Συνέντευξη Μητροπολίτου Ν. Ιωνίας Γαβριήλ στα ΝΕΑ 10 -2-2019

Συνέντευξη Μητροπολίτου Ν. Ιωνίας Γαβριήλ στα ΝΕΑ
«Η Εκκλησία θα πρέπει να γίνει πιο ανθρώπινη»
Του Μάνου Χαραλαμπάκη
Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας Γαβριήλ

Ο 43χρονος ιεράρχης με τις καινοτόμες ιδέες, μιλάει για όσα πρέπει να αλλάξουν στην Εκκλησία και την Παιδεία, αλλά και για την αγάπη που έχει στο τσίπουρο, το σινεμά και τους Pink Floyd.

Καθώς πίνουμε τις τελευταίες γουλιές από τον εσπρέσο που παραγγείλαμε στο τέλος της συνάντησής μας συνειδητοποιώ ότι ήρθαμε στο εστιατόριο μεσημέρι και πλέον έχει σχεδόν σουρουπώσει και το γεύμα κινδυνεύει να μετατραπεί σε… δείπνο.{ARX}

Συζητάμε δυόμισι ώρες γεμάτες με τον μητροπολίτη Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος Γαβριήλ και σίγουρα θα μπορούσαμε να μιλάμε πολλές ακόμη. Κι αυτό δεν το λέω επειδή ο Γαβριήλ είναι μία από τις πιο νηφάλιες φωνές της Ιεραρχίας, και επομένως, χαίρεσαι να τον ακούς. Ομολογώ ότι δεν έχω συναντήσει άλλον επίσκοπο που να συνδυάζει με μοναδικό τρόπο αυτά τα δύο στοιχεία: την πνευματικότητα που συνήθως διαθέτει ένας ιερωμένος, και την όρεξη για ζωή· τη σφοδρή επιθυμία να είναι μέσα στα πράγματα και να πιάνει τον σφυγμό και τις ανάγκες της κοινωνίας. Συνεπώς νομίζω ότι δεν θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια να σας πείσω ότι η κουβέντα ήταν…ορεξάτη και χορταστική. Ισως να βοήθησε λίγο και το τσίπουρο που μου πρότεινε να πιούμε - «χωρίς γλυκάνισο πάντα», έτσι το προτιμάει - για να συνοδέψουμε το φαγητό. Σας συνιστώ, από αυτές τις πρώτες γραμμές, να ξεχάσετε για λίγο όποια άποψη έχετε σχηματίσει για αυτό που στην Εκκλησία αποκαλούμε «δεσποτάδες». Ο 43χρονος Γαβριήλ δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το βαρύ, εσωστρεφές και συνήθως απόμακρο προφίλ που χαρακτηρίζει τη μεγάλη μερίδα των μητροπολιτών. Απέναντί μου έχω έναν ιεράρχη ανθρώπινο, προσιτό, έξω καρδιά. Γι’ αυτό πολλές στιγμές αναρωτιόμουν «συνομιλώ μ’ έναν επίσκοπο ή μ’ έναν φίλο από τα παλιά;».

Πότε μιλούσε ως δάσκαλος - θεολόγος και εξηγούσε πώς έχει καταφέρει με «ντομπροσύνη» να προσεγγίσει τη νεολαία και σήμερα η ιστοσελίδα της Μητρόπολης να έχει 46.000 followers. Πότε, ως ενεργός πολίτης καυτηρίαζε την αδράνεια για το προσφυγικό. Πότε ως κλασικός εκπρόσωπος της Ιεραρχίας που λέει «όχι» στην καθιέρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας. Πότε μιλούσε ως 40άρης που μεγάλωσε με Pink Floyd. Και να’ ταν μόνο αυτά. Η κουβέντα πήγε από την Παιδεία, τα θρησκευτικά και το προσύμφωνο Εκκλησίας - Πολιτείας μέχρι τον Τσόρτσιλ τον Βενιζέλο, τον Καζαντζίδη και την ταινία «Μatrix».

Μόλις πήρατε μία πρώτη γεύση από το μενού. Καλή σας όρεξη!

Η κουβέντα μας ξεκίνησε χαλαρά, μαζί με την ελαφριά και δροσερή πράσινη σαλάτα που έφτασε στο τραπέζι μας. Το ραντεβού μας (στο εστιατόριο Θέα Δηλαβέρη, δική του επιλογή, στα όρια Ν.Φιλαδέλφειας - Μεταμόρφωσης) έγινε λίγες μέρες μετά τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Και έτσι τον ρωτάω πώς πήγε η αγρυπνία που είχε προγραμματίσει την παραμονή, προσκαλώντας και νέους. «Ξέρεις πόσα νέα παιδιά ήρθαν; Τρελάθηκα. Δεν το φανταζόμουν. Πρέπει να είχε γύρω στα 150, κυρίως μαθητές Λυκείου. Αλλά και φοιτητές. Μείναμε στον ναό του Αγ. Γεωργίου, στη Ν.Ιωνία, έως τη 1 παρά μετά τα μεσάνυχτα». Ανήμερα των Τριών Ιεραρχών είχε διοργανώσει και μία βραδινή θεία λειτουργία για τους γονείς των νηπίων στους παιδικούς σταθμούς της Μητρόπολης. Επιπλέον έχει καθιερώσει κάθε δεύτερη Δευτέρα βράδυ τη «συνάντηση νέων». Συναντιέται με νέους, ενώ προσκαλούνται και ειδικοί που κάνουν ομιλίες. «Έρχονται γύρω στα 250 άτομα και οι 180 είναι κάτω των 35 ετών. Ο Θεός έχει ευλογήσει και έχουμε μία καλή ομάδα με παιδιά που δεν είναι «παιδιά της Εκκλησίας» με τη στενή έννοια του όρου, αλλά νέοι με ανησυχίες και διάθεση ν’ ανοίξουν το μυαλό τους» εξηγεί. Αλλά και η σελίδα της Μητρόπολης Nέας Ιωνίας στο facebook σκίζει: έχει 46.000 followers. «Θεωρώ ότι στα social media είμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα σε εκκλησιαστικό επίπεδο» τονίζει με σιγουριά. Μία επιτυχία που του πιστώνεται καθώς όταν ανέλαβε τη Μητρόπολη δεν είχε ούτε site…

