ἀπὸ τὸ ἀγαπημένο του προσφυγικὸ ποίμνιο στὸν Ἱ. Ν. Ἁγίων Ἀναργύρων Νέας Ἰωνίας, γιὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ ὁποίου ἐκοπίασε τὰ μέγιστα.

Πηγή ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ 

[1] Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια, Ἔτος ΛΑ’ (1910), 48, 383

[2] Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια, Ἔτος ΛΘ’ (1919), 17, 122-123

[3] Ἱερωνύμου Ἀθηνῶν, «Ὁ Πατάρων Μελέτιος», Ἐκκλησία, ΜΔ΄ (1967), 15, 423

[4] αὐτόθι

[5] Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια, Ἔτος ΜΑ’ (1921), 17, 55

[6] Ἱερωνύμου Ἀθηνῶν, «Ὁ Πατάρων Μελέτιος», Ἐκκλησία, ΜΔ΄ (1967), 15, 423

[7] Πατάρων Μελέτιος, Περὶ ἀπληστίας

[8] Πατάρων Μελέτιος, Περὶ τῆς πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπης.

[9] Ἱερωνύμου Ἀθηνῶν, Ὁ Πατάρων Μελέτιος, Ἐκκλησία, ΜΔ΄ (1967), 15, 424

[10] Πατάρων Μελέτιος, Περὶ τῆς πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπης.

[11] ΘΗΕ, λῆμμα Μελέτιος ὁ Χρηστίδης (Ι. Κωνσταντινίδης)

[12] Ἱερωνύμου Ἀθηνῶν, Ὁ Πατάρων Μελέτιος, Ἐκκλησία, ΜΔ΄ (1967), 15, 423

[13] Ἐκκλησία, ΛΗ΄ (1961), 4, 76

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τον Νοέμβριο στη Κούβα

 

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η πρόσκληση διαβιβάστηκε στον Παναγιώτατο μέσω του Πρέσβη της Κούβας στην Τουρκία Λουίς Αλμπέρτο Αμορός Νιούνεζ, κατά την διάρκεια συνάντησης τους την Τετάρτη 14 Ιουλίου 2021. Αυτή θα είναι η δεύτερη επίσκεψη του Παναγιωτάτου στην Κούβα μετά από εκείνη του 2004, η οποία είχε πραγματοποιηθεί κατόπιν πρόσκλησης του τότε Προέδρου της χώρας Φιντέλ Κάστρο.

Τήν Τετάρτην, 14ην τ.μ. Ἰουλίου, ἡ Α.Θ.Παναγιότης ὁ Πατριάρχης ἐδέχθη εἰς ἀκρόασιν τόν Πρέσβυν τῆς Κούβας ἐν Τουρκίᾳ Ἐξοχ. κ. Luis Alberto Amorós Núñez, ὅστις μετέφερεν εἰς Αὐτόν τήν πρόσκλησιν τοῦ Προέδρου τῆς Χώρας του Ἐξοχ. κ. Miguel Mario Díaz-Canel Bermúdez νά ἐπισκεφθῇ ἐπισήμως τήν Κούβαν. Ὁ Παναγιώτατος ἀπεδέχθη τήν ὡς ἄνω τιμητικήν πρόσκλησιν τοῦ κ. Προέδρου τῆς Κούβας, προτίθεται δέ νά μεταβῇ εἰς Ἁβάναν τήν πρώτην ἑβδομάδα τοῦ Νοεμβρίου, ἅμα τῇ ὁλοκληρώσει τῆς ἐπισήμου ἐπισκέψεως Αὐτοῦ εἰς Ἡνωμένας Πολιτείας τῆς Ἀμερικῆς. Αὕτη θά εἶναι ἡ δευτέρα ἐπίσκεψις τῆς Παναγιότητός Του εἰς Κούβαν, μετά τήν γενομένην τό ἔτος 2004 πρώτην τοιαύτην τῇ προσκλήσει τοῦ τότε Προέδρου τῆς Xώρας Fidel Castro.

Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 16ῃ Ἰουλίου 2021

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην Παναγία Σουμελά - Αρχιερατική Θ. Λειτουργία και στην Φανερωμένη Αρτάκης

 

Μετά τήν ἀναγγελίαν περί τῆς τελέσεως καί ἐφέτος τῆς Θείας Λειτουργίας εἰς τήν Παναγίαν Φανερωμένην Ἀρτάκης, ἀσμένως ἀνακοινοῦται σήμερον εἰς τούς ἐνδιαφερομένους εὐσεβεῖς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς ὅτι, ἐκδοθείσης προφρόνως τῆς σχετικῆς ἀδείας, ἡ Α.Θ.Παναγιότης ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος θά τελέσῃ τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τήν 15ην Αὐγούστου ἐ.ἔ., ἡμέραν Κυριακήν, ἐν τῇ ἱστορικῇ καί περιπύστῳ Ἱερᾷ Μονῇ Παναγίας Σουμελᾶ, εἰς τά ὄρη τῆς Ματσούκας Τραπεζοῦντος, ἔνθα ὡλοκληρώθησαν πενταετεῖς ἐργασίαι στερεώσεως καί ἀναστηλώσεως τοῦ ἱεροῦ τούτου σεβάσματος τῶν Πατέρων ἡμῶν, γενόμεναι ὑπό τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ καί Τουρισμοῦ τῆς Τουρκίας.

Εὐχαρίστως ἀνακοινοῦται ὅτι, χορηγηθείσης τῆς προβλεπομένης ἀδείας ὑπό τῶν ἁρμοδίων ἀρχῶν, θά τελεσθῇ καί ἐφέτος ἡ Θεία Λειτουργία εἰς τά ἐρείπια τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Φανερωμένης ἐν Ἀρτάκῃ τῆς περιοχῆς Κυζίκου, τήν 23ην Αὐγούστου ἐ.ἔ., ἐπί τῇ ἀποδόσει τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Σηλυβρίας κ. Μαξίμου.

Πρωτοπρεσβύτερος Θωμάς Συνοδινός : Το ήθος των Νεομαρτύρων και Ἐθνοϊερομαρτύρων

 Πρωτοπρεσβυτέρου Θωμᾶ Λ. Συνοδινοῦ Προϊσταμένου τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν, τέως Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ,

Ομιλία στήν Συναυλία τῆς Ἐθνικῆς Λυρικῆς Σκηνῆς: «ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» τήν Tετάρτη 23 Ιουνίου 2021 στίς 20.30, στόν Αὔλειο χῶρο τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν, με τη συμμετοχή του Βυζαντινού Χορού του Ιδρύματος Μουσικής της Ι.Α.Α. υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου Κωνσταντίνου Αγγελίδη,

«ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΩΝ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΘΝΟΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΩΝ»

