Αρχιμ.Τιμόθεος Ηλιάκης :ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ 
 ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΣΤΙΣ 26 ΜΑΙΟΥ 2013 ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ Ν.ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 
  

 Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα. Κυρία Δήμαρχος και λοιποί Δημοτικοί Άρχοντες, αγαπητοί εν Χριστώ Πατέρες και Αδελφοί. Χρέος Ιερό και Εθνικό μας συγκέντρωσε σήμερα στον πάνσεπτο τούτο Οίκο του Θεού. Χρέος Ιερό και εθνικό έναντι ανδρός σπουδαίου και Αγίου, του μαρτυρικού και ηρωικού Αυτοκράτορα της Αγίας Βυζαντινής   Αυτοκρατορίας ,ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΙΑ του ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ,ο οποίος προ 560 ακριβώς χρόνων έπεσε μαχόμενος επί των επάλξεων, κατά την αποφράδα εκείνη ημέρα της υπό των Τούρκων Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως .  Χρέος Ιερό και Εθνικό απέναντι και όσων μαζί με εκείνον αγωνίσθηκαν και έπεσαν μαχόμενοι, σ εκείνη την άνιση μάχη που έμεινε στην Ιστορία για να διδάσκει τους Λαούς Γης πως « Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία ‘ . Και πράγματι η αρετή και η τόλμη αποτελούσαν τα κοσμήματα του Αυτοκράτορα. Γεννημένος το 1404 στην Βασιλεύουσα, τέταρτος κατά σειρά υιός του Αυτοκράτορα Μανουήλ Β Παλαιολόγου και της Αυτοκράτειρας Ελένης Δραγάση-Παλαιολογίνας ,νυν δε Οσίας Υπομονής,διακρίνεται γρήγορα για τις ικανότητες του. Δραστήριος και εκ φύσεως ανήσυχος, εξελίσσεται σταδιακά σε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα ένα γενναίο πολεμιστή και άφοβο στρατιώτη, όπως ταιριάζει σε Βυζαντινό πρίγκιπα. Από νεαρά ηλικία θα γευθεί και θα γνωρίσει τον πόλεμο μπαίνοντας αδίστακτα στην μάχη, με όνειρό του την παλινόρθωση της αίγλης της Βυζαντινής Αγίας Αυτοκρατορίας, που στην εποχή της νιότης του περνούσε τις δυσκολότερες στιγμές της ιστορίας της, ρακένδυτος και ταπεινωμένη από τους Δυτικούς, περιφερόμενη, δίκην επαίτου ανά τας αυλάς της Ευρώπης ,ζητώντας οβολό ελεημοσύνης από τα ίδια τα παιδιά της. Ο Κωνσταντίνος δεν σπούδασε  ούτε Φιλοσοφία ούτε Θεολογία.Δεν έμαθε να είναι διπλωμάτης και κοσμικός, αλλά, συνειδητοποίησε γρήγορα πως ήταν απόγονος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, του Ιουστινιανού, του αγίου Νικηφόρου Φωκά, του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, του Ρωμανού του Διογένη ,του Μιχαήλ Παλαιολόγου και αυτή η συνειδητοποίηση ήταν που τον έκαμε ακόμα πιο δυνατό, του έδωσε φτερά και ρομφαία δίστομο με την οποία, γίνεται ο απελευθερωτής της Πελοποννήσου, εκ διώκοντας τούς κάθε λογής κατακτητές της . Ο πρίγκιπας , τότε, Κωνσταντίνος είχε την ευλογία και τιμή να εκδιώξει τους Λατίνους από την Πάτρα, ύστερα από 200 χρόνων σκλαβιάς και να παραλάβει από τον κατακτητή τα κλειδιά της Πόλεως του Πρωτοκλήτου των Αποστόλων Αγίου Ανδρέα .  Η Κόρινθος, η Ηλεία, η Βαστίτσα( Αίγιο),τα Καλάβρυτα , τ' Ανάπλι (Ναύπλιο ), η Αργολίδα , η Αρκαδία, η Μεσσηνία ,νέο ,τώρα, αναπνέουν αέρα. Αέρα λεβεντιάς και ελευθερίας που τον κρατούσαν στους ασκούς οι κατακτητές. Γρήγορα το όνομα του Κωνσταντίνου γίνεται θρύλος στον Μοριά και οι Μοραΐτες, αναθαρεμένοι και περήφανοι, καταγίνονται τώρα σε έργα ειρηνικά. Με το τρίπτυχο των αρετών,  «Πίστη στον Θεό-Αλήθεια-Δικαιοσύνη», διοίκησε ο Δεσπότης τον Λαό του. Και παράλληλα, έχοντας κατά νου τούς λόγους του Κυρίου " Όταν ο ισχυρός καθωπλισμέμος φυλάς ση την εαυτού αυλήν. εν ειρήνη εστί τα υπάρχοντα αυτού"(Λουκ.ια΄-21),ιδιαιτέρα έδειξε μέριμνα για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση του στρατού.  Και ενώ αυτά διαδραματίζονται στον Μυστρά, στην Κωνσταντινούπολη η κατάσταση γίνεται μέρα με την ημέρα πολύ δύσκολη. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος έχει φύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο με την πίκρα της αδιαφορίας των Δυτικών Ηγεμόνων απέναντι στην συμφορά που έρχεται. Ο Διάδοχός του, αυτοκράτορας Ιωάννης Η Παλαιολόγος ,συνεχίζοντας τις διαβουλεύσεις του πατέρα του, πηγαίνει στην Ρώμη και ύστερα από τρομερές πιέσεις υπογράφει το διάταγμα της "Ενώσεως των Εκκλησιών", που προήλθε από την ψευδό-σύνοδο της Φεράρα-Φλωρεντίας του 1438 και που αποτελούσε το αντάλλαγμα για την βοήθεια των Δυτικών στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα. Μια βοήθεια όμως που ποτέ δεν έφθασε, όπως και ποτέ δεν έγινε αποδεκτό και δεν εφαρμόσθηκε από την συνείδηση των Ορθοδόξων το περί της "Ενώσεως των Εκκλησιών "διάταγμα. Η ενέργεια όμως αυτή του Αυτοκράτορα Ιωάννη διαιρεί τον Λαό σε ενωτικούς και ανθενωτικούς και η Βασιλεύουσα γρήγορα μεταβάλλεται σε" στρατόπεδο" εμφυλίου σπαραγμού που οδηγεί σε πλήρη οικονομική και ηθική πανωλεθρία. Και όλα αυτά σε αντίθεση με την Οθωμανική αυτοκρατορία, που ανθούσε κάτω από την δυναμική διοίκηση του εικοσάχρονου Σουλτάνου Μεχμέτ Β, γνωστού και ως Μωάμεθ του Πορθητού, ο οποίος είχε ορίσει σκοπό της ζωής του την κατάκτηση της Πόλης του Κωνσταντίνου. Στην κρίσιμη  αυτή καμπή της Βυζαντινής Ιστορίας ζητείται Κυρηναίος! Ο αυτοκρατορικός Θρόνος χηρεύει και τα βλέμματα όλων στρέφονται στον Μυστρά, ο Δεσπότης του οποίου, Κωνσταντίνος  Παλαιολόγος, απελπιστικά μόνος αναλαμβάνει τον μαρτυρικό Θρόνο  γνωρίζοντας καλύτερα από κάθε άλλον πως αυτή η πορεία θα είχε τέρμα τον Γολγοθά. 
 