Επικοινωνία στη γλώσσα των νέων
Οι φρέσκιες ιδέες του και στα πεδία της ποιμαντικής και της αλληλεγγύης σχολιάζω πως είναι πάρα πολλές. Αλλά από την απάντησή του καταλαβαίνω ότι είναι αποτέλεσμα μελέτης και σχεδιασμού. Βασική επιδίωξή του είναι να επικοινωνεί στη γλώσσα των νέων. «Θα πρέπει η Εκκλησία να γίνει πιο ανθρώπινη. Να αποκτήσει πιο ανθρώπινο λόγο, όπως μιλούσε ο Χριστός. Ο Χριστός μιλούσε με παραβολές για να τον καταλαβαίνουν οι άνθρωποι της εποχής του. Αυτό πρέπει να κάνουμε και τώρα. Γι’ αυτό και χρησιμοποιώ και τα social media. Και θα χρησιμοποιήσω ό,τι μέθοδο νόμιμη έχω στα χέρια μου για να δώσω στον άλλον να καταλάβει πως η αποστολή μου είναι να σπείρω το χωράφι». Την ίδια συνταγή ακολουθούσε και όταν δίδασκε 10 χρόνια ως θεολόγος στο Κολλέγιο Αθηνών. «Κέρδισα τα παιδιά και με κέρδισαν κι εκείνα διότι είχα μία σχέση μαζί τους ντόμπρα και ειλικρινή».

Τα καλά αποτελέσματα στην προσέγγιση των νέων τον γεμίζουν ικανοποίηση, όμως δεν θεωρεί ότι το έργο του ολοκληρώθηκε. «Αν όταν ήρθα εδώ και έρχονταν στην Εκκλησία 10 νέοι και τώρα είναι 200 είναι ένα καλό βήμα. Ομως έχω πιάσει όλο το πράγμα; Όχι έχω πολύ δρόμο ακόμη».

Οι θέσεις «κλειδιά» της Εκκλησίας που είχε προτού γίνει μητροπολίτης, το 2014 - ήταν Αρχιγραμματέας τη Ιεράς Συνόδου αλλά και Πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής - διεύρυναν σημαντικά τον κύκλο γνωριμιών του με πολιτικούς, επιχειρηματίες, επιστήμονες. Τέτοιες επαφές συχνά επηρεάζουν έναν χαρακτήρα. Τον κάνουν πιο «κλειστό», ενίοτε σνομπ. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη σ’ εκείνον. Επιμένει και τα λέει… λαϊκά, που λέει και η διαφήμιση. Μεγάλωσε στη λαϊκή γειτονιά του Μοσχάτου και βρέθηκε ξανά σε περιοχές με αντίστοιχα χαρακτηριστικά, στις προσφυγικές συνοικίες της Ν. Ιωνίας και της Φιλαδέλφειας. Και το απολαμβάνει. «Είναι σαν να έχω γεννηθεί εδώ. Εγινε το σπίτι μου. Μ’ αρέσει. Το ζω ρε παιδί μου. Βγαίνω στον δρόμο, πετάγονται από τα μαγαζιά, μου λένε «που είσαι δέσποτα τι κάνεις; Ελα να πιούμε κανα τσίπουρο». Το τι μπουκάλια έχω στη Μητρόπολη δεν μπορείς να φανταστείς. Έχουν μάθει τη λατρεία μου για το τσίπουρο και όποιος έρχεται μού φέρνει και από ένα. Υπάρχει μία πολύ ανθρώπινη σχέση. Η Ποιμαντική πρέπει να γίνει αρχικώς πολύ πιο ανθρώπινη. Να καταλάβεις τον άλλον ως άνθρωπο. Τι προβλήματα ζει».

Η συζήτηση αφού πήγε στη νεολαία μοιραία με οδηγεί και στα θρησκευτικά. Του επισημαίνω πως και εντός της Ιεραρχίας αλλά και στις τάξεις των θεολόγων υπάρχουν ακόμη ενστάσεις για τις αλλαγές στο μάθημα. Απ’ όσα λέει και γι’ αυτό το θέμα επιβεβαιώνει την άποψη που πολλοί έχουν για εκείνον πως είναι ένας ιεράρχης υπέρ τη συνεννόησης και του διαλόγου.«Η κατεύθυνση του μαθήματος είναι λάθος να μπει στη διαδικασία που την έχουν βάλει μερικοί, δηλαδή «ή ομολογιακό ή θρησκειολογικό». Το μάθημα πρέπει να τα έχει όλα μέσα. Και πολλοί θεολόγοι και πολλοί εκπρόσωποι της Πολιτείας έχουν ιδεοληψίες. Είναι τελείως λάθος το άσπρο μαύρο. Σκεφτείτε λίγο, όλα αυτά τα χρόνια που λέγανε ότι το μάθημα ήταν ομολογιακό, ήρθαν περισσότεροι άνθρωποι στην Εκκλησία; Μαθαίνανε απ’ έξω το «Πιστεύω», και τι έγινε;».