Ἑορτάζουμε σήμερα τήν ἐπέτειο τῶν 200 χρόνων ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ὂχι γιά νά ἀποδώσουμε ἁπλᾶ ἕναν τυπικό φόρο τιμῆς σέ κάποιους γνωστούς καί ἂγνωστους ἀγωνιστές καί ἥρωες, ἀλλά γιά νά ἐκφράσουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας πρός ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μέ τόν ἀγῶνα καί τή θυσία τους ἔγραψαν ἱστορία, δηλαδή γεγονότα αἰώνιας μνήμης ὡς ἀντίδοτο κατά τῆς λήθης. Ἡ σημερινή ἐκδήλωση εἶναι μία ἀντίσταση στό θάνατο καί μία ἐπιβεβαίωση ὃτι ὅλοι αὐτοί οἱ ἀγωνιστές καί ἥρωες πού καταγράφονται στήν ἱστορία δέν βρίσκονται ἁπλᾶ στόν χρόνο ἀλλά κινοῦνται στήν αἰωνιότητα. Τί κάνει ὅμως αὐτές τίς ἀνθρώπινες ἐνέργειες τῶν ἀγωνιστῶν καί ἡρώων νά εἶναι πράξεις ἱστορικές καί οἱ ἴδιοι νά γίνονται φορεῖς τῶν αἰωνίων ἰδανικῶν; Εἶναι οἱ πράξεις ἐκεῖνες, μέ τίς ὁποῖες νοηματοδοεῖται μέσα στήν ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, διαχρονικά, τό περιεχόμενο τοῦ ἀγῶνα τους. Εἶναι ἡ ἰδιοπροσωπία τῆς ἐξεγέρσεως καί ὁ καθολικός χαρακτήρας τοῦ ἀγῶνα τους γιά τήν διατήρηση τῆς ἀξίας τῆς ἐλευθερίας καί ἐμπεδώσεως τοῦ θυσιαστικοῦ τους ἤθους. Αὐτά τά δύο στοιχεῖα μποροῦν νά μᾶς ὁδηγήσουν στήν κατανόηση τοῦ ἐρωτήματος: πῶς ἕνας λαός ὕστερα ἀπό τόσους αἰῶνες δουλείας καί τυραννίας δέν ἀφομοιώθηκε ἀπό τόν κατακτητή του, ἀλλά καί τῆς ἀπαντήσεως: ἐπειδή ὁ λαός αὐτός διετήρησε σταθερό τόν προσανατολισμό του πρός τήν καθολικότητα τῆς ἐλευθερίας μέσα ἀπό τή θυσιαστική προσφορά. Ἡ καθολικότητα ὅμως τοῦ συγκεκριμένου ἀγῶνα δέν ἐξαντλεῖται μόνο στήν ἀπελευθερωτική κίνηση ἀπό τόν ξένο δυνάστη καί κατακτητή, ἀλλά καθορίζεται καί ἀπό τήν ἀγωνιστική προσπάθεια γιά ἀποτίναξη κάθε παράγοντα, ὁ ὁποῖος προσβάλλει τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια. Ἡ ἀξιολόγηση τῆς θυσίας αὐτῆς ὃμως, ὑπ’ αὐτή τήν προοπτική, ἔχει μία δική της λογική, ἔστω καί ἄν κάποιοι ἀδιάφοροι ἤ ἀδαεῖς τήν χαρακτηρίζουν ὡς παραλογισμό ἤ διαβλέπουν ἰδιοτέλεια καί κάποιο ἀτομικό κέρδος, ἀντιλήψεις ξένες πρός τίς καθολικές πράξεις τῶν ἡρώων τοῦ 1821. Οἱ πράξεις αὐτές ἀφοροῦσαν τό σύνολο τῶν καταδυναστευομένων Ἑλλήνων, γιατί ὁ ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων ἦταν προσανατολισμένος στήν καθολική ἀπελευθέρωση τοῦ Γένους καί ὄχι στήν ἀπόκτηση ἀτομικῶν ἀγαθῶν, ὅπως ὑπαγορεύοντο ἀπό τίς δυτικές κοινωνίες τοῦ 19ου αἰώνα. Οἱ πράξεις τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ ἠρωϊκοῦ αὐτοῦ ἔπους ἀπετέλουν ἔκφραση ἐμπιστοσύνης στόν Θεό, δηλαδή γεγονός καί ἒκφραση ἔμπρακτης πίστεως. Μία μοναδική θυσία ἕως αὐταπαρνήσεως, ἐπειδή εἶχαν την ἀμετακίνητη πίστη ὅτι ὁ Θεός εἶναι Θεός ἐλευθέρων ἀνθρώπων κατά τό Παύλειον «ἡμεῖς ἐπ΄ἐλευθερίᾳ ἐκλήθημεν». Ἡ δεξαμενή ἀντλήσεως αὐτῆς τῆς θυσίας ἦταν τό ἦθος πού καλλιέργησε ἐπί αἰῶνες ἡ Ἐκκλησία στόν πιστό λαό Της καί ὁ Εὐαγγελικός Της λόγος, γι’ αὐτό καί ἡ θυσία ἦταν : «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς Πατρίδας τήν ἐλευθερία», ἐνῶ συγχρόνως ἐξέφραζε καί μία ἀλήθεια, ὅτι ὁ Ἑλληνισμός καί ἡ Ὀρ-θοδοξία συμπορεύτηκαν μαζί ἐπί αἰῶνες και εἶχαν πάντοτε, παρά τίς ποικίλες ἀντιξοότητες, ὡς στόχο, τήν ἀναγέννηση τοῦ Γένους. Ὁ Ἑλληνισμός εἶχε καί ἔχει πάντα ἀνάγκη τήν Ἐκκλησία, γιατί ἡ Ἐκκλησία δημιουργεῖ καί διατηρεῖ ἦθος ἐλευθέρων ἀνθρώπων. Ὁ ὁποιοσδήποτε χωρισμὀς τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία συνεπάγεται οὐσιαστική ἀλλοίωση τῆς πολιτισμικῆς μας ταυτότητας. Αὐτήν τήν ταυτότητα μᾶς κληροδότησαν οἱ ἡρωϊκοί και φιλόχριστοι πατέρες μας. Ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐθνική ταυτότητα χωρίς τά πολιτιστικά δεδομένα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821 εἶναι ἁπλᾶ ἕνα διαφορετικό μόρφωμα, τό ὁποῖο δέν ἔχει καμμία πολιτισμική ἀξία γι’ αὐτό καί δέν καταγράφηκε στην ἱστορία. Ἡ πολιτισμική αὐτή ταυτότητα τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 1821 ἐκφράζεται μέσα ἀπό τήν πίστη καί τήν ἐθνική συνείδηση. Προσωποποιεῖται στό ἀνδρεῖο φρόνημα, τήν ἀνιδιοτελή θυσία, τήν ἡρωϊκή προσφορά γιά καθολική ἐλευθερία, στοιχεῖα τά ὁποῖα διασώθηκαν καί ἐκφράστηκαν μέσα ἀπό τήν ἑλληνική παιδεία καί τήν παράδοση τοῦ τουρκοκρατούμενου Γένους. Κορυφαία πράξη βέβαιης θυσίας καί προσφορᾶς, ἀπό τήν ὁποία ἐπιβεβαιώνεται ἡ σύζευξη Ἑλληνισμοῦ καί Ὀρθοδοξίας, εἶναι ἡ θυσία τῶν Νεομαρτύρων καί Ἐθνοϊερομαρτύρων. Ἀναφέρεται χαρακτηριστικά στά ἀπομνημονεύματα τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. «Πρῶτος ὁ κλῆρος ἐφάνη εἰς τόν ἀγώνα μέ τόν σταυρόν καί μέ τήν σπάθην εἰς τάς χείρας διά νά σώσῃ τό πλανημένο ποίμνιο καί ὁδηγήσει αὐτό εἰς τήν ἐλευθερίαν του φυσικῶς, πολιτικῶς καί θρησκευτικῶς». Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἔδωσε τήν πνευματική μάχη γιά νά ἀποτραπεῖ ὁ βίαιος ἐξισλαμισμός τῶν Ἑλλήνων καί νά διατηρηθεῖ ἡ ἑλληνική γλώσσα και ἡ ἐθνική συνείδηση. Μέ τήν ἵδρυση καί λειτουργία τῶν σχολείων και τήν ὅλη προσωπική του δράση δικαίως κατατάσσεται εἰς τούς πλέον φλογερούς ἱεραποστόλους, οἱ ὁποίοι διέσωσαν τον Ἑλληνισμό. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τό λόγο «ἀνήκει τιμή καί δόξα στόν Πατριάρχη Γρηγόριο τόν Ε΄ γιά τή σωστική τοῦ ὑπόδουλου Γένους ἀπόφασή του νά προβεῖ σέ ἀποκήρυξη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Ἀλλοίμονο γιά τό Γένος τῶν Ἑλλήνων ἄν δέν εἶχε τότε ὁ Πα-τριάρχης τό ἠθικό σθένος καί τή συναίσθηση τοῦ καθήκοντος νά προβεῖ στήν ἐπώδυνη αὐτή ἀποκήρυξη. Ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος μέ τήν ἠθική ἐγρήγορσή του, τήν εὐθυκρισία του καί τήν αὐτοθυσία του, ἔσωσε τό Γένος τῶν Ἑλλήνων ἀπό τόν ἐπικείμενο τότε ἀφανισμό, μέ κόστος τήν ἴδια του τή ζωή», κατά τόν εὒστοχο λόγο τοῦ Ἀκαδημαικοῦ Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τό λόγο μία γυναίκα, ἡ Ὁσιομάρτυς Ἁγία Φιλοθέη ἡ Ἀθηναία, ἐπισφράγισε τόν ἀγώνα της γιά τήν παιδεία, τήν πίστη, καί τόν ἑλληνισμό στά χρόνια τῆς δουλείας μέ τή θυσία, τό ἀνδρεῖον τοῦ φρονήματός της καί τήν μέχρι θανάτου αὐταπάρνησή Της. Τά ἱερά λείψανα καί τῶν τριῶν προαναφερθέντων Νεομαρτύρων ἀποτελοῦν θησαυρόν ἀνεκτίμητον στόν παρόντα Καθεδρικό Ναό καί μᾶς θυμίζουν ὄχι μόνο τήν ἀνάγκη γιά τήν λειτουργική μας ἀναφορά στά πρόσωπά τους καί στόν ἀγῶνα τους ἀλλά καί ποιό πρέπει νά εἶναι τό ἐθνικό μας καθῆκον. Τό ἴδιο πνεῦμα τῆς αὐταπαρνήσεως καί τῆς θυσιαστικῆς προσφορᾶς ἐξέφρασε, σχεδόν ἑκατό χρόνια μετά τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821, τό ἒτος 1922, ὁ μαρτυρικός Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος δέν ἀκολούθησε τήν προτροπή τοῦ Γάλλου προξένου ἀλλά ἄκουσε τή φωνή τῆς Ἀρχιερατικῆς καί Ἑλληνικῆς συνειδήσεώς του καί μαζί μέ ἄλλους ἀρχιερεῖς, κληρικούς καί τό ποίμνιό του ὁδηγήθηκε στόν μαρτυρικό θάνατο καί τόν διασυρμό. Ὡς πρῶτος «ἐν μάρτυσι» συμμετέχει καί ὁ ἡρωϊκός αὐτοκράτορας τῆς ἁλώσεως τῆς Πόλεως τοῦ Κωνσταντίνου, ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος, ὁ αὐτοκράτορας τῆς πονεμένης ρωμιοσύνης, τῆς αὐτοθυσίας καί τῆς πίστεως. Ἀνέλαβε τόν ἀγῶνα γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς Πόλης ἀφοῦ πρῶτα μετέλαβε τῶν ἀχράντων μυστηρίων καί δέν διέφυγε, ὅπως ἔγκαιρα τοῦ ἐπροτάθη. Παρέμεινε μέχρι τέλος ὑπερασπιζόμενος τήν Πόλη του καί τό φιλόχριστο λαό Της, μαχώμενος ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν, βέβαιος γιά τό ἐπικείμενο μαρτυρικό του τέλος καί μή διανοούμενος νά νομιμοποιήσει μέ παράδοση τόν βάρβαρο ἐπιδρομέα. Θυσίασε τά πάντα, γι’ αὐτό καί μέχρι σήμερα παραμένει στήν παράδοσή μας «μαρμαρωμένος», ἀναμένοντας τήν ἔκβαση τῶν γεγονότων πρός τήν «κοινήν Ἀνάστασιν». Οἱ δύο τελευταῖοι κοσμοῦν μέ τίς προτομές τους τήν παροῦσα πλατεία τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν καί συνεορτάζουν «σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις» καί τήν ἐφετινή ἐπέτειο τῶν 200 χρόνων τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Θεωρῶ ὃτι ἡ Ὠδή τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ ἐπιβεβαιώνει τόν ἀποψινόν συνεορτασμό μας :