 Η στέψη του, ανήμερα των Θεοφανείων του 1449 πραγματοποιείται απέριττα στην Μητρόπολη του Μυστρά, τον Άγιο Δημήτριο, και με τρία ενοικιασμένα Καταλανικά καράβια ξεκινά για την Βασιλεύουσα .Δυστυχώς, η άλλοτε πανίσχυρη Βυζαντινή Αυτοκρατορία που απλωνόταν από τις Ινδίες μέχρι τις Άλπεις, είχε τόσο πολύ καταρρεύσει ώστε δεν διέθετε δικά της πολεμικά πλοία να στείλει να παραλάβει τον Βασιλέα της! Στην Πόλη του Κωνσταντίνου ο Παλαιολόγος μπήκε μόνος! ΄Ισως και να δάκρυσε ο σκληρός στρατιώτης βλέποντας το κατάντημα της, μα δεν απελπίστηκε. Αμέσως άρχισε εργασία, έχοντας ελπίδα ζωντανή την παρουσία του Θεού στα βήματά του. Συχνά έλεγε στον πιστό φίλο, υπασπιστή και βιογράφο του Γεώργιο Φραντζή πως: "..θα γίνει μέχρι τέλους το θέλημα του Θεού" .Είναι αρκετά βαρύ να ισχυριστεί κανείς πως "ήταν θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει". Μάλλον θέλημα των Δυτικών ήταν. Πόσο δίκιο έχει αλήθεια ο φλογερός ιστορικός Κ. Σάθας όταν γράφει . « Τέλος πάντων, την 29η Μαΐου 1453 , είδεν η Δύση εκπληρούμενον τον σκοπόν , τον οποίον πρό εξακοσίων ετών λυσσωδώς επεδίωκεν…»  .  