Αλλαγές πάντως απαιτούνται γενικότερα στην Παιδεία, επισημαίνει. «Ολο το σχολείο πρέπει να αλλάξει. Να φύγει η παπαγαλία. Να δοθεί η δυνατότητα στον μαθητή διαλογικά να μαθαίνει πράγματα, να μάθει πού μπορεί να βρει τη βιβλιογραφία του γι αυτό που ψάχνει. Η Παιδεία για μένα είναι “must”. Προτεραιότητα. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει σ’ αυτήν και να το κάνει χθες».

Τον πηγαίνω στον μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο και στην καταδίκη για την ακραία δήλωσή του «φτύστε τους ομοφυλόφιλους». Η γνώμη του είναι πως η Εκκλησία θα είναι πάντα εναντίον της αμαρτίας. Αλλά δεν μπορεί να δεχθεί τη βία εναντίον ομοφυλόφιλων. «Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο βίας, οποιοσδήποτε έχει διαφορετική σεξουαλική ταυτότητα. Όπως και δεν έχει δικαίωμα ένας αλλόθρησκος να σκοτώσει έναν χριστιανό επειδή είναι χριστιανός. Δεν μπορεί η θρησκεία στον 21ο αιώνα να είναι αντικείμενο διωγμού». Για τέτοια μεγάλα θέματα σημειώνει πρέπει η ΕΡΤ να ξεκινήσει ένα δημόσιο διάλογο και να καταθέσει και η Εκκλησία την άποψή της. Οσο για τον Αμβρόσιο θα πει πως δεν εκφράζει την επίσημη θέση της Εκκλησίας που είναι η Συνοδική.

Δεν μιλάει κανένας για το Προσφυγικό...

Υπάρχουν όμως και άλλα σοβαρά κοινωνικά ζητήματα, σημειώνει, τα οποία η Εκκλησία οφείλει να θίξει. «Το Προσφυγικό. Τεράστιο ζήτημα. Παιδιά τα εμπορεύονται για το κορμάκι ή για τα όργανά τους. Έχουμε μία κυβέρνηση Αριστεράς που θα έπρεπε αυτό να το έχει κάνει σημαία. Και δεν μιλάει κανένας…»

Εχοντας απέναντί μου έναν ιεράρχη – φορέα καινοτόμων ιδεών δεν χάνω την ευκαιρία να τον ρωτήσω αν η Ορθόδοξη Εκκλησία μετά από περίπου 2.000 χρόνια ύπαρξης, πρέπει να αναθεωρήσει κανόνες. Για παράδειγμα να ξαναδεί το θέμα της χειροτονίας γυναικών. «Για μένα θα ήταν πολύ ελπιδοφόρο να αρχίσει να τα συζητάει. Μιλάμε όλοι για υπογεννητικότητα. Δεν πρέπει να πάρει εκεί η Εκκλησία μία άλλη θέση; Να βοηθήσει τα νέα ζευγάρια τα οποία δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν και να υπάρχουν πιο εύκολοι τρόποι έτσι ώστε η τεχνητή γονιμοποίηση να γίνεται πιο εύκολη;» αναρωτιέται.
Εχουμε μπει πλέον για τα καλά στο ψητό και κυριολεκτικά – γευόμαστε ένα νοστιμότατο λαβράκι με χόρτα – και μεταφορικά. Συζητάμε για τη συμφωνία Εκκλησίας - Πολιτείας που προ μηνών απασχόλησε την επικαιρότητα και τον ξεσηκωμό των κληρικών για το ενδεχόμενο εξόδου τους από το Δημόσιο. – Γιατί υπάρχει αυτό «φρενάρισμα»; (ρωτάω). «Δεν υπάρχει. Κατ’ αρχάς είναι μία προτεινόμενη συμφωνία», υποστηρίζει και είναι σε εξέλιξη ο διάλογος. Στέκεται δε σε δύο θετικά για την Εκκλησία. «Είναι επίτευγμα που έβαλε ο Αρχιεπίσκοπος το θέμα της περιουσίας στο «κάδρο», ενώ για πρώτη φορά κάνουμε ένα δημόσιο διάλογο με την Πολιτεία χωρίς να έχει προηγηθεί ένα σκάνδαλο για την Εκκλησία, όπως συνήθως συνέβαινε παλαιότερα όταν άνοιγαν το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας». Ταυτόχρονα, διαβεβαιώνει κατηγορηματικά πως η Ιεραρχία «δεν θα αφήσει οικογένειες ιερέων να μείνουν στον αέρα».