«Πνοές ποῦ πλανᾶστε σ’ ἄλλη ζωή

Λείψανα κι’ ἄν κοιμᾶσθε

Σᾶς λειτουργοῦν στή δόξα μου

Μακαρισμένοι νά’στε»

Ὃλοι οἱ προαναφερθέντες Νεομάρτυρες καί Ἐθνο-ιερομάρτυρες μᾶς ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἡ συμμετοχή τους στούς ἀγῶνες κατά τοῦ κατακτητῆ ἦταν κυρίως μία κίνηση ἐλευθερίας καί μία στάση ζωῆς καί ὂχι ἕνα ἰδεολόγημα. Εἶναι ὁ λόγος καί ἡ αἰτία γιά τήν ὁποία οἱ ἀγῶνες αὐτοί διατηροῦνται διαχρονικά ὡς ζῶσα παράδοση καί ὡς κληρονομία σέ ὅλους ἐμᾶς τούς Νεοέλληνες. Ἡ χαρά καί ἡ συγκίνηση ὅλων μας εἶναι μεγάλη γιά τήν ἀποψινή γιορτή καί γιά τήν παρουσία ὅλων σας. Ἡ συνεργασία μέ τήν Ἐθνική Λυρική Σκηνή καί τόν Καλλιτεχνικό Διευθυντή της κ. Γιώργο Κουμεντάκη καί τό ἐπιτελεῖο του, ἦταν μια θαυμάσια ἐμπειρία καί τούς εὐχαριστοῦμε ὅλους. Ἐκφράζουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας προς τό Ἵδρυμα Σταῦρος Νιάρχος καί τόν Πρόεδρό του κ. Ἀνδρέα Δρακόπουλο γιά τήν οἰκονομική στήριξη. Δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού τό Ἵδρυμα εὐεργετεῖ τόν Ναό μας. Ὁ Ποιμενάρχης μας, Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος, εὐχαρίστησε ἕναν ἕναν ὅλους τούς συντελεστές τῆς ἐκδηλώσεως. Καί μεῖς υἱϊκῶς τοῦ ἐκφράζουμε τόν σεβασμό, τήν ἀγάπη καί τίς εὐχαριστίες μας, γιατί μέ τήν δική του ἐπίνευση καί εὐλογία, συντελεῖται ἀπόψε αὐτό τό γεγονός.

Σᾶς εὐχαριστῶ.  

Πηγή κειμένου " Εξάψαλμος " φωτογραφίες π. Τιμόθεος Ηλιάκης και Ίδρυμα Βυζαντινής Μουσικής Ι.Α.Α.