Δυστυχώς η ανυπάκουη στην Δύση Πόλη από την έναρξη του Σχίσματος , έπρεπε να τιμωρηθεί. Στα χρόνια που βασίλευσε ο Κωνσταντίνος έδωσε όλες του τις δυνάμεις για να περισώσει ότι ήταν δυνατόν. Έφερε την ειρήνη στον Λαό της Πόλης και ταπεινώθηκε στους Ηγεμόνες της Δύσεως ζητώντας απελπισμένα βοήθεια για τον μεγάλο κίνδυνο που πλησίαζε και που δεν άργησε να φανεί .  Στις 2 Απριλίου του 1453,Δευτέρα του Πάσχα, φάνηκαν τα πρώτα Τουρκικά φουσάτα. Ογδόντα χιλιάδες στρατιώτες Τούρκοι εξαγριωμένοι εστρατοπεδεύσαν γύρω από την Επτάλοφο Πόλη. Επτά χιλιάδες άνδρες, αποφασισμένους να πέσουν "για του Χριστού την Πίστη την Αγία, την Πατρίδα, την οικογένεια και τον Αυτοκράτορα", διέθετε ο Κωνσταντίνος και η πολιορκία διήρκησε πενήντα οκτώ ημέρες που, έμειναν στην Ιστορία για να διδάσκουν τους Λαούς της Γής πως :" Θέλει αρετή και τόλμη η Ελευθερία", γιατί μπορεί την μαύρη εκείνη Τρίτη της 29ης Μαΐου του 1453 να έπεσε η προδομένη Πόλη, αλλά ΔΕΝ ΕΠΕΣΕ ΤΟ ΕΘΝΟΣ! Μπορεί να βεβηλώθηκε η Μεγάλη Εκκλησία αλλά ΕΖΗΣΕ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ!  

  

 Μπορεί να λαβώθηκε ο Αυτοκράτορας αλλά ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕ! Ατρόμητος στάθηκε ως την τελευταία στιγμή στις επάλξεις και όταν έπαψε το σώμα να παλεύει από λαβωματιά απίστου, ο Λαός, ο Ελληνικός Λαός, που ΔΕΝ ΤΟΝ ΝΤΡΟΠΙΑΣΕ ΜΕ ΤΗΝ ΦΥΓΗ Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΟΥ, τον Ανέστησε στους Θρύλους και στα όνειρά του, στις προσδοκίες και στους ξεσηκωμούς του. Κανένας άλλος Λαός στην Γή ΔΕΝ ΔΙΑΤΗΡΕΙ τον ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΟΥ, που "τον φρουρούν Αρχάγγελοι ώσπου με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάναι.." Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν πέθανε. Κανένας δεν τον αναγνώρισε νεκρό. Κανένας δεν ξέρει που είναι ο τάφος του, αλλά και ούτε μπορούσε να πεθάνει, πριν την λύτρωση. 
 