Διαλλακτικός αλλά στο θέμα της αναθεώρησης του Συντάγματος, της αλλαγής του άρθρου 3 και της καθιέρωσης θρησκευτικής ουδετερότητας συμπλέει με την Ιεραρχία. «Διαφωνώ κάθετα με τη θρησκευτική ουδετερότητα. Το άρθρο 13 που μιλάει για τη θρησκευτική ελευθερία είναι απολύτως επαρκές».

Αλήθεια τι κάνει ένας μητροπολίτης στον ελεύθερο χρόνο του; Αν έχει βέβαια. «Θέλεις να δεις το πρόγραμμά μου;». Ανοίγει το ημερολόγιο του κινητού του και μου δείχνει μία ημέρα φορτωμένη ραντεβού. «Θα σου πω τι με ξεκουράζει. Μ’ αρέσει να περπατάω. Ό,τι δουλειά έχω να κάνω την κάνω περπατώντας. Όπως με ξεκουράζει όταν βρίσκω την παρέα μου την παλιά και παίζω μπάσκετ» (αν δεν είχε γίνει παπάς θα μπορούσε κάλλιστα να ακολουθήσει καριέρα μπασκετμπολίστα αφού έχει ύψος 1,95).

Pink Floyd και «The Matrix»
Αλλά η μεγάλη του αγάπη είναι η μουσική. «Το αγαπημένο μου συγκρότημα είναι οι Pink Floydκαι όποτε έχω τις μαύρες μου θα ακούσω το “Shine on you crazy diamond”, ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχω ακούσει». Άλλες στιγμές πάλι προτιμάει τα Μικρασιάτικα. Και από τους Ελληνες καλλιτέχνες του αρέσει η Βιτάλη. Μου εκμυστηρεύεται πάντως πως ετοιμάζει, στη μνήμη της εμβληματικής προσωπικότητας της Ν.Ιωνίας, του Στέλιου Καζαντζίδη, κάτι μεγάλο, περισσότερα όμως δεν μπορώ να αποκαλύψω.

Του αρέσει και το θέατρο αλλά η λατρεία του είναι το σινεμά. Οι ταινίες. «Οι ταινίες σου δίνουν πολλά πράγματα. Και μία ταινία που άλλαξε τον κινηματογράφο, το 1999, και τον πήγε αλλού είναι το “The Matrix”. Αυτό που τώρα ανακαλύπτεται και το λένε το artificial intelligenceτότε βγήκε». Ξεχωρίζει ακόμη το «Νησί», το «Κύμα» – «επίσης φοβερή» – το «Ανάμεσα στους τοίχους» «που μιλάει για το γαλλικό σχολείο πως είναι σήμερα. «Και μία ταινία που είπα “αυτή είναι ταινία” είναι για τη ζωή του Τσόρτσιλ, “Η πιο σκοτεινή ώρα”. Αυτός ο άνθρωπος ήταν ηγέτης. Σαν κι αυτόν ή σαν τον Βενιζέλο δεν ξαναβγαίνουν…».

Για το τέλος κλείνω με την ερώτηση πώς εισπράττει τις προβλέψεις πολλών ότι στο μέλλον μπορεί να φτάσει πολύ ψηλά μέσα στην Εκκλησία. «Είναι πάρα πολύ νωρίς ακόμη και να το συζητάμε αυτό το πράγμα. Αυτό που μπορώ να πω σε όσους έχουν αυτές τις προσδοκίες είναι να προσεύχονται να έχω υγεία. Με αξίωσε ο Θεός, έγινα παπάς και παπάς θέλω πάντα να αισθάνομαι. Αυτό είναι το σημαντικότερο πράγμα. Να έχεις την αίσθηση του Ποιμένα μέσα στην Εκκλησία». 

Η Ιστορική ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στον Άγιο Χαράλαμπο Τσεσμέ (10-02-2016)

Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί, Ἐντιμότατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος ἐν Σμύρνῃ, Ὁσιολογιώτατε Ἱερατικῶς Προϊστάμενε τῆς Κοινότητος Σμύρνης κ. Κύριλλε, Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,«Ὁ τόπος ἐν ᾧ ἱστάμεθα, ἀδελφοί, ἅγιός ἐστι», διὸ καὶ ἡμεῖς ὁ Πατριάρχης τοῦ Γένους καὶ συγχρόνως Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, ὡς ἄλλος θεόπτης Μωϋσῆς, κατὰ ἀτελῆ ἀνθρωπίνην ἀσφαλῶς ἔκφρασιν καὶ ἀναλογίαν, συνοδευόμενοι ὑπὸ ἐκλεκτῶν καὶ προσφιλῶν ἀδελφῶν ἀρχιερέων, τοῦ περιουσίου λαοῦ, καὶ πάντων τῶν μακαρίᾳ τῇ λήξει γενομένων, εἰρηνικῶς καὶ ἐν μαρτυρίῳ, Τσεσμελήδων καὶ τῶν ἐν ζωῇ ἀπογόνων αὐτῶν καὶ πάντων τῶν, ἀνεξαρτήτως τόπου καταγωγῆς, ὀρθοδόξων πιστῶν τῶν προσελθόντων σήμερον ἐνταῦθα, ἐν χαρᾷ καὶ ἐν συγκινήσει ἀνεκφράστῳ «λύομεν (μεταφορικῶς πάντοτε) τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων ἡμῶν» καὶ μετὰ αἰῶνα περίπου εἰσερχόμεθα εἰς τὸν ἱερὸν οἶκον τοῦτον τοῦ ἑορταζομένου Ἱερομάρτυρος Χαραλάμπους, διὰ νὰ τελεσιουργήσωμεν «τὰ ἄρρητα καὶ τὰ φοβερά». Νὰ προσφέρωμεν τὴν Θείαν Εὐχαριστίαν, καὶ συγχρόνως νὰ μοιρασθῶμεν τὴν μνήμην καὶ τὸν πόνον -πρόσκαιρον προσφορὰν ἀλλὰ αἰωνίαν παρουσίαν- ὅσων διῆλθον ἐκ τοῦ ἱεροῦ τούτου χώρου, καὶ νὰ ὁμολογήσωμεν μετ᾿ αὐτῶν καὶ μετὰ πάντων ὅτι «Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας», «ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας».

Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου μᾶς ἀξιώνει, λοιπόν, σήμερον νὰ τελῶμεν τὴν Θείαν Λειτουργίαν «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας», ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ τῶν ψυχῶν τῶν ἀειμνήστων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν, τῶν Τσεσμελήδων, οἱ ὁποῖοι τραγουδοῦσαν μὲ νοσταλγίαν, ἐντὸς τῆς περιπετείας τῆς προσφυγιᾶς καὶ τῆς ἐπιβιώσεώς των, δι᾿ αὐτὸν ἐδῶ τὸν τόπον: «Καρσί μου εἶν᾿ ἡ θάλασσα, καρσί μου εἶν᾿ ἡ ἄμμο· καρσί μου εἶναι κι᾿ ὁ Τσεσμές, μὰ τί μπορῶ νὰ κάμω; Πότες θὰ κάνομε πανιά, νὰ κάτσω στὸ τεμόνι· νὰ βλέπω τὸ Ραῒς Ντερέ, νὰ μοῦ διαβοῦν οἱ πόνοι; Νὰ χαμηλώναν τὰ βουνά, νά βλεπα τὸ Λεβάντι· νά βλεπα καὶ τ᾿ Ἀλάτσατα ποὺ λάμπουν σὰ διαμάντι».

Ἱστάμεθα, λοιπόν, εἰς τὸν ἅγιον τοῦτον τόπον, ὅπου ἐν μιᾷ ροπῇ τῆς ἱστορικῆς πορείας τοῦ Ὀρθοδόξου Ρωμαίηκου Γένους μας «ὅλα βυθίστηκαν μονομιᾶς στὸ παρελθὸν», ὅπως θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Σμυρνιὸς ποιητὴς Γιῶργος Σεφέρης. Ὅμως, «ἰδοὺ ζῶμεν» καὶ ἱερουργοῦμεν καὶ πάλιν εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους τῆς Κρήνης, ἕνα τῶν λαμπροτέρων Ναῶν τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς, ἐν τῷ ὁποίῳ ἀπὸ τοῦ ἔτους 1832, ὅταν ἀνηγέρθη, χάρις εἰς τὴν εὐλάβειαν καὶ τὴν θεοσέβειαν τῶν πιστῶν Κρηναίων, μ έχρι τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 1922, ἐπὶ 90 συναπτὰ ἔτη, προσέφερετο ἀνελλιπῶς, κάθε ἡμέραν, κατὰ τὰς ἱστορικὰς μαρτυρίας, «τὸ μυστήριον τῆς ζωῆς» καὶ τὸ «μυστήριον τῆς πίστεως» ὑπὸ τῶν ἀειμνήστων πατέρων μας.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Ὅταν συναθροίζωνται δύο ἢ τρεῖς ἐπὶ τὸ αὐτό, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου (Ματθ. ιη΄, 20), διὰ τὴν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας ἢ διὰ πᾶσανἄλλην λατρευτικὴν σύναξιν, δὲν εἶναι παρὼν μόνον ὁ Χριστός, ἀλλὰ μετ᾿ Αὐτοῦ πᾶσα ἡ οὐρανία συναγωγὴ τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Ἀγγέλων, τὰ «ἐπίγεια καὶ τὰ ἐπουράνια», καθ᾿ ὅτι «ὅπου Βασιλέως παρουσία καὶ ἡ τάξις παραγίνεται» (Ἑσπερινὸς Θεοφανείων).

Ἑκάστη Θεία Λειτουργία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τελεῖται «ἐν τόπῳ ἁγίῳ» καὶ «σὺν πᾶσι τοῖς Ἁγίοις». Μαζί μας σήμερον εἶναιπαρόντες, λοιπόν, ὁ μιμηθεὶς τὸ πάθος τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ αἵματος, διὰ τοῦ ἱδρῶτος, διὰ τῆς ὑπομονῆς τῶν βασάνων καὶ διὰ τῶν κατορθωμάτων αὐτοῦ Ἱερομάρτυς Χαραλάμπης, μέχρι τοῦ σημείου νὰ γίνῃ ἀκτὶς τῆς δόξης τοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης. Παρόντες οἱ Ἅγιοι Πάντες, ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, οἱ Ἅγιοι Βουκόλος καὶ Πολύκαρπος, ἀργότερον ὁ Ἐφέσου Διονύσιος Καλλιάρχης, μὲ πρότασιν τοῦ ὁποίου ἱδρύθη, ἐπὶ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄, ἐπὶ τῆς δευτέρας Πατριαρχίας αὐτοῦ, τὸ ἔτος 1806, ἡ Ἐπισκοπὴ Κρήνης καὶ Ἀνέων (Σωκίων), μετονομασθείσης τῆς πόλεως αὐτῆς ἀπὸ Τσεσμὲ εἰς Κρήνην. Εἶναι ἐδῶ παρὼν ὁ πρῶτος Μητροπολίτης Κρήνης Θεόκλητος ὁ Κυδωνυεὺς (1902), μαζὶ μὲ τοὺς 60.000 Ὀρθοδόξων ρωμηῶν πιστῶν τῆς Κρήνης, τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, τῆς Κάτω Παναγιᾶς, τοῦ Λυθρί, τοῦ Μελί, τοῦ Ρεΐς – Ντερέ, τοῦ Μουρντουβάνι, τοῦ Ἀχιρλὶ κ. ἄ.

Μαζί μας εἶναι οἱ δημογέροντες, ὁ Γιαννούλης Χαλεπᾶς, ὁ ὁποῖος ἱστόρησε τὸ τέμπλον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Εὐαγγελιστρίας Κρήνης, καὶ οἱ κατασκευασταὶ τῆς «Καρυάτιδος», δηλαδὴ τοῦ ὑψηλοτέρου κωδωνοστασίου (41 μέτρων) ἐν τῇ Ἀνατολῇ, τὸ ὁποῖον κατεστράφη ἀτυχῶς τὸ 1922. Ἀοράτως παρίστανται οἱ μακάριοι κληρικοὶ καὶ οἱ πιστοὶ τῶν πέντε Ναῶν τῆς Κρήνης, τοῦ Μητροπολιτικοῦ τούτου Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους (1832), τῆς Εὐαγγελιστρίας (1835), τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος (1840), τῆς Παναγίας Ψαριανῆς (1873) καὶ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς (1881). Ἐδῶ ἀοράτως περιίπτανται οἱ ἡγούμενοι καὶ οἱ μοναχοὶ καὶ αἱ μοναχαὶ τῶν δύο ἀνδρῴων καὶ τῶν τεσσάρων γυναικείων Ἱερῶν Μονῶν, ἐδῶ καὶ οἱ προσκυνηταὶ τῶν 34 ἐκκλησιδίων τῆς Κρήνης, ἐδῶ οἱ πάντες, ἡ «ἐκκλησία πᾶσα, ἡ ἐν στρατείᾳ καὶ ἡ ἐν θριάμβῳ» τῶν Κρηναίων. Ἐδῶ καὶ ἡμεῖς, μετὰ 93 χρόνια, οἱ ζῶντες καὶ οἱ περιλειπόμενοι, συνεχίζοντες, παρὰ τὰς ἱστορικὰς περιπετείας, κατὰ τὴν διάρκειαν τῶν ὁποίων, οἱ πατέρες μας καὶ ἡμεῖς, «ἐξηπορήθημεν καὶ αὐτοῦ τοῦ ζῆν», τὴν ἀένναον παρουσίαν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, ταυτότητος καὶ λατρείας μας. Ὡς ἀκτῖνες τῆς δόξης τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, οἱ Ἅγιοι καὶ οἱ πιστοὶ ὀρθόδοξοι Κρηναῖοι, λάμπουν, πάντοτε, ἰδίως σήμερον ἐδῶ, μὲ τὸ θεῖον φῶς των, ὡς «θεοὶ κατὰ χάριν» τῆς ὀρθοδόξου μαρτυρίας, βιοτῆς καὶ πολιτείας καὶ τοῦ μαρτυρικοῦ «ἐκκωφαντικῶς σιωπηλοῦ τυμπανισμοῦ». Ἀπαρνησάμενοι ἑαυτούς, ἠκολούθησαν τὸν Χριστὸν καὶ ἐβάστασαν τὸν σταυρὸν Αὐτοῦ κατὰ διαφόρους τρόπους. Ἐσταύρωσαν ἐν ἑαυτοῖς τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον μὲ τὰ πάθη καὶ τὰς ἐπιθυμίας του, διὰ νὰ νικήσουν ἐν Χριστῷ καὶ διὰ τοῦ Χριστοῦ τὸν θάνατον καὶ νὰ μετάσχουν εἰς τὴν Ἀνάστασίν Του. Εἶναι πλέον οἱ ζῶντες ἐν Θεῷ. Καὶ κράζουν πρὸς ἡμᾶς: «Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. β΄, 20).

Ὁμολογοῦμεν, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, ὅτι κατὰ τὴν ἱστορικὴν καὶ μοναδικὴν αὐτὴν στιγμὴν ἔρχεται εἰς τὸν νοῦν μας μέσῳ τῆς αἰωνιότητος ἡ σεβασμία μορφὴ τοῦ Ἱερομάρτυρος Χαραλάμπους καὶ ὅλων ἐκείνων, ὧν ἀνωτέρω ἐμνημονεύσαμεν, τοὺς ὁποίους δὲν ἐγνωρίσαμεν ἐν ζωῇ, οἱ ὁποῖοι «ᾄδουσιν ᾠδὴν καινὴν ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Ἀρνίου» (πρβλ. Ἀποκ. ιδ΄, 3) καὶ παραμένουν «εἰς τὸν αἰῶνα» σύμβολα καὶ ὁδηγοί. Τιμῶντες σήμερον τὸν ἅγιον Χαραλάμπη, τιμῶμεν τὸ νέφος τῶν μαρτύρων (Ἑβρ. ιβ΄, 1), οἱ ὁποῖοι ἡγίασαν μὲ τὸ αἷμα των τὸ χῶμα τῆς Μικρασιατικῆς γῆς, ἀπ᾿ ἀρχῆς τῆς ἱδρύσεως τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ μέχρι σήμερον. Ὅταν δέ, κατὰ τὴν ἐσχάτην ἡμέραν, θὰ τελεσθῇ ὁ μυστικὸς γάμος τοῦ Ἀρνίου καὶ τῆς Νύμφης Του, αὐτὴ ἡ «τότε στρατευομένη καὶ θριαμβεύουσα» Ἐκκλησία θὰ εἶναι περιβεβλημένη μέ «πορφύραν καὶ βύσσον», καὶ αὐτὰ εἶναι τὸ αἷμα καὶ τὰ κατορθώματα τῶν Ἁγίων (πρβλ. Ἀποκ. 19, 8). Τὰ κατορθώματα αὐτά, ἡ μαρτυρία καὶ τὸ μαρτύριον, εἶναι ἡ δόξα τῆς Μητρός μας Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, δι᾿ αὐτῶν καὶ μόνον πορεύεται «ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» (Ψαλμ. 44, 10).

Λοιπόν, Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ, Δοξολογοῦμεν «ἐν ἑνὶ στὸματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ» τὸ Ὄνομα τοῦ Κυρίου καὶ εὐχαριστοῦμεν, ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους, διὰ τὴν σημερινὴν «ἑορτὴν ἑορτῶν καὶ πανήγυριν πανηγύρεων», παραλληλιζομένην καὶ βιουμένην ὡς χαρὰν ἀναστάσιμον, κατὰ τὴν ὁποίαν «κλεῖθρα ᾅδου καὶ πῦλαι θανάτου διερράγησαν» καὶ ἡμεῖς ἑστῶτες, πραγματικῶς καὶ μεταφορικῶς, ἐπὶ τοῦ «καινοῦ μνημείου», μιμνῃσκόμεθα «πάντων τῶν ὑπὲρ ἡμῶν γεγενημένων», καὶ ἀναφωνοῦμεν ὅτι «ἀληθῶς ἀνέστη Χριστὸς καὶ ζωὴ πολιτεύεται». Εὐχαριστοῦμεν πάντας διὰ τὴν ἱστορικὴν στιγμὴν -ἀκτῖνα καὶ ἀτμῖδα αἰωνιότητος-. Ἰδιαιτέρως εὐχαριστοῦμεν τὸν ἀνακαινίσαντα τὸ ἱερὸν τοῦτο σέβασμα τῶν πατέρων μας Δήμαρχον τοῦ Τσεσμὲ κύριον Muhittin Dalgıç, καὶ «εὐπρεπίσαντα» αὐτό, καὶ διὰ τήν, ὡς ἐκ τούτου, χαρὰν νὰ προσευχηθῶμεν ἐν αὐτῷ ἐν πληθούσῃ ἐκκλησίᾳ ἐξ ἁπάσης τῆς οἰκουμένης. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, φυσικὸς κληρονόμος τοῦ Ὀρθοδόξου Ἀνατολικοῦ Ρωμαϊκοῦ Πολιτισμοῦ, δίδει πάντοτε ἰδιαιτέραν βαρύτητα εἰς τὴν παρουσίαν του εἰς τὴν ἱδρωπότιστον καὶ αἱματοπότιστον γῆν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, εἰς τὴν ὁποίαν ἐπραγματοποιήθησαντοσαῦτα ἱστορικὰ γεγονότα ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς τῆς ἱδρύσεως τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Δύναται ἀσφαλῶς νὰ ὁμολογηθῇ, ὅτι ἡ ΜικρὰἈσία εἶναι οἱ δεύτεροι «ἅγιοι Τόποι» τοῦ Χριστιανισμοῦ, διότι ὑπῆρξε καὶ ὁ πρῶτος φυσικὸς χῶρος εἰς τὸν ὁποῖον ἦλθον καὶ διῆλθον οἱ ἀποσταλέντες ὑπὸ τοῦ Κυρίου «εὐαγγελίσασθαι πάντα τὰ ἔθνη» αὐτόπται τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας Του Ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ Μαθηταὶ Του.Ἀποτελεῖ, λοιπόν, ἡ περιοχὴ αὐτὴ τῆς Μ. Ἀσίας ἱστορικὴν κοιτίδα τοῦ Ὀρθοδόξου καὶ σύμπαντος τοῦ Χριστιανισμοῦ, εἰς τὴν ὁποίαν οἱ ὅπου γῆς στρεφόμεθα μὲ πολλὴν νοσταλγίαν.Πρὸς τούτοις, μαρτυροῦμεν ὅτι ἡ Μικρασιατικὴ γῆ ἀποτελεῖ γέφυραν ἀγάπης, ἑνότητος καὶ συνεργασίας τῶν δύο γειτονικῶν λαῶν, τοῦ Τουρκικοῦ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ, ἀλλά καὶ ὅλων τῶν λαῶν τῆς ὑφηλίου διὰ τῆς ἀναδείξεως τῶν ἱερῶν προσκυνημάτων αὐτῆς, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν πόλον ἕλξεως τῶν χριστιανῶν ὅλου τοῦ κόσμου. Ἡ πολιτιστικὴ καὶ πνευματικὴ κληρονομία τῆς Μικρασιατικῆς γῆς ἀμβλύνει τὰς ἀντιθέσεις, γαληνεύει τὰς καρδίας καὶ γίνεται σημεῖον συναντήσεως καὶ ἐπικοινωνίας τῶν λαῶν τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι ἀναζητοῦν εἰς τὰβάθη τῶν αἰώνων τὴν ταυτότητά των. Μίαν ταυτότητα προσδιοριζομένην ὑπὸ κοινῶν αἰσθημάτων καὶ τοποθετήσεων, στόχων καὶ σκοποῦ, ἐλπίδων καὶ προσδοκιῶν.

Διὰ τοῦτο καὶ θὰ ἐρχώμεθα εἰς τὴν Μικρασιατικὴν γῆν διὰ νὰ ποτίζωμεν τὸ δένδρον τῆς πίστεως καὶ νὰ δίδωμεν χαρὰν εἰς τὴν Παναγίαν Μητέρα τοῦ Κυρίου μας, τὴν ὁποίαν Αὐτὸς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ἐνεπιστεύθη εἰς τὸν πολιοῦχον τῆς περιοχῆς ταύτης Ἰωάννην τὸν Θεολόγον, τὸν μαθητὴν τῆς ἀγάπης, τὸν ἐπιπεσόντα ἐπὶ τῷ στήθει τοῦ Ἰησοῦ, καθὼς καὶ εἰς τοὺς Ἁγίους μας· εἰς τοὺς ἀναπαυομένους εἰς τὰ ἱερὰ αὐτὰ χώματα πατέρας καὶ προγόνους μας· ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς ἀπογόνους των· θὰ ἐρχώμεθα νὰ ποτίζωμεν τὸ δένδρον τῆς πίστεως καὶ νὰ λιβανίζωμεν τὰ ἐδῶ σεβάσματα τοῦ Γένους μας, συμμορφούμενοι πρὸς τοὺς σοφοὺς καὶ συγχρόνως νοσταλγικοὺς λαϊκοὺς στίχους διὰ τὸν Ἱερὸν Ναὸν τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου τῶν πλησιοχώρων Ἀλατσάτων: «Στ᾿ Ἀλάτσατα, στὴν Παναγιά, στ᾿ ἁγιόβημ᾿ ἀπὸ πίσω, ἔχω φυτέψει λεμονιά, καὶ πὰ νὰ τὴν ποτίσω. Ὦ Παναγιὰ Ἀλατσατιανή, Ἐσὲ Σοῦ πρέπει πένθος, γιατὶ δὲ λειτουργήθηκες στὴ Χάρη σου καὶ φέτος» (Μ.Κορομηλᾶ, Θ. Κοντάρας, «Ἐρυθαία», Ἀθήνα 1997, σελ. 192).

Θὰ ἐρχώμεθα, λοιπόν, πατέρες, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, μετὰ Μωϋσ έως καὶ Ἀαρὼν καὶ πάντων τῶν Προφητῶν, μετὰ τῶν Ἁγίων Ἀποστό λωνκαὶ τῶν εὐαγγελιστῶν καὶ τῶν ἐγκρατευτῶν καὶ τῶν ἁγίων καὶ δ ικαὶων, εἰς τούς ἱερούς τούτους τόπους, λύοντες πάντοτε τὸν ἱμάντα τῶνὑποδημάτων καὶ τῶν καρδιῶν μας ἐνώπιον τοῦ «ἀρρήτου μυστηρ ίου» τῆς Θείας Προνοίας. Θὰ ἐρχώμεθα, διὰ νὰ ποτίζωμεν τὶς λεμονι ὲς καὶ τὶςμυρτιὲς ποὺ εἶναι φυτεμένες ἀπὸ τοὺς προγόνους μας ὀπίσ ω ἀπὸ τὶς Ἐκκλησιὲς τῆς Σμύρνης, τοῦ Τσεσμέ, τοῦ Κιρκιντζέ, τῶν Ἀλ ατσάτων. Θὰἐρχώμεθα, τέλος, διὰ νὰ τραγουδοῦμε νοσταλγικὰ μετὰ πάντων, ζώντων καὶ τεθνεώτων, τὸν «ὕμνο τῶν Τσεσμελήδων» τοῦ Κρηναίου ἰατροῦ,μουσουργοῦ καὶ ποιητοῦ Δημητρίου Ἀρχιγένους «Π ατρίδα μου Τσεσμέ»: «Λιμάνι τοῦ Αἰγαίου, σμαράγδι Ἰωνικό· τὴ Χίο π᾿ ἀντικρύζεις μὲτρόπ ο μυστικό· προσμένεις νὰ γυρίσουν ὀπίσω τὰ παιδιά σου· μὲς τὴν ἀγκ αλιά σου, στὸ χῶμα τὸ πατρικό… Ἐκεῖ στὴν Ἐρυθραία βασίλευεςἐσύ· πατρίδα τῶν προγόνων μας, Τσεσμέ, θὰ σὲ κρατῶ· παντοτινὰ μὲς τὴ ν καρδιὰ σὰν τίμιο φυλακτό». Τῷ δὲ χορηγῷ πάντων τῶν ἀγαθῶν Θεῷ Χάρις. Ἀμήν.