 Ο Κολοκοτρώνης έλεγε « έχουμε βασιλιά τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο στην Πόλη»! Ο μαρμαρωμένος του Γένους Αυτοκράτορας ήταν και θα είναι ο Πρώτος που ξεσηκωνόταν ( και θα ξεσηκώνεται)  σε όλες τις Επαναστάσεις της Φυλής μας και ο αρχιστράτηγος των απανταχού της Ελλάδος μαχητών που θα έμπαιναν στην Πόλη. Βυζαντινές σημαίες ύψωναν οι Κρητικοί σε κάθε εξέγερσή τους κατά των κατακτητών. Με Βυζαντινές σημαίες ο Κλαδάς αντιμετώπιζε τους Τούρκους. Οι αυτοσχέδιες σημαίες κατά φλάμπουρο και μπαϊράκι των κλεφτών και αρματολών έφεραν τον δικέφαλο για να υποδηλώνουν τον στρατιωτικό τους δεσμό με τον Αυτοκράτορα. Παρεμφερή με τον δικέφαλο σημαία ύψωσαν οι Υψηλάντηδες το ' 21 και με το όραμα της απελευθερώσεως της Πόλης ξεκίνησαν οι Κολοκοτρωναίοι τον αγώνα. 
 

 Ο "Μαρμαρωμένος Βασιλιάς" και ο λαμπρός θόλος της Αγίας Σοφίας ήταν η Εθνική Κιβωτός το ΄12-΄13 , το 20΄-22΄,το 40'-44' αλλά και το 1974 κατά την εισβολή των Τούρκων στην μαρτυρική Κύπρο. Οι τελευταίες στιγμές του Αυτοκράτορα που μετουσιώθηκε στην Λειτουργία που ΔΕΝ τελείωσε ποτέ, έγιναν παρακαταθήκη ιερή για κάθε Έλληνα. Κι απ άκρο σ άκρο της σκλαβωμένης Ελλάδος ακουγόταν το παραπονεμένο μοιρολόι :" Τον είδες με τα μάτια σου γιαγιά τον Βασιλέα; τον πρόμαχο του Λαού, τον στρατιώτη κι αυτοκράτορα του Γένους;- ΄Αγγελοι τον παρέλαβαν, τον έλουσαν και τις πληγές του έπλυναν με μόσχο και με μύρο, του έστρωσαν να κοιμηθεί σε κλίνη από βύσο, κι Αρχάγγελοι με πύρινες ρομφαίες τον φυλάνε μέχρι ναρθή η ώρα του για να τον εξυπνήσουν...". Σεβασμιώτατε, Πατέρες και Αδελφοί Σε μια από τις πλέον κρίσιμες στιγμές της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδος μας βρίσκει η σημερινή ημέρα. Σε ατμόσφαιρα εθνικής μελαγχολίας τιμούμε τον Αυτοκράτορα μας. Αλλά αυτή ακριβώς η ιστορική αναδρομή και αναφορά ίσως να αποτελούν και τα σημαντικότερα όπλα μας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων .Ο αγώνας για την σωτηρία και την έξοδο από την οικονομική και ηθική κρίση οφείλει να έχει σημείο αναφοράς την θυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και τούτο διότι πολλά θα είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε μνήμη ιστορική , αν υπήρχε γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού μας, αν οι σύγχρονοι Ηγέτες αυτού του Τόπου, αλλά και εμείς όλοι, είχαμε κατά νου την γενναία απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου προς τον Σουλτάνο τις παραμονές της Αλώσεως, όταν του ζητήθηκε να παραδώσει την Πόλη με αντάλλαγμα την ζωή, την περιουσία , τον στρατό του και το Δεσποτάτο της Πελοποννήσου «Το να σου παραδώσω την Πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε κανενός άλλου από τους κατοίκους της• γιατί όλοι με μια ψυχή προτιμούμε να πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε λυπόμαστε για τη ζωή μας». Υπάρχουν στην ζωή κάποιες αξίες που δεν ανταλλάσσονται αυτό θα πρέπει να το κατανοήσουμε στις μέρες παρακμής που ζούμε και που θυμίζουν μέρες παραμονής της Αλώσεως ,αν θέλουμε σαν Λαός να επιβιώσουμε .   Ο αείμνηστος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και Ακαδημαϊκός  Κ . Τσάτσος  σημειώνει « Πολλά και απαραίτητα διδάσκεται τις από τους χρυσούς αιώνας της ιστορίας , από τα αιώνια παραδείγματα και τα ανυπέρβλητα επιτεύγματα . Οι σκοτεινοί όμως χρόνοι , όπου εν μέρει διεμορφώθη η ψυχολογία μας και εξεκκολάφθησαν οι κοινωνικοί και πολιτικοί όροι της υπάρξεώς μας , αποτελούν ανεξάντλητον δεξαμενήν γνώσεων και πείρας . Και έπρεπε να μην λησμονούνται ποτέ από όσους γνωρίζουν ότι το «Γνώθι σαυτόν»   δεν αποτελεί μόνον ατόμων το πρώτο χρέος , αλλά και των Εθνών» . Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως δεν ήτο απλά το αποτέλεσμα μια άνισης στρατιωτικής μάχης. Ήταν το αποτέλεσμα μιας πλήρους οικονομικής καταρρεύσεως, ενός Εθνικού μαρασμού και διχασμού, καθώς επίσης και μιας προδοσίας και ενός ανήθικου εκβιασμού εκ μέρους των δήθεν εταίρων και συμμάχων μας. Δεηθείτε , Σεβασμιώτατε , όπως αυτό τούτο το Εθνικό γνώθι σαυτόν κυριαρχεί πλέον στις Εθνικές πράξεις και αποφάσεις και με σεβασμό στην μακραίωνη ιστορία μας ,στους ηρωικούς μας προγόνους, στους Μάρτυρες του Γένους αλλά και βασιζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις και αρετές περισσότερο παρά στις εισφορές και υποσχέσεις των ξένων, πορευόμεθα πλέον σαν Λαός μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Η δε μνήμη Κωνσταντίνου του ευσεβούς ημών Αυτοκράτορος του Παλαιολόγου, και πάντων των συν Αυτώ ηρωικώς αγωνισαμένων και πεσόντων , έστω αιωνία Αμήν !
                                                           
  Αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ηλιάκης  

 ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ        ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ  ΣΤΗΝ Ν.ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ 

 Με κατάνυξη και Βυζαντινή λαμπρότητα τελέσθηκε σήμερα( Κυριακή 26 Μαΐου 2013) στον Ιερό Ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού Ν. Φιλαδελφείας  Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ Αναπαύσεως του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και πάντων των συν αυτώ πεσόντων κατά την ΄Αλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως .

Της Αρχιερατικής Θ. Λειτουργίας  που προηγήθηκε και του Μνημοσύνου χοροστάτησε ο Σεβ . Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως  κ . κ. Θεόδωρος .

Ομίλησε  ο Αρχιμ. Τιμόθεος Ηλιάκης ο οποίος τόνισε πως « Ο αγώνας για την σωτηρία και την έξοδο από την σημερινή οικονομική και ηθική κρίση οφείλει να έχει σημείο αναφοράς την θυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου».

Παρέστησαν η Δήμαρχος Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας κ.΄Εφη Γαϊτάνα – Αποστολάκη ,ο Πρόεδρος και  Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου , ο Διοικητής του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» κ.Χάρης Τομπούλογλου, οι Αρχηγοί των Προσκόπων   και πλήθος πιστών .

Ακολούθησε Εκκλησιαστική δοχή στην αίθουσα του Ι. Ναού

Ν. Φιλαδέλφεια 26 Μαΐου 